in de groote steden

Als het afgeloopen is, komen de menschen uit hun portiek of achter hun muurtje vandaan en vegen
het stof van hun broek.
Het is op het oogenblik avond en ik zit op het balcon van m'n hotel. Ergens speelt iemand piano, op
de gang wordt gelachen, er loopen kranen en deuren gaan open en dicht. Net, als in elk ander hotel
in Holland. Je zou in de verleiding komen, om een eindje te gaan kuieren en in een gezellig cafétje een
biertje te gaan drinken. Maar op het oogenblik doet men hier zooiets niet.
In Europa hebben we een „front" gehad, een lijn.Wie vlakbij, of over die lijn kwam, wist, waar hij aan
toe was.Wie erachter zat, was betrekkelijk veilig. Hier is geen frontlijn. Het front is overal, links, rechts,
achter en voor je.
Gisterochtend is er een kampong uitgebrand. Ambonneesche soldaten uit ons Indische leger hadden er,
na ettelijke schietpartijen genoeg van gekregen, een paar vaten benzine aangesleept en het zaakje in brand
gestoken. Vanmiddag zag ik een paar auto's met Ambonneezen langs de puinhoopen rijden. Ze lachten
uitdagend, maar de bevolking deed niets.
Ergens op Ceylon ben ik op een Zaterdagavond een Ensa-bioscoop binnengeloopen. Er is geen enkele
soldaat, die Ensa ooit zal vergeten. Het komt in Rotterdam en Amsterdam, maar ook in de binnenlanden
van Ceylon en in de rimboe van Britsch-Indië. Er draaide een Wild-West-film, met een held, die geldstukken
doormidden schiet en mooie vrouwen redt. Een drukke straat met wat „saloons", die alle figuranten
opzuigen, wanneer de held zijn veete op het pistool gaat uitvechten.
Maar Batavia is niet eens meer Wild-West. Het is een vulkaan, het leeft onder een ongrijpbaren terreur,
die geen vrouwen, geen kinderen, geen Rapwi en geen Roode Kruis ontziet. Batavia is een gekkenhuis,
waar het heerlijk rustig kan zijn, tot iemand het m z n hoofd
krijgt om den boel op stelten te gaan zetten.
Het is niet raadzaam, te ver de benedenstad in te gaan, of buiten
het centrum in je eentje te gaan winkelen, Je verdwijnt hier. gauw.
Dagelijks komen uit de omgeving van Batavia jongelui de stad
binnen. Ze hebben granaten en ander speelgoed bij zich, verspreiden
zich over de kampongs en ruien de menschen op. Ze
weten misschien niet eens wie Sjahrir is, wat nationalisme beteekent.
Ze weten alleen, wat de Japanners hun jarenlang hebben verteld:
dat elke Hollander een onderdrukker is, die moet worden op-
Ce kampong brandt!