Klik hier - lenoirschuring

Heyneman en een horizontale van Kurpershoek,
die later verschillende variaties kreeg. Er werden
ook emblemen gebruikt: codes voor de gewone
of Geïllustreerde Salamanders of voor Belleterie,
Poëzie, Biografie, Wetenschappelijk en Populair
wetenschappelijk. Kurpershoek maakte eveneens
tekens, die stonden voor de hoogte van de oplage. 18
In het Salamander boek van l984 maakt C.J.
Aarts in zijn bibliografie drie afdelingen; de periode
van 1934-l960 (extra: Het Salamanderboek 1938,
ingenaaid na 40 Salamanders en Alfred Kossmann
Het Salamanderboekje 1952 ter gelegeneheid van
de 100ste Salamander), de tweede periode van
1958-1984 (met als extra Het Salamanderboek
1934-1984) en de derde periode 1848-1952, waarin
11 Reuzensalamanders verschenen, gebonden in
linnen met stofomslag.
In l954 kwam Kurpershoek met het nieuwe
uiterlijk van de paperbacks. Ieder omslag had
drie segmenten: 1. met de titel en auteursnaam
2. illustratie over de inhoud van het boek 3. het
embleem en het woord De Salamander. 19
De zeven omslagen voor het boek Wampie van
A. den Doolaard geven een goede indruk van de
verschuivingen in de vormgeving van het omslag,
van 1938 tot 1988 ill.
Met het aantreden van Arie Langbroek 20 in l967
verdwijnt langzamerhand het vaste stramien van
Kurpershoek dat hij in l958 ontwierp: de balk
onder en de balk boven verdeeld in vier of drie
delen: voor code/ auteur/ embleem salamander/ het
woord De Samander. De titel werd meestal over de
illustratie heen gezet. ill
De nieuwe serie van na de oorlog - vanaf
1958 - heeft illustraties op de omslagen die
vrijwel allemaal getekend zijn. Uitzonderingen
daarop zijn de wetenschappelijke of populair
wetenschappelijke Salamanders. Daarvoor
worden meestal foto’s gebruikt. 21 Ook bestaande
kunstwerken of miniaturen maken soms deel uit
van het omslag. Arie Langbroek, die vanaf 1967
altijd de typografie op de omslagen verzorgde of
geheel typografische omslagen maakte, kwam rond
l990 met portretten van schrijvers, pasfotoformaat,
gezet in een rechthoek iets kleiner dan de omslag.
Die kaders worden al vanaf l985 toegepast.
In de layout vinden de volgende min of meer
ingrijpende veranderingen plaats
voor 1954 J.B.Heukelom
1954 Kurpershoek, drie segmenten op omslag
1958 Kurpershoek
1961 bovenste balk verdwijnt
1967 onderste balk verdwijnt
1986 een vlak kleiner dan het omslag met
gegevens en illustratie
1990 idem, maar expressiever en spannender
en met meer mogelijkheden door de
computer.
De omslagen dragen tot in l958 nog de naam
De Salamander/Geïllustreerde Salamander/
Pocketsalamander of Speciale Salamander. Dat
wordt in l961 definitief Salamander, een woord
dat verder in de tijd op allerlei manieren in het
omslag wordt verwerkt. De naam van de uitgever
50 51