Tydskrif April 2010.p65 - CJBF

More documents

Recommendations

Info

- fokus: die huwelik - Prof. JM (Koos) Vorster (Teologiese Skool) Veelwywery Die huwelik as instelling van God het in ons sekulêre samelewing opnuut onder skoot gekom. 'n Teologiese professor het onlangs geskryf dat die huwelik slegs 'n kultuurverskynsel is, en dat elke kultuurperiode en kultuur hulle eie vorme van huwelik het. Ons moet dit as Christene so aanvaar. So was poligamie in verskeie kulture die gebruik. Vandag word homoseksuele huwelike al hoe meer oor die wêreld as net 'n alternatiewe vorm van huwelik beskou. Kortstondige saamblyverhoudings word as 'n moderne vorm van huwelik gesien, en in Suid-Afrika het die huwelike van die staatspresident weer die saak van die moraliteit van veelwywery aan die orde gestel. In die Christelike etiek, soos deur ons beoefen, word baie aandag gegee aan die huwelik, omdat dit die grondslag is waarop gesin en samelewing gebou word. Die verbondshuwelik is immers ook een van die belangrike boustene van die verbondsgemeente. Daarom is dit nodig om hierdie saak weer in die Bybelse lig te bespreek. Die huwelik is 'n skeppingsinstelling Die Bybelse idee van die huwelik en gesin het die skeppingsorde as fondament. Die verhaal van Genesis 1 3 kan gesien word as die prototipe van die huwelik as instelling van God. Alhoewel daar ander vorms van huwelik in die Bybel beskryf word, toon die openbaringshistoriese gegewens in die Bybel dat die skeppingsorde gesien moet word as die uiteindelike voorskrif waaraan die huwelik moet voldoen. Soos God een man en een vrou geskep het en in 'n huweliksverbintenis gestel het, so “lei God vandag nog elke man en vrou na mekaar toe” (kyk die huweliksformulier oor Gen 2:21-24). Hierna het beide Jesus en die apostels in hulle onderwysinge oor die huwelik verwys. (Hieroor word 'n baie mooi oorsig gegee in die aanbevelenswaardige boek van AJ Köstenberger met die titel “God, marriage and family. Rebuilding the biblical foundation”.) God het die huwelik ingestel as 'n monogame, heteroseksuele verbintenis 'n eksklusiewe verhouding tussen een man en een vrou. Alhoewel poligamie wel in die Ou Testament voorgekom het, soos dit duidelik was in die lewe van Lameg (Gen 4:19), Esau (Gen 26:34), Abraham, Dawid en Salomo, was monogamie die duidelike Bybelse norm. Hierdie beginsel was die fondament van huweliksverhoudings in die Nuwe Testament (1 Kor 7:2; Ef 5:28-33; Kol 3:19; Tit 2:4). Die poligame huwelik (veelwywery) was wel beskryf, maar die monogame huwelik word voorgeskryf. Die skeppingsorde maak geen voorsiening vir selfdegeslag huwelike of burgerlike verbintenisse van mense van dieselfde geslag nie. Die doel van die huwelik Die doel van die huwelik is primêr dat man en vrou mekaar moet ondersteun en bystaan (Ef 5:23-25), mekaar fisiese en geestelike vervulling gee, en om immoraliteit in die samelewing te voorkom (1 Kor 7:1-7). Voortplanting word ook as 'n integrale deel van die huwelik gesien. Kinderlose huwelike is egter nie minderwaardig nie, want die huwelik moet nie verlaag word tot slegs die sfeer van die fisiese nie. Man en vrou word “een”, en dit beteken dat twee mense in mekaar se lewe deel op 'n volledige en toegewyde manier. Die huwelik is dus veel meer as seksualiteit. Die huwelik tussen een man en een vrou kan as 'n verbond beskryf word, maar dan as 'n verbond in 'n driehoeksverhouding waarin God, man en vrou die partye is. Man en vrou is albei aan God verbind en as gevolg van hierdie vertikale verbintenis ook aan mekaar in 'n diep geestelike en fisiese verbintenis. Seksualiteit hoort ook tuis binne die geborgenheid van hierdie verbondsverhouding. Daarom is die huweliksverhouding 'n verhouding wat op ewige trou rus. Man en vrou beloof aan mekaar ewige trou en mag dus ook nie ontrou optree nie. Om hierdie rede het ons die mooi gebruik in Afrikaans om die huwelik 'n troue te noem. Ontrouheid aan 'n lewensmaat binne die mono- 14 • Die Kerkblad <strong>April</strong> 2010 •
game huwelik is ontrou aan God en word in die Bybel as sonde afgewys. God ag die trou só hoog dat hy een van sy gebooie daaraan wy, naamlik die verbod op egbreuk in die sewende gebod. Man en vrou is ook gelykwaardig kragtens hulle beide se skepping na die beeld van God, hulle sondeverlorenheid en hulle afhanklikheid van die verlossing in Christus. Maar daar is ook differensiasie in die sin dat God aan elkeen 'n eie taak en roeping binne die huwelik gee. Die roeping van die owerhede is om toe te sien dat die huwelik 'n wettige huwelik is. In beide die Ou-Testamentiese en Nuwe-Testamentiese tyd word in die prediking oor die huwelik aangesluit by die gebruik dat die owerhede van die dag die huweliksverbintenis gewettig het. Dit was so omdat die owerheid die huwelik moes erken, beskerm, en die regte van die partye in die huwelik respekteer. As gelowiges hierdie prinsipiële rol wat die owerheid moet speel, misken, is dit oortreding van die vyfde gebod, en kerke moet daarom uit gehoorsaamheid aan die owerheid ruimte laat vir die owerheid om sy taak in hierdie verband te vervul. Soos die kerk het die owerheid ook 'n belang by die huwelik as verbond. Veelwywery voldoen nie aan die beginsels van 'n huwelik nie Poligame huwelike (veelwywery) soos dit in sommige kulture beoefen is, en steeds beoefen word, voldoen nie aan hierdie beginsels ten grondslag van die huwelik nie. Baie voorstaanders hiervan beroep hulle op hulle kultuur, maar volkskultuur is nie die norm vir Christene nie. Die Skrif moet kultuur te bowe gaan, en kultuur moet in die lig van die Skrif hervorm word. - fokus: die huwelik - In situasies op die sendingveld waar mense in poligame huwelike Christene word, beleef kerke 'n besondere morele konflik. Wat staan mense in so 'n huwelik te doen as die partye binne so 'n huwelik hulle tot die Here bekeer? Meeste kerke erken dan so 'n poligame huwelik op voorwaarde dat die man nie verdere vroue mag neem nie, en dat hy nie in een van die besondere ampte mag dien nie. Hy is egter steeds verantwoordelik om vir sy vroue en kinders te sorg. Ook ander beginselprobleme Benewens die feit dat poligame huwelike nie op Bybelse gronde kan rus nie, bring hierdie huwelike ook baie ander beginselprobleme na vore. • In die eerste plek gaan dit uit van 'n streng patriargale, man-gesentreerde huweliksbeskouing. Die feit dat 'n man toegelaat word om meer as een vrou te hê, maar dat die vrou net aan een man getrou moet bly en in baie gevalle waar hierdie praktyk beoefen word nie weer mag trou as die man te sterwe kom nie, wys op die totaal onderhorige posisie wat die vrou in daardie kulture inneem. Van die ingeskape gelykwaardigheid van die man en vrou kom in so 'n verhouding niks tereg nie. In die poligame kulture in Suid-Afrika deel die vrou ook nie in die boedel van die man as hy te sterwe kom nie, en het sy geen aanspraak op die stamgrond nie. Sy word 'n individu sonder regte en word in die praktyk deur die kultuur tot armoede gedoem. Daarom is vrou-wees en arm-wees in baie van hierdie kulture sinoniem. • Van die verbondsverhouding kom ook niks tereg nie. Die diep geestelike band tussen een man en een vrou, en hulle vreugde en verantwoordelikheid ten opsigte van hulle eie kinders, hulle verbondsgeluk en algehele toewyding aan mekaar, is tot niet. 'n Man kan hom immers nie “algeheel” aan verskillende vroue toewy nie. Die vrou word dus in hierdie verhoudinge gedegradeer tot 'n sekering en 'n voortplantingsmasjien wat op die meeste op 'n gedeelte van die man se toewyding geregtig is. Hierdie degradering tas die vrou se menswaardigheid aan en gryp diep in haar sekerheid en haar roeping binne God se bedoeling vir mense. Die rol van die owerheid binne hierdie huwelik kom ook nie tot sy reg nie, want die belange van die vroue in die huwelik is steeds meer onderhewig aan kultuurgebruike as aan beskermende regspraak. Die praktyk van poligame, soos dit in Suid-Afrika weer in die kollig is, moet vanuit 'n Christelik-etiese oogpunt afgewys word, en gelowiges moet van kleinsaf geleer word dat die heteroseksuele, monogame huwelik as verbondsverbintenis van trou en geborge ruimte van seksualiteit die skeppingswil van God is. Die huwelik moet ook 'n wettige huwelik wees. Ons moet steeds hieroor getuig teen die vloed van sekularisme wat ook die fondamente van ons huise bedreig. Daarby moet kerke steun gee aan vrouegroepe, menseregte-organisasies en ander burgerlike instansies wat hierteen protesteer. Veral moet ons opkom vir die menswaardigheid van die vroue wat in sulke huwelike gedegradeer word. DK ('n Meer uitgebreide bespreking van die Christelike perspektief op huwelik en gesin word gegee in die boek: Vorster, JM. 2007. Christian attitude in the South African Liberal Democracy. Potchefstroom: PTP - verkrygbaar by die Admin Buro.) • Die Kerkblad <strong>April</strong> 2010 • 15
Page 3 and 4: 2 UIT DIE WOORD Nie êrens in ’n
Page 5 and 6: Van die hoekies na die uithoeke Waa
Page 7 and 8: tradisie wat goed en reg en stewig
Page 9 and 10: dat vloektaal 'n alledaagse gebruik
Page 11 and 12: • Artikel 5 beklemtoon die gehoor
Page 13: orde in die samelewing probeer vers
Page 17 and 18: Tree met die regte gesindheid op Wa
Page 19 and 20: die uiterste beproef word, maar Sat
Page 21 and 22: • Eerstens is met hierdie opmerki
Page 23 and 24: Hoe word jy van versoekinge bewaar?
Page 25 and 26: vroue wat daarin speel), te veel fl
Page 27 and 28: waar Hy onder sy mense gebly het. D
Page 29 and 30: Die listige uitvoer van die plan 'n
Page 31 and 32: Prof. CFC (Callie) Coetzee (TSP) By
Page 33 and 34: Dr. Jacoba van Rooy (Potchefstroom)
Page 35 and 36: Dr. AH (André) Grové (Klerksdorp-
Page 37 and 38: Ruïnes van stadspoort (Bron: inter
Page 39 and 40: die sabbat uiteindelik ook anders d
Page 41 and 42: Dr. Douw Breed (voorsitter, Kurator
Page 43 and 44: Ds. HS (Fanie) Coetzee (Potchefstro
Page 45 and 46: Dr. Jan Ras (emeritus, Saldanha) -
Page 47 and 48: Prof. GJC (Gert) Jordaan (Teologies
Page 49 and 50: Hy het ook die volgende gemeentes b
Page 51 and 52: sig op see en berge. Veilige parker
Page 53 and 54: Riaan the Magic man: Riaan kan u fu

Tydskrif April 2010.p65 - CJBF

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?