De positionering van de jeugdrechter - Rechtspraak.nl

20
Reeds in de fase van voorlopige hechtenis
bestaat de behoefte om gedragsbeïnvloedende
maatregelen te treffen, vanuit de
gedachte dat de effectiviteit van jeugdsancties
is gediend met ‘lik-op-stuk’. Ook hierin
voorziet het wetsvoorstel door het verruimen
van de mogelijkheid om “in de fase van
de voorlopige hechtenis, vooruitlopend op
een veroordeling door de rechter, alvast te
kunnen starten met een vorm van gedragsbeïnvloeding.”
32 Te denken valt aan sociale
vaardigheidstrainingen, leerprojecten en
‘hulp en steun’ zoals omschreven in de Wet
op de jeugdzorg. Nu al wordt in de praktijk in
sommige arrondissementen veelvuldig gebruik
gemaakt van de schorsing van de voorlopige
hechtenis onder bepaalde voorwaarden. Het
wetsvoorstel heeft mede tot doel duidelijkheid
te scheppen over de wettelijke mogelijkheden
en grenzen van deze aanpak, die door
sommigen in strijd met de onschuldpresumptie
wordt geacht. Daarom stelt de minister van
Justitie voor om bij algemene maatregel van
bestuur nader uit te werken aan welke voorwaarden
de instemming van de minderjarige
verdachte moet voldoen. In elk geval mag in
deze fase van voorarrest geen sprake zijn van
elementen “die overwegend bestraffend zijn
of die anderszins de indruk wekken dat de
verdachte als veroordeeld behandeld wordt”. 33
Ook mag de mogelijkheid tot gedragbeïnvloedende
maatregelen, aldus de Memorie
van Toelichting, er niet toe leiden dat het
zwaartepunt van de strafrechtelijke reactie
komt te liggen in de fase voorafgaand aan
het rechterlijke oordeel. “Uitgangspunt blijft
dat de bestraffing van de jeugdige zijn basis
dient te vinden in een voorafgaand rechterlijk
vonnis.” 34
2.3 Jeugdzaken en het bestuursrecht
Ook de bestuursrechter krijgt incidenteel met
jeugdzaken te maken. Zo kunnen belanghebbenden
(na afronding van de bezwaarprocedure)
in beroep gaan tegen een besluit van de RvdK,
bijvoorbeeld als de Raad geen nader onderzoek
instelt. Dit gebeurt echter vrijwel nooit.
Relevanter is dan ook dat de (civiele) jeugdrechter
te maken kan krijgen met het bestuursrecht.
Weliswaar zijn de regels van bezwaar en
beroep niet van toepassing op beslissingen in
het kader van de OTS 35 , maar sinds de invoering
van de nieuwe Wet op de jeugdzorg in januari
2005 kan tegen een indicatiebesluit van het
Bureau Jeugdzorg bezwaar worden gemaakt
en vervolgens beroep worden ingesteld
ingevolge de Algemene wet bestuursrecht
(Awb). De kinderrechter is als bevoegde rechter
aan-gewezen. 36 De indruk bestaat dat niet
veel van dit type zaken aanhangig (zullen)
worden gemaakt. Immers, het gaat om het
vrijwillige traject (de verplichte OTS-variant is
buiten de Awb geplaatst); als ouders of andere
belanghebbenden het niet eens zijn met een
indicatiebesluit van het Bureau Jeugdzorg,
zullen zij naar verwachting deze beslissing naast
zich neerleggen en eventueel op zoek gaan
naar andere vormen van hulpverlening.
2.4 Internationaal verdragsrechtelijke
bepalingen
Naast het Burgerlijk Wetboek, het Wetboek van
Strafrecht en de Algemene wet bestuursrecht
zijn internationale verdragsbepalingen relevant
voor het kader waarbinnen de justitiële jeugdzorg
en de jeugdrechtspraak vorm krijgt. Het
32 Kamerstukken II, 2005-2006, 30 332, nr. 2 (MvT)
33 Ibid.
34 Ibid.
35 De OTS-wetgeving is op de negatieve lijst van de Awb geplaatst (art. 8:5 Awb), Verwey-Jonker Instituut, 2002:17
36 Zie artikel 5, vijfde lid van de Wet op de jeugdzorg.
84120032rm_publicatie.indd 20 03-04-2006 09:39:52