Klik hier - lenoirschuring

jonge vorm van goede en goedkope literatuur, al
kan men wel verwijzen naar de literaire series van
de l9de eeuw of de vroege pockets in Duitsland.
‘Voor een aantal boeken is het wachtwoord
gesproken: Het luidt: een boek dat men moet
bezitten. Maar zeer velen, juist van de duizenden,
die reikhalzen naar deze boeken, hebben een smalle
beurs. Deze boeken moeten dus goedkoop zijn,
doch de uitvoering mag er niet onder lijden, moet
goed zijn en mooi, zonder luxe’ zo schreef Emanuel
Querido in de eerste Salamander prospectus van
1934. 12 Het uiterlijk was voor de pocketreeks van
groot belang, voor de koper aantrekkelijk en dat is
de reden geweest dat vanaf l954 alle Salamanders
van een illustratie aan de voorkant waren voorzien.
De eerste zes Salamanders 13 verschenen in l934,
het uiterlijk verglijkbaar met de Albatross, de
omslagen door J.B. Heukelom 14 ontworpen,
goed gecomponeerd met een schreefloze letter en
ingenaaid. Ze staan alle zes op een reclame biljet,
per styuk f. 1,25 .* Deze eerste omslagen hadden
alle een andere kleur. 15 De Nederlandse lezer was
niet snel gewend aan de paperback, want Querido
liet de tweede serie en ook nog de eerste serie van
zes Salamanders gebonden verschijnen. ‘Doch
nu het publiek zoo algemeen dit verlangen uitte
en de boekhandel dit steunde, nu weerstaan wij
deze wens niet.’ (1935) 16 In de jaren daarna was
slechts een kwart van de Salamanders ingenaaid,
de rest gebonden. Van l946 ot l958 verschenen er
slechts gebonden Salamanders. Daarna kwamen de
paperbacks en daarnaast nog één jaar de gebonden
versies. In l948 werd de Reuzensalamander
ingevoerd, in een groter formaat en in linnen
gebonden, speciaal voor grote romans. Zij bleven
tot l952.
In l949 verscheen Sofie Blank van Jeanne van
Schaik-Willing met een gebruikelijke omslag van
J.B. Heukelom, in l955 een herdruk met het toen
geheel nieuwe omslag van Theo Kurpershoek
en Henk Broer en een derde druk in 1961 met
een omslag van J. de Slegte, voor die tijd een
zeer moderen en opvallend. Na 1954 kwam
Kurpershoek met zijn nieuwe omslagen: “Nu
blijft de Salamander een Salamander, ook al trekt
hij een nieuw jasje aan, dat boeiend, frisser en
fleuriger is dan het oude. Hij is er alleen vrolijker
en jonger door en zo charmant, dat niemand hem
voorbij kan lopen. En dat is juist wat de bedoeling
is.” Dat nieuwe omslag zou tot 1958 blijven en
daarna worden steeds verschillende illustratoren
ingeschakeld, met enkele min of meer in vaste
dienst, zoals Kurpershoek (tot 1967). In l958 zegt
de brochure: Met voldoening en trots kondigen wij
aan, dat de Salamander wordt uitgebreid tot drie
grote reeksen van boeken, welke voor iedereen
bereikbaar zijn gemaakt. Het waren
1. de Pocketsalamander [f.150]
2. Geïllustreerde Salamander [f2.50] en
3. de gebonden Salamander [f 2,50], die het slechts
1 jaar zou uithouden. De naam van de illustrator
werd toen aan de achterkant vermeld. (?)De
salamander * getekend door van J.B. Heukelom 17
in l934 zou het tot l949 volhouden. Daarna werd
een wat vettere Salamander gebruik van Susanne
48 49