Schutten, schuren en overbruggen ... - Leven met Water

More documents

Recommendations

Info

Schutten, schuren en overbruggen De oude scheepvaartroute door Gouda Inhoud Voorwoord .............................................................................................................................................. 3 1. Inleiding .............................................................................................................................................. 5 2. Historie ................................................................................................................................................ 6 3. Waardering ........................................................................................................................................ 20 4. Conclusies ......................................................................................................................................... 27 5. Aanbevelingen................................................................................................................................... 29 Bijlage 1: Uit welk jaar dateert de Donkere Sluis? ............................................................................... 31 Bijlage 2: Kruisende deuren .................................................................................................................. 32 Bijlage 3: Oude stadsplattegronden van Gouda. ...................................................................................35 Bijlage 4: Waterwegen en water beweging in de binnenstad................................................................ 36 Bijlage 5: Oude foto’s van de sluizen en bruggen................................................................................. 39 Bijlage 6: Foto’s van de huidige sluizen en bruggen ............................................................................ 46 Bijlage 7: Waarderingstabellen ............................................................................................................. 53 Bijlage 8: Ontwerptekeningen van sluizen en bruggen......................................................................... 67 Bijlage 9: Literatuur .............................................................................................................................. 78 TU Delft GJA oktober 2007 2
Voorwoord De gemeente Gouda heeft ambitieuze plannen voor de (her-) ontwikkeling van de historische waterinfrastructuur van sluizen, bruggen en grachten in de binnenstad. Hiervoor heeft zij het project Cultureel en Havenkwartier opgezet. Gouda wil de ontwikkelingen in gang zetten met de historische situatie als uitgangspunt. Zowel het ontbreken van een monumentale status als de fragmentarische historische kennis over het watersysteem was reden voor Gouda om een onderzoek te starten. Doel van het onderzoek was in de eerste plaats de ontwikkeling van de drie sluizen en het bijbehorende watersysteem te schetsen. In het onderzoek zijn ook de historische bruggen opgenomen. Op basis van het onderzoek diende een verantwoorde cultuurhistorische waardering van het Goudse watersysteem te worden gegeven met daarin nadruk op de aanwezige sluizen en bruggen. Enerzijds wil Gouda met dit onderzoek de aanvraag voor de monumentenstatus van het watersysteem en een aantal elementen inhoudelijk onderbouwen. Anderzijds dient dit onderzoek als leidraad voor een cultuurhistorische verantwoording van de in gang te zetten ontwikkelingen. In de loop der tijd is er veel geschreven over de sluizen in en de vaarroute door Gouda. Niet altijd is duidelijk wat de bronnen zijn en wat daarom wel en niet als vaststaand feit kan worden aangenomen. Er werd daarom gevraagd naar een diepgaand bouwhistorisch onderzoek van de scheepvaartsluizen in de Goudse binnenstad: de Donkere Sluis, het Amsterdamse verlaat en de Havensluis. Aan deze drie sluizen diende tevens een