De positionering van de jeugdrechter - Rechtspraak.nl

18
Betrokkenheid jeugdrechter
De jeugdrechter is op verschillende wijzen
betrokken bij het jeugdstrafrecht. Ten eerste
oordeelt hij als rechter-commissaris (RC) over
het eerste stadium van de voorlopige hechtenis,
namelijk de bewaring en de schorsing
van de bewaring. 26 Ten tweede neemt de
jeugdrechter deel aan de raadkamer bij de
beslissing over (verlenging) van de gevangenhouding.
Ten derde is hij als enkelvoudige
rechter belast met het beoordelen van strafbare
feiten. 27 Zwaardere zaken of ingewikkelde
zaken worden doorgaans door een meervoudige
kamer behandeld. In dat geval dient een
‘kinderrechter’ aan het onderzoek ter terechtzitting
deel te nemen. Veel rechtbanken lossen
dit pragmatisch op door iedere strafrechter
tevens te benoemen tot ‘kinderrechter-plaatsvervanger’.
De vraag is of dit niet op gespannen
voet staat met de internationale regelgeving
(zie paragraaf 2.4); meer specifiek artikel 40
van het Internationale Verdrag inzake de
Rechten van het Kind (IVRK). Dit artikel schrijft
een speciaal systeem van jeugdstrafrechtspleging
voor. De pro forma benoemde plaatsvervangers
beschikken niet noodzakelijkerwijs over
specifieke kennis van het jeugdstrafrecht. 28
Naast de jeugdrechter behandelt ook de
kantonrechter strafzaken van minderjarigen.
Het betreft hier evenwel uitsluitend
overtredingen, zoals bijvoorbeeld verkeersovertredingen
of overtredingen van de
Leerplichtwet. De afhandeling van zaken
door de kantonrechter is in grote lijnen
dezelfde als die door de jeugdrechter.
Zo vindt de behandeling achter gesloten
deuren plaats en worden de ouders opgeroepen.
Wijziging van het jeugdstrafrecht in 1995
Mede naar aanleiding van de rapporten van
de commissies Anneveldt (1982), Slagter
(1985) en Montfrans (1994) vond in 1995 een
wetswijziging van het jeugdstrafrecht plaats
met belangrijke implicaties voor de rol van
de jeugdrechter. Evenals bij de wijziging
van de OTS-wetgeving, werden de bevoegdheden
en de invloed van de jeugdrechter
ingeperkt.
Vóór deze wetswijziging nam de jeugdstrafrechter
een centrale positie in tijdens alle fasen
van het strafrechtelijke traject.
26 De RC beslist over inbewaringstelling. In veel gevallen wordt de voorlopige hechtenis door de RC geschorst met de
overweging dat de jeugdige zo snel mogelijk moet terugkeren naar zijn vertrouwde omgeving. Bij schorsing van de
voorlopige hechtenis wordt doorgaans een pakket aan schorsingsvoorwaarden opgelegd. Overigens kan een minderjarige
verdachte ook met de RC te maken krijgen in het kader van een gerechtelijk vooronderzoek. De RC die hieraan
leiding geeft, is niet altijd een speciale jeugdrechter. Deze taak wordt ook wel uitgeoefend door de reguliere RC.
27 De kantonrechter beslist als enkelvoudig rechter over overtredingen.
28 Bac e.a., 2004:22
84120032rm_publicatie.indd 18 03-04-2006 09:39:51