n regsvergelykende studie van die minimum prosedurele vereistes

Die ontstaan van die Suid-Afrikaanse arbeidsreg strek so ver terug as die locatio
conductio uit die Romeinse Reg. 13 In die Romeinse Reg word daar tussen drie
verskillende kontrakte onderskei, naamlik die locatio conductio rei, lacatio condictio
operis en die lacatio conductio operarum.
Die locatio conductio rei was van toepassing by die huur van objekte, terwyl die lacatio
condictio operis gebruik is om vir die huur van ʼn voltooide diens te betaal. Die lacatio
conductio operarum het op sy 14 beurt verwys na waar die een persoon sy dienste aan ʼn
ander persoon vir ʼn vasgestelde bedrag verhuur.
Uit die lacatio condictio operis het die moderne onafhanklike kontrakteur ontwikkel en
uit die lacatio conductio operarum het die moderne dienskontrak ontwikkel. 15
Die individuele arbeidsreg het uit ʼn sterk Romeins-Hollandse gemeneregbasis ontwikkel
teenoor die kollektiewe arbeidsreg wat oorwegend uit die Engelse reg ontwikkel het. 16
Van Jaarsveld en Van Eck voer aan dat die ou-Hollandse reg die beginsels wat die huur
en verhuur van sake gereguleer het, ook op die verhuring van dienste van toepassing
gemaak het en dat verskeie plakkate van so vroeg as die sewentiende eeu reeds op die
diensverhouding van huisbediendes van toepassing was. 17
Die Engelse Master and Servant Laws dateer uit 1349, terwyl die ou Hollandse
diensverhoudinge deur ʼn reeks soortgelyke placaaten gereguleer is. 18
Die eerste wetgewing wat diensverhoudinge in Suid-Afrika gereguleer het, was die 1841
Heer- en Diensbodewette wat hoofsaaklik ongeletterde werknemers teen uitbuiting
beskerm het en strafsanksies vir kontrakbreuk bepaal het. Hierdie wetgewing is na die
afskaffing van slawerny gepromulgeer.
13
Riekert 1987:1
14
Die persoonlike voornaamwoord ‘sy’ word in hierdie proefskrif gebruik om na die manlike en vroulike
vorme ‘sy/haar’ te verwys.
15
Van Jaarsveld en Van Eck 2006:7; Sien ook Grogan 2007a:3.
16
Smith v Workmen’s Compensation Commissioner 1979 1 SA 51 (A):56.
17
Van Jaarsveld en Van Eck 2006:7.
18 Riekert 1987:3.
semper et unicus optimus
7