cultuurhistorische waardering te worden gegeven. Het onderzoek naar de bruggen moest vooral gericht zijn op de thans nog bestaande exemplaren. De voorgangers dienden slechts in het algemeen te worden beschreven. Evenals voor de sluizen moest ook voor de vijf oude bruggen over de Haven en de Gouwe (Uiterste Brug, Noodgodsbrug, St. Jansbrug, Hoornbrug, Dirck Crabethbrug) een cultuurhistorische waardering worden opgesteld. Het onderzoek beperkt zich tot het watersysteem van de Goudse binnenstad, waarbij de nadruk duidelijk ligt op de Haven en de Gouwe. Zowel de parallellopende scheepvaartroutes langs Gouda als de waterhuishouding rond Gouda zijn buiten beschouwing gelaten. Voor wat betreft de waterhuishouding wordt verwezen naar de publicatie Waterbeweging rond Gouda van ca. 1100 tot heden uit 1988. De resultaten van het onderzoek zijn verwerkt in dit rapport. Bij het opstellen daarvan is gebruik gemaakt van de literatuurverzameling die in de loop der jaren is verzameld over sluizen en bruggen. Tevens is gebruik gemaakt van informatie die door een aantal personen werd geleverd. Hun bijdrage was van groot belang en werd met dank aanvaard: Dr. A. Blussé van Oud-Alblas en dr. N.D.B. Habermehl gaven nuttige tips en inzage in de door hen verzamelde literatuur over de doorvaart door Gouwe en Haven. Mw. L. van de Goor en dhr. A. van der Linde hielpen bij het verkrijgen van archiefmateriaal bij respectievelijk de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuur en Monumenten en de gemeente Gouda, terwijl mw. drs. H.C.M. van de Wetering zorgde voor de transcriptie van een belangrijk zeventiende-eeuws archiefstuk. Ing. B.H. Coelman en ir. G.J. Luijendijk waren behulpzaam bij het waarderen van de bruggen. Verder werd dankbaar gebruikt gemaakt van de aanwijzingen van mw. M. van Loon. Voor de inhoud van dit rapport is uiteraard ondergetekende verantwoordelijk. Ir. G. Jan Arends TU Delft Faculteit Bouwkunde TU Delft GJA oktober 2007 3
Page 1: Schutten, schuren en overbruggen cu
Page 5 and 6: 1. Inleiding De doorvaart door Goud
Page 7 and 8: In 1291 werd de Hollandsche IJssel
Page 9 and 10: etekenis van gebruikelijk, gewoonli
Page 11 and 12: Met de sluizen in de Binnengouwe we
Page 13 and 14: Na de vernieuwing van de Donkere Sl
Page 15 and 16: stroomde het aan de rechterzijde de
Page 17 and 18: Als gevolg van de stormvloedramp in
Page 19 and 20: presenteerde de kleurstelling als e
Page 21 and 22: wordt daardoor meer dan een kilomet
Page 23 and 24: zijn toegepast. Enkele decennia lat
Page 25 and 26: smeedijzer is vervangen door staal,
Page 27 and 28: 4. Conclusies Vanuit het historisch
Page 29 and 30: 5. Aanbevelingen Uit het historisch
Page 31 and 32: Bijlage 1: Uit welk jaar dateert de
Page 33 and 34: Het afsluitmiddel werd gebruikt in
Page 35 and 36: Bijlage 3: Oude stadsplattegronden
Page 37 and 38: Waterwegen in de Goudse binnenstad;
Page 39 and 40: Bijlage 5: Oude foto’s van de slu
Page 41 and 42: De Haven met op de achtergrond de U
Page 43 and 44: Hoornbrug Keersluis onder de voorma
Page 45 and 46: Dirck Crabethbrug 1910. St. Remigiu
Page 47 and 48: Havensluis Keersluisje Achter de Ke
Page 49 and 50: St. Jansbrug. Hoornbrug TU Delft GJ
Page 51 and 52: St. Remeijnsbrug. Oostelijk Volmole
Page 53 and 54:
Bijlage 7: Waarderingstabellen In d
Page 55 and 56:
Bijlage 7.2 Complex: Waterverversin
Page 57 and 58:
Bijlage 7.4 Object: Amsterdamse Ver
Page 59 and 60:
Bijlage 7.6 Object: Uiterste Brug W
Page 61 and 62:
Bijlage 7.8 Object: Noodgodsbrug Wa
Page 63 and 64:
Bijlage 7.10 Object: Hoornbrug Waar
Page 65 and 66:
Bijlage 7.12 Object: Oostelijke Vol
Page 67 and 68:
Bijlage 8: Ontwerptekeningen van sl
Page 69 and 70:
TU Delft GJA oktober 2007 69
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
N.D.B. Habermehl en J.W. s'Jacob, G
show all

Schutten, schuren en overbruggen ... - Leven met Water

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?