Doctor Philosophiae - Nelson Mandela Metropolitan University

8
• Selfbeheersing: impliseer dat die persoon van sy/haar gedagtes en
gevoelens bewus word en doelbewus sal kies hoe hy/sy in 'n situasie of
verhouding wil optree.
• Selfhandhawing: is die balans tussen selfrespek en respek vir ander. Dit is
die wyse waarop die persoon sy/haar eie persoonlike regte opeis sonder om
‘n ander persoon se regte te skend.
Volgens Van der Westhuizen (1986: 192-204) is hierdie 11 boustene interafhanklik van
mekaar en kan dus ook dien as strategieë tot die bevordering van die selfaktualisering
van die individu.
Clark, Clemens en Bean (1990: 33) identifiseer die volgende vier voorwaardes vir die
ontwikkeling van 'n positiewe selfbeeld:
• Modelle: Menslike rolmodelle soos ouers, onderwysers of afrigters voorsien die
adolessent van voorbeelde om betekenisvolle waardes, ideale, persoonlike
standaarde en 'n lewensdoel te ontwikkel.
• Uniekheid: Die adolessent ondervind dat hy/sy oor spesiale kwaliteite en
eienskappe beskik wat van hom/haar 'n spesiale persoon maak en waardeur
hy/sy respek en goedkeuring van andere ontvang.
• Verbondenheid: Hy/sy ondervind 'n gevoel van verbondenheid wanneer hy/sy
bevrediging put uit 'n verbintenis met ander persone wat vir hom/haar belangrik
is.
• Potensiaal: Die adolessent beskik oor 'n gevoel dat hy/sy oor bronne,
geleenthede en vermoëns beskik om die omstandighede van sy/haar lewe te
beïnvloed.
Verskeie agente kan 'n invloed uitoefen op die vorming van die mens se selfbeeld.
Een van hierdie agente waardeur die adolessent kan leer om sy/haar selfbeeld te bou
en eiewaarde te verhoog, is sport. Hill (2001: 122) sluit hierby aan deur sport te
verklaar as:“…a tool for affecting many aspects of self-development and selfactualization”.
Gill (1986: 37) onderskryf die voorafgaande stelling en postuleer dat
oefenprogramme nie die mens se persoonlikheid beïnvloed nie, maar dat oefeninge
wat die fiksheidsvlakke van die persoon verhoog 'n positiewe effek mag hê op sy/haar
buie, selfbeeld en geestesgesondheid. Daar is ook bewys dat verhoogde fiksheid en
gepaardgaande veranderings in die liggaam 'n positiewe effek kan hê op die selfbeeld,
en veral by deelnemers wat 'n lae selfbeeld voor die aanvang van die program gehad
het. Volgens Le Unes en Nation (1996: 182) is bevind dat veral wanneer positiewe