De positionering van de jeugdrechter - Rechtspraak.nl

16
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
(EVRM). Dit artikel bepaalt dat elke burger recht
heeft op een onpartijdige rechterlijke instantie.
Ten derde bleek in de praktijk dat de grote emotionele
betrokkenheid een risico kon vormen voor
de onafhankelijkheid van de rechter.
2.1.4 Wet op de jeugdzorg
Op 1 januari 2005 heeft wederom een belangrijke
wetswijziging plaatsgevonden; vanaf die
datum is de Wet op de jeugdzorg van kracht,
ter vervanging van de Wet op de jeugdhulpverlening
van 1989. Laatstgenoemde wet had
tot doel meer samenhang te brengen in het
aanbod van hulp, maar slaagde daar niet in.
In de Memorie van Toelichting van de Wet
op de jeugdzorg wordt dan ook gesteld dat
de Wet op de jeugdhulpverlening niet heeft
geleid tot een op de behoefte afgestemd
voorzieningenpatroon. Bovendien luidt het
oordeel dat onder de Wet op de jeugdhulpverlening
plaatsende instanties sectoraal
werken en jeugdigen met problemen op het
grensvlak van meerdere (deel)sectoren tussen
wal en schip vallen. 15 De nieuwe wet beoogt
hierin verandering te brengen en kent de
volgende uitgangspunten 16 :
• vraaggerichte hulp: niet het aanbod van
instellingen en voorzieningen staat centraal
maar de vraag van de cliënt.
• recht op hulp: als het Bureau Jeugdzorg
hiervoor een indicatie heeft gesteld, heeft
de cliënt recht op jeugdzorg. De provincie
is er dan voor verantwoordelijk dat deze
hulp ook daadwerkelijk geboden wordt.
• centrale toegang: er wordt voorzien in een
centrale, herkenbare toegang tot jeugdzorg
door het Bureau Jeugdzorg. Waar voorheen
de Raad voor de Kinderbescherming
de intake van zaken deed, is thans het
Bureau Jeugdzorg de enige instelling die
een verzoek om hulp beoordeelt. Dit impliceert
dat er geen directe doorverwijzing
meer naar de zorgaanbieder plaatsvindt
zoals in het verleden wel het geval was. 17
• integrale aanpak: teneinde deze centrale
toegang te realiseren zijn het Adviesen
Meldpunt Kindermishandeling,
(gezins)voogdij en de jeugdreclassering
geïntegreerd in het Bureau Jeugdzorg.
• introductie gezinscoaching: gezinscoaches
zorgen ervoor dat verschillende vormen
van hulpverlening die aan één gezin worden
geboden, op elkaar worden afgestemd.
De inzet van gezinscoaches is
primair een gemeentelijke verantwoordelijkheid,
maar ook het Bureau Jeugdzorg
kan voorzien in een gezinscoach.
2.2 Het jeugdstrafrecht 18
Begin vorige eeuw werden er voor het eerst
kinderwetten ontworpen (1901) en ingevoerd
(1905). In de kinderwetten werd benadrukt dat
jeugdigen en volwassenen op belangrijke punten
van elkaar verschillen en om die reden niet op
dezelfde wijze behandeld mochten worden.
In de rechterlijke reactie op crimineel gedrag
moest volgens de nieuwe kinderwetten ‘het
belang van het kind’ centraal staan. In 1921
werd bij wet de speciale kinderrechter ingevoerd.
19 Bac beschrijft de ratio om een speciale
rechter met kinderzaken te belasten als
volgt:
“Het materiele, inhoudelijke aspect van de specialisatie
heeft betrekking op de eisen die aan de
kinderstrafrechter worden gesteld qua kennis en
persoonlijkheid. De extra kennis waarover hij in
15 Kamerstukken II, 2001-2002, 28 168, nr. 3 (MvT)
16 Zie: Informatiebrochure Wet op de jeugdzorg, 2005. Deze brochure is te downloaden via: http://www.minvws.nl/
folders/djb/2005/informatiebrochure-wet-op-de-jeugdzorg.asp
17 Hierop bestaat één uitzondering: huisartsen mogen direct doorverwijzen naar de geestelijke gezondheidszorg bij
ernstig vermoeden van een psychische stoornis bij de jeugdige.
18 De informatie in deze paragraaf is grotendeels ontleend aan Bac e.a. (2004) over de het jeugdstraf(proces)recht.
19 De ontwikkelingen in Nederland werden geïnspireerd door de ontwikkelingen in de Verenigde Staten waar in 1899 in
Chicago de eerste ‘juvenile courts’ hun deuren openden.
84120032rm_publicatie.indd 16 03-04-2006 09:39:49