Klik hier - lenoirschuring

Een boek als De herberg met het hoefijzer heb ik
nog onlangs met plezier herlezen. En zelden heb
ik me in de bioscoop zo verveeld als bij films van
nouvelle vague-topman Godard.) Maar hoe dan
ook: Den Doolaard die een nieuwe pocketreeks
opent, dat is zoiets als een liefhebber van Cobra een
schilderij van Anton Pieck voorhouden.
Salamanderpockets hebben zelden een abstract
omslag, vrijwel alleen als het gaat om non-fictie,
beschouwende boeken dus, of bloemlezingen.
(De grote uitzondering vormt Salamanderpocket
no. 8, Het proces van Kafka). Je zou het ook het
ook zo kunnen zeggen: door Wampie als boegbeeld
voor een nieuwe reeks pockets te kiezen, maakte
uitgeverij Querido een duidelijke statement.
Ze verklaarden daarmee ondubbelzinnig: wij
specialiseren ons niet in de literatuur waarin de
moderne mens, veelal ‘naakt’ genoemd, centraal
staat; wij pakken daarentegen de traditie op van
oprichter Emanuel Querido die goedlopende
romans een tweede leven gaf in een goedkope
editie. Den Doolaard staat voor ouderwetse
vertelkunst en daarbij hoort geen abstract omslag
maar een plaatje met herkenbare mensen.
Uitgeverij Querido zwom dus in 1958 welbewust
tegen de stroom van de moderne, buitengewoon
succesrijke literatuur in. Het is dan ook niet
verwonderlijk te lezen dat de uitgeverij lang
geaarzeld heeft voor ze aan het avontuur van een
nieuwe pocketreeks begon. Uitgeefster Tine van
Buul verklaarde ooit trots: ‘Pocketfabriek wilden
wij in geen geval worden’ (geciteerd door Lisa
Kuitert in Het uiterlijk behang). Zij en mededirecteur
Reinold Kuipers legden er de nadruk
op dat ze niet van het extreme en heel modieuze
hielden. Het werk dat zij uitgaven moest naar
uiterlijk en inhoud eerder ‘gedempt, en ironisch’
zijn. Kortom, Querido profileerde zich als een bij
uitstek deftige uitgeverij. En ook een voorzichtige
uitgeverij, want met Wampie als nummer 1 van de
Salamanderpockets liep je natuurlijk weinig risico.
Kochten de scholieren en studenten het niet dan
raakte men de exemplaren wel kwijt aan oudere
Den Doolaard-fans. Er verschenen vervolgens ook
andere typische vertellers in de reeks zoals Ina
Boudier-Bakker, Cor Bruijn, Jan Mens, Antoon
Coolen, heel veel A.M. de Jong en flink wat Johan
Fabricius.
Behoudend bleef men dus, maar soms
voorzichtig vernieuwend. Zo gebruikte Querido
de Salamanderpocketreeks niet alleen maar om
belegen bestsellers te recyclen. Opmerkelijk
is dat vanaf eind jaren zeventig de serie vooral
ook eigen auteurs die geen duizelingwekkende
verkoopcyfers haalden, met een tweede druk
in de Salamanderreeks opnieuw onder de ogen
van het publiek wilde brengen. Dus niet alleen
een nieuw omslag voor het beproefde merk Den
Doolaard, maar ook het omgekeerde: een tweede
kans voor winkeldochters. Zo is het moderne,
volgens sommigen zelfs postmoderne proza van
Brakman en Bernlef ruim vertegenwoordigd in
de pocketreeks. Toch is het de traditie die het
38 39