in de groote steden

Praat niet van „onafhankelijkheid" ineens, want dat willen ze niet. Ze weten zelf maar al te goed, dat
zooiets op een ramp zou uitdraaien. De meeste menschen in de Groote Oost willen, ondanks critiek,
die ze op de Hollanders hebben, geen „los van Nederland". Op Ambon vertelde een van de bestuurders
me:,, We willen een autonomen Molukschen staat, die deel uitmaakt van een Indonesische federatie, maar
op voorwaarde, dat die federatie binnen het kader van het Koninkrijk blijft. En we behouden ons het
recht voor, later, als Indonesië onafhankelijk wil worden, voor ons zelf uit te maken, of we meedoen, dan wel
bij Nederland blijven op dezelfde basis als Curacao en Suriname." Meermalen heb ik op Ambon den indruk
gekregen, dat de menschen daar in de toekomst hun eigen boontjes willen doppen. Ze zijn niet alleen
voortreffelijke soldaten, maar ook goede ambtenaren. Duizenden Ambonneezen en andere bewoners van
de Molukken kijken naar het Oosten, naar Nieuw-Guinea, in plaats van naar het Westen. Ze hebben
een voorgevoel, dat ze in het Java van de toekomst niet veel kans op leidende functies zullen hebben.
Het is werkelijk frappant, hoe overal in het onmetelijke gebied, dat ik nu doorgereisd ben, plannen
voor een reëele hervorming worden gemaakt, ondanks alle ongemakken, zooals gebrek aan vervoer. De
menschen moeten soms wekenlang wachten en dagenlang reizen, voor ze met elkaar kunnen overleggen.
In Zuid-Celebes, de Minahassa, in de Molukken, in Borneo, op Timor, Flores en Soemba, op Bah en
Avondstemming in de haven van Ambon . . .