Schutten, schuren en overbruggen ... - Leven met Water
Schutten, schuren en overbruggen ... - Leven met Water
Schutten, schuren en overbruggen ... - Leven met Water
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Bijlage 2: Kruis<strong>en</strong>de deur<strong>en</strong><br />
Kruis<strong>en</strong>de deur<strong>en</strong> bestaan uit twee paar puntdeur<strong>en</strong>, die in geslot<strong>en</strong> stand <strong>met</strong> de voorharr<strong>en</strong> teg<strong>en</strong><br />
elkaar steun<strong>en</strong>. In e<strong>en</strong> horizontale doorsnede vorm<strong>en</strong> zij daarbij e<strong>en</strong> kruis. Op deze wijze kan het<br />
afsluitmiddel naar twee zijd<strong>en</strong> water ker<strong>en</strong>. Geop<strong>en</strong>d ligg<strong>en</strong> de deur<strong>en</strong> aan weerszijd<strong>en</strong> van de<br />
sluisdoorgang in de deurkas, waarbij zij elkaar gedeeltelijk overlapp<strong>en</strong>. De deurkass<strong>en</strong> zijn in de<br />
wand<strong>en</strong> uitgespaard.<br />
De kruis<strong>en</strong>de deur<strong>en</strong> zijn e<strong>en</strong> uitvinding van Cornelis Dircksz. Muys. Deze was aan het eind van de<br />
16de eeuw e<strong>en</strong> niet onvermaard 'stadtmeester' te Delft. In de publicatie Nieuwe maniere van sterctebou<br />
door spil-sluys<strong>en</strong> van Simon Stevin is e<strong>en</strong> uitvoerige beschrijving weergegev<strong>en</strong> <strong>met</strong> e<strong>en</strong> tweetal<br />
afbeelding<strong>en</strong> van het ontwerp van Muys. Het afsluitmiddel was bedoeld om te word<strong>en</strong> toegepast in<br />
spuisluiz<strong>en</strong>. Voor 1617 was dit afsluitmiddel toegepast in e<strong>en</strong> drietal sluiz<strong>en</strong>: te Vlaarding<strong>en</strong>, te<br />
Schiedam <strong>en</strong> te Winoksberg<strong>en</strong> in Frans-Vlaander<strong>en</strong>. In 1769 (of 1778) kreeg de 9,4 m brede<br />
hav<strong>en</strong>sluis te Schiedam kruis<strong>en</strong>de deur<strong>en</strong>. 86 (Het is niet bek<strong>en</strong>d of de sluis uit circa 1600 op dezelfde<br />
plaats lag.) Ondanks de toch wel grote breedte schreef Jan Blank<strong>en</strong> dat de deur<strong>en</strong> ‘sedert 1769, <strong>en</strong> dus<br />
39 jar<strong>en</strong>, zonder de minste hindernis werk<strong>en</strong>’. In 1778 (of 1770) werd de reeds eeuw<strong>en</strong> bestaande<br />
Donkere Sluis te Gouda voorzi<strong>en</strong> van kruis<strong>en</strong>de deur<strong>en</strong>. 87 Over de juiste datum bestaat nog ge<strong>en</strong><br />
zekerheid. Er is veel voor te zegg<strong>en</strong> dat de Duitse waterbouwkundige Wiebeking de datums van de<br />
sluis te Gouda <strong>en</strong> die te Schiedam heeft verwisseld gezi<strong>en</strong> de door Blank<strong>en</strong> gebruikte formulering.<br />
Omstreeks 1800 was er ook nog e<strong>en</strong> sluis <strong>met</strong> kruis<strong>en</strong>de deur<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> kanaal bij Emd<strong>en</strong>. 88 De 4,7 m<br />
brede sluis te Gouda is de <strong>en</strong>ige nog bestaande sluis <strong>met</strong> kruis<strong>en</strong>de deur<strong>en</strong> maar doet sinds 1954 ge<strong>en</strong><br />
di<strong>en</strong>st meer.<br />
86<br />
Blank<strong>en</strong> (1808) p. 19: 1769; Wiebeking 2 (1812) plaat 79 fig. 5-6: 1778; Van de Kasteele <strong>en</strong> Stieltjes (1853)<br />
p. 57: 1778.<br />
87<br />
Blank<strong>en</strong> (1808) p. 19: 1778; Wiebeking 2 (1812) p. 708: 1770; Van de Kasteele <strong>en</strong> Stieltjes (1853) p. 57:<br />
1770.<br />
88<br />
Wiebeking 2 (1812) p. 709.<br />
TU Delft GJA oktober 2007 32
Change language