De positionering van de jeugdrechter - Rechtspraak.nl

34
De oorzaak van de lange wacht- en doorlooptijden
wordt door de rechters voor een
belangrijk deel bij ‘de bureaucratie’, ‘de
papierwinkel’ en een gebrek aan financiële
middelen gezocht.
“In het algemeen bestaat bij mij de indruk dat de
professionele partijen wel graag kwaliteit willen
leveren, maar daarin ernstig belemmerd worden door
tijdverslindende voorschriften van overheidswege
(elke actie moet worden vastgelegd en worden gerapporteerd).
Bovendien lijken er voor de uitvoering van
het eigenlijke werk onvoldoende fi nanciële middelen
ter beschikking te zijn om kwalitatief voldoende
geschoold personeel aan te trekken.”
Van Montfoort, onderzoeker gespecialiseerd
op het terrein van jeugdzorg, voegt daaraan
toe dat lange doorlooptijden als het ware in
het systeem zijn ingebouwd. Hij wijst erop dat
bij elke stap in de keten, wordt nagegaan of
het mogelijk is het kind in de keten terug te
verwijzen. Hij stelt dan ook dat het systeem
zelf “inefficiënt, niet effectief en sterk vertragend
is.” 46
Wachtlijstenproblematiek na de rechterlijke
interventie
Maar ook als de civiele jeugdrechter
eenmaal een beslissing heeft genomen,
betekent dit nog niet het einde van de
wachtlijstenproblematiek. Nadat door de
rechter een beschermingsmaatregel is
opgelegd, moet vaak gewacht worden op
adequate hulpverlening:
“De op verzoek van RvdK of Jeugdzorg door de
rechter noodzakelijk geachte jeugdhulpverlening
wordt veel te vaak niet uitgevoerd vanwege wachtlijstproblematiek.“
Voor de justitiële jeugdinrichtingen gelden
vaak wachttijden. Jeugdigen verblijven te
lang op opvangplekken in justitiële inrichtingen
en een passend behandelvervolg
is onvoldoende beschikbaar. Daarbij komt
dat er sprake is van samenplaatsing; door
gebrek aan opvang is het aantal civiele crisisplaatsingen
van jongeren in strafinrichtingen
enorm toegenomen. 47 In een ongebruikelijke
actie heeft een aantal jeugdrechters begin
2004 een manifest opgesteld, waarin zij
hun zorgen uitspreken over de problematiek
aangaande de JJI’s en vooral aandacht
vragen voor het gebrek aan behandelplaatsen.
Zij refereren aan onderzoek waaruit
blijkt dat 80 procent van degenen die in
een JJI verblijven “intensieve en gespecialiseerde
vormen van behandeling nodig
hebben, willen zij in de toekomst enige
kans hebben in de samenleving.” 48
Naar aanleiding van de problemen rondom
JJI’s is door de minister van Justitie de werkgroep
‘optimalisering van het zorgaanbod
voor jeugdigen met ernstige gedragsproblemen’
in het leven geroepen. Deze werkgroep
heeft aangetoond dat het huidige
aanbod van de JJI’s, maar ook dat van de
provinciale jeugdzorg, de jeugd-GGZ en de
zorg voor licht verstandelijk gehandicapten
(LVG’s) ontoereikend is. 49
46 Van Montfoort, 2005
47 Plan van aanpak n.a.v. samenplaatsing jeugdigen in JJI’s, brief van de minister van Justitie en de staatssecretaris van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport d.d. 1 juli 2004 (5295504/04/DJC)
48 Kinderrechters in Nederland luiden de noodklok, Raad voor de rechtspraak, 10 februari 2004. Zie: http://www.rechtspraak.nl/Gerechten/RvdR/Actualiteiten/Archief/2004/3/ACT14739.htm
49 Ook jeugdrechters vragen aandacht voor dit probleem in ‘Kinderrechters in Nederland luiden de noodklok’: “De
huidige crisisplaatsing in de opvanginrichtingen van de justitiële jeugdinrichtingen biedt geen passend zorgaanbod.
De justitiële opvanginrichting biedt wel een pedagogische aanpak maar deze is niet toegesneden op de specifi eke
zorgaanvraag van deze jeugdigen. De beperkte fl exibiliteit van het regime binnen de justitiële opvanginrichtingen
vormt een belemmering om deze groep civielrechtelijk geplaatste jeugdigen goed te helpen (dominantie van uitvoering
van straffen en maatregelen in het kader van het strafrecht). Bovendien is er sprake van een slechte aansluiting tussen
deze aanbodmogelijkheden op vrijwillige basis in de provinciaal gefi nancierde jeugdzorg, de jeugd-GGZ en de LVGsector
enerzijds en de gesloten mogelijkheden in de justitiële jeugdinrichting (opvang en behandeling) anderzijds. Het
ontbreken van passend vervolgaanbod leidt er in de praktijk toe, dat jeugdigen onnodig lang onder het regime van de
justitiële jeugdinrichting verblijven, waardoor sprake is van onnodige vrijheidsbeperking.”
84120032rm_publicatie.indd 34 03-04-2006 09:40:01