bp20543 - AlphaPharm - Afr Module.pmd - insightcpd.co.za

More documents

Recommendations

Info

Let wel: Klonidien (bv. Dixarit ® ), ’n sentraal-werkende alfa-2adrenergiese agonis is in sommige kliniese studies as effektiewe verligting van warm gloede aangetoon. Klonidien word egter nie gereeld gebruik nie. Dit is as gevolg van die newe-effek profiel daarvan en die beskikbaarheid van ander effektiewe nie-hormonale middels vir warm gloede, d.i. die SSRIs. Estrogeenterapie vir premature menopouse Premature menopouse en vroeë menopouse word met ’n verhoogde risiko van osteoporose en koronêre hartsiektes geassosieer. Vroue wat premature of vroeë menopouse ondervind, behoort estrogeenterapie aangebied te word tot ten minste die gemiddelde ouderdom van die menopouse (51 jaar). Estrogeen dosisse by vroue met premature menopouse is gewoonlik aanvanklik hoër as dié wat menopouse teen die normale ouderdom bereik. ’n Gekombineerde kontraseptiewe preparaat is ’n moontlike aanvanklike alternatief vir vroue wat premature menopouse ondervind. Let wel: Alhoewel sommige studies daarop dui dat estrogeen kognitiewe funksie kan behou en demensie kan verhoed, ondersteun inligting van studies op vroue ouer as 65 jaar nie hierdie waarnemings nie. Huidige inligting dui ook daarop dat hormoonterapie van geen waarde vir die behandeling van Alzheimer se siekte is nie. Figuur 6. Voordele van hormoonvervangingsterapie Met vergunning van Bayer Schering Pharma VASOMOTOR Effektiewe verligting van warm gloede, nag sweet en slaap stoornisse gedurende vroeë menopouse GENITO-URINÊR Verlig vaginale droogheid en jeuk Voorkom en behandel vulvêre en vaginale atrofie Herstel blaas funksie Verlig urinêre dwingendheid en frekwensie 4.4.2 Sistemiese progestien LEWENS- KWALITEIT Verbeter lewenskwaliteit BEEN Beskerm teen postmenopousale osteoporose Verminder insidensie van vertebrale- en heup frakture. Die primêre indikasie vir progestien tydens menopouse is om die verhoogde risiko van endometriële kanker as gevolg van sistemiese estrogeenterapie te verminder. Endometriële hiperplasie en kanker kan so gou soos ses maande na onbestrede estrogeenterapie voorkom. Alle vroue met ’n ongeskonde uterus wat sistemiese estrogeen gebruik, behoort dus ook voldoende sistemiese progestien te gebruik. Die progestiene wat in menopousale HVT preparate gebruik word, word hoofsaaklik vir hulle vermoë om die endometrium te beskerm gekies. Die een effek wat hulle in gemeen het is om ’n estrogeen voorbereide endometrium vanaf ’n proliferatiewe na ’n sekretoriese stadium te verander. Hulle ander effekte, soos estrogenisiteit, androgenisiteit, glukokortikoïede- en mineralokortikoïede effekte wissel baie. Daar is baie behandelingsopsies wat gebruik kan word as progestien by estrogeen vir endometriële beskerming gevoeg word. Navorsing is onvoldoende om een opsie bo ’n ander aan te beveel. Dit sal waarskynlik by die pasiënt met ’n lae risiko van borskanker of kardiovaskulêre siektes nie ’n verskil maak watter progestien gebruik word nie. Die keuse word dus dikwels op die pasiënt se toleransie gebaseer. Daar is bewyse dat verskillende progestiene verskil in hulle effekte op beide die bors- en kardiovaskulêre stelsel en dat daar voordele kan wees by die gebruik van minder androgeniese progestiene (soos drospirenoon (bv. in Angeliq ® )) by pasiënte met ’n hoër risiko van bors- of kardiovaskulêre siektes. Huidige inligting ondersteun egter die aanbeveling om progestien blootstelling te minimaliseer. Die laagste effektiewe estrogeen dosis met ’n gepaardgaande lae-dosis progesteroon word aanbeveel. Die progestien dosis wissel na gelang van watter progestien gebruik word en ook die estrogeen dosis. Laer estrogeen dosisse kan die gebruik van laer progestien dosisse vir endometriële beskerming bemiddel. Verwys na Tabel 3 hieronder. Tabel 3. Laagste effektiewe dosisse van progestiene wat aanbeveel word om die newe-effekte van sistemiese estrogeenterapie op die uterus teen te werk. Medroksie- Noretiste- Drosperinoon Gemikroniprogeste- roonasetaat bv. soos seerde roonasetaat (noretin- bevat in progesteroon (MPA) droon) Angeliq ® bv. soos (NETA) bevat in bv. soos Premelle ® bevat in Activelle ® Laagste effektiewe dosisse 1.5 mg 0.1 mg 0.5mg 50 mg Beskerming teen endometriële hiperplasie kan verkry word deur opeenvolgende (d.i. sikliese) of deurlopende progestien toediening. Met opeenvolgende (sikliese) behandeling behoort die progestien in ’n voldoende dosis vir 14 dae elke maand toegedien te word. Met deurlopende behandeling behoort die progestien deurlopend saam met estrogeen toegedien te word. Die doel van deurlopende gekombineerde HVT is om HVT sonder onttrekkingsbloeding te verskaf, maar aanvanklike onvoorspelbare bloeding kan by ongeveer 40 % van vroue voorkom. Dit is die beste om hierdie behandelingsopsie by vroue wat ten minste een jaar na hulle menopouse is, te gebruik. Let wel: By vroue wat estrogeen vir vasomotor simptome neem behoort deurlopende behandelingsopsies (in teenstelling met sikliese behandelingsopsies) gebruik te word om hoofpyne as gevolg van estrogeenonttrekking te voorkom. