Rondom bestand van 1992 9-4 dd 5-8-08

More documents

Recommendations

Info

Terug bij de familie Brill in Radewijk worden de deelnemers onthaald op koffie met krentewegge. Terwijl het gezelschap op de deel van de boerderij zich hieraan te goed doet, verhaalt de heer J. Brill ons over de grens en alles wat daarmee samenhangt. Brill had wel meegemaakt dat bezoekers van de boerderij hem verbaasd vroegen: „Waar is nu de grens?" Daar de vragenstellers zelf ver van de grens woonden, zochten ze naar een afrastering van prikkeldraad tussen de beide landen. Anderen verwachtten dat de grens bestond uit gemetselde muurtjes. Op onderhoudende manier vertelt onze gastheer dat vóór 1900 een vrij verkeer tussen de beide landen mogelijk was. Dokter Van Riemsdijk ging dan ook zonder pas naar zijn patiënten in Wielen. De bakker uit Hardenberg bracht gewoon in Duitsland brood bij zijn klanten. Na 1933 werd de grens steeds strenger bewaakt, vooral van Duitse kant. Dit stond in verband met het waardeverschil tussen de Hollandse gulden en de Duitse mark. Ook waren er verschillen in de belastingstelsels van beide landen. Voor het invoeren van goedkope koffie moest men flink wat invoerrechten betalen en dat maakte de koffie dan weer duur. U zult het haast niet kunnen geloven, maar in de dertiger jaren hadden de mensen Een boeiend verteller uit Radewijk: J. Brill. aan beide kanten van „De Streep" een geweldige hekel aan die invoerrechten. Komt die tegenzin u bekend voor? Wat ging men dus in die dagen doen? Goed geraden! Men smokkelde koffie, of wat het dan ook maar was, over de grens. Voor sommigen was het een opwindende sport. En wie heeft niet ergens in een vergeten hoekje van zijn hart een heel klein beetje sympathie voor avontuurlijke smokkelaars, wanneer het tenminste niet de verfoeilijke verdovende middelen betreft? Anderen deden dat handwerk uit bittere noodzaak in een tijd van armoede en werkloosheid. Vaak deed men het voor eigen gebruik en passeerden sigaren, tabak, suiker, koffie en thee heimelijk de grens. Maar ook koeien en varkens en ander vee werden door boerenknechten 's avonds, begunstigd door de duis- 1016
ternis, over de grens gebracht. Gelukte het koeien over „De Streep" te brengen, dan leverde dat een gulden per koe op. Wanneer we in aanmerking nemen dat het jaarloon van een knecht ongeveer 250 gulden bedroeg, dan begrijpt men wel dat het smokkelen van vee een welkome aanvulling van de verdiensten was. Landbouwprodukten gingen eveneens van Nederland naar Duitsland en omgekeerd. Niet langs de gebaande wegen natuurlijk, maar langs een route die men aanduidde met de naam: „De groene grens". Deze liep dwars door de velden. Met een zak kippevoer van vijftig kilo op de rug was dat een hele klus, want men ontmoette allerlei obstakels onderweg: sloten, prikkeldraad, greppels en struikgewas. Steeds moest men op zijn hoede zijn voor commiezen, want vanzelfsprekend werd er bij de grens gepatrouilleerd. Vooral van Duitse kant was men bedroefd en verbolgen over dat gesmokkel. Daar werd onafgebroken gespeurd naar overtreders der wet en dat maakte het de smokkelaars behoorlijk moeilijk. Aan de andere kant verhoogde het de spanning bij de smokkelaars om de mannen van de douane te slim af te zijn. In Radewijk woonde bijvoorbeeld een man die zijn hond zo afgericht had, dat het dier op zijn commando naar de grens liep, daar wat heen en weer snuffelde, om vervolgens weer op huis aan te gaan. Wanneer het dier grommend bij zijn baas kwam, wist deze wat dat betekende: „Het is niet pluis baas, blijf maar thuis!" Voordat een grensbewoner besloot te gaan smokkelen, lette hij de hele dag op het doen en laten van de commiezen. Hoezeer de Duitse douanen ook patrouilleerden, toch kwam het moment waarop ze afgelost werden door collega's. Dan was de kust even veilig. Men wist zo ongeveer het tijdstip waarop dit kon gebeuren en lag gespannen op de uitkijk, wachtend op een sein dat het zover was. Ja! Daar in de verte op een Duitse boerderij lichtte een lamp op. Dat was het teken voor de smokkelaars om in beweging te komen. Gehaast gingen ze op weg langs de „groene grens". Wie te traag was, liep gevaar te worden gesnapt. O wee, daar klonk een waarschuwingsschot in de lucht! Wanneer men dieren smokkelde, was het raadzaam ze dan maar gauw achter te laten en het hazepad te kiezen. Het vee dat de commiezen in beslag namen, werd later verkocht tegen een redelijke prijs, want de koper was verplicht het gekochte dier te slachten. Men controleerde of aan deze bepaling de hand gehouden werd. Op een dag werd aan de grens bij Radewijk een drachtig varken, een pracht-exemplaar, door de commiezen geconfisqueerd, nadat de smokkelaar het dier in haast achtergelaten had. Een Radewijker boer werd voor een zacht prijsje de eigenaar van het dier. Hij laadde het op zijn wagen, waar hij een snelle draver voor gespannen had, en reed vervolgens naar huis. Een commies op de fiets moest controleren of het dier inderdaad geslacht werd, en volgde hem. De boer liet zijn klepper flink draven. De wagen bolderde door het stuivende karrespoor van de zandweg. De douanebeambte had grote moeite om op de rulle zandweg in het goede spoor te blijven en zijn stuur recht te houden. Hij raakte al gauw achter. De boer was zeker doof, want hij hoorde niet dat de commies hem nog nariep het wat kalmer aan te doen. Natuurlijk keek hij ook niet om. De wagen verdween achter dichte stofwolken. Veel later kwam de commies bij de boerderij aan en zag dat men al bezig was 1017
Page 1 and 2: 1992 9/4 RONDOM DEN HERDENBERGH Tij
Page 3 and 4: „Maak maar gauw dat je thuis komt
Page 5 and 6: woont, krijgt de dringende raad het
Page 7 and 8: daar niet over de grens, maar uit h
Page 9 and 10: wezen! Hij grijpt zijn geweer, krab
Page 11 and 12: ug wordt gemaakt, nadat men het sch
Page 13 and 14: de Wehrmacht an 't wark. Doarveur m
Page 15 and 16: Aanvankelijk gaat de tocht over een
Page 17: 1014 Onderweg. Laatste grenssteen b
Page 21 and 22: Een woord van dank dient gebracht t
Page 23 and 24: Het huisje van wijlen het echtpaar
Page 25 and 26: 1023
Page 27 and 28: Achtergronden van de Baalderborg F.
Page 29 and 30: dat allen genoeg gegeten hebben, wo
Page 31 and 32: De oudste paviljoenen op het terrei
Page 33 and 34: Zij ging het kantoor van haar vader
Page 35 and 36: Wat betreft „Thalia" valt uit kra
Page 37 and 38: 1953: Herman Bruins en Be Nieborg a
Page 39 and 40: In Ommen, waar we jaren hebben opge
Page 41 and 42: Bij de verjaardagen van het Koninkl
Page 43 and 44: Toew ik 't ook mien boer vertelde w
Page 45 and 46: As ik op die stille heide daagens m
Page 47 and 48: Hij vertelt hoe men hem vraagt een
Page 49 and 50: Er waren vier dagen waarop de schep
Page 51 and 52: zen iets terug. „Wel potverdikke,
Page 53: De jaarvergadering begint om 19.30

Rondom bestand van 1992 9-4 dd 5-8-08

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?