Klik hier - lenoirschuring

Als een Salmander moet hy onverteerbaar zijn,
En met standvastigheyd verdraagen wreede pijn.
Soo dwinght hy ’t harde hert hem end’lijk te
geneesen.
Kort samengevat: als je als minnaar maar
goed volhoudt, verover je de onwillige geliefde
uiteindelijk wel. ‘Onverteerbaar’ betekent hier:
onverwoestbaar, niet aan te tasten door het vuur.
Volharding- daar gaat het om in de liefde. En daar
buiten. Want hier zien we zomaar opeens een
opmerkelijke overeenkomst. Over een tijdsspanne
van driehonderdvijftig jaar heen verbindt de liefde
voor de salamander twee mannen die van boeken
hun bedrijf maakten en dan ook nog allebei een
Franse naam dragen. Ik bedoel natuurlijk Jacob
Lescailje en Arie Lenoir, die met zoveel volharding
deze mooie salamanderverzameling tot stand bracht.
Toeval bestaat niet, alles hangt met alles samen.
We zijn weer terug in deze ruimte. Zie ze daar
eens liggen, die Salamanders, wat een prachtige
omslagen. Maar… vielen ze ook inhoudelijk op?
En wie lazen ze eigenlijk, op welk publiek was de
reeks gericht? Of, om het in salamandertermen uit
te drukken: wie liepen er warm voor de nieuwe
pocketreeks van Querido die in 1958 met Wampie
van start ging. (Om verwarring te voorkomen: ik
zal het steeds over Salamanders hebben als ik de
vooroorlogse uitgaven, ingenaaid en gebonden,
bedoel; Wampie 1958 en haar volgelingen worden
nu consequent als ‘pocketboek’ aangeduid.)
Het gaat nu dus niet meer om wat in mijn
studietijd ‘het boek als materieel object’ heette,
maar om de blik van een literatuurhistoricus die
kijkt naar een serie die in 1958 opent met Wampie,
een boek dat al voor de oorlog verschenen was
(dit is zelfs de zesde druk) en geschreven werd
door A. den Doolaard. Het was, hoe je het ook
wendt of keert, een opvallende keus voor een
pocketboek. En ook Salamanderpocket no. 2 was
een herdruk van een Den Doolaardtekst, namelijk
De druivenplukkers. In dat geval ging het om
de veertiende druk van een roman die al in 1931
was uitgekomen. Met die Druivenplukkers is
overigens nog iets eigenaardigs aan de hand, want
de tekst verscheen nogmaals als Salamanderpocket,
en wel als no. 407, zoals u hier zelf ter plaatse
kunt controleren. Zo vaak herdrukt dat ze bij de
uitgeverij de tel kwijtraakten, zoals dat bij Wampie
eerder gebeurd was toen een dertiende druk
verscheen die eigenlijk de negentiende was.
Kaskrakers waren het, die romans Den Doolaard.
Maar om daarmee nu een sprankelnieuwe reeks te
beginnen? Honderdduizenden exemplaren waren
er al verkocht van de boeken die Den Doolaard
voor de oorlog schreef. Kortom, Wampie was
eigenlijk een afgelikte boterham. Oude wijn in
nieuwe zakken, zou je ook kunnen zeggen of
liever: oude wijn in oude zakken. Want de positie
van de Salamanderpocket komt het scherpst uit
wanneer je deze reeks legt naast de meest moderne
van alle andere pocketreeksen, de Literaire Pockets
die De Bezige Bij 2 jaar eerder begon uit te geven.
28 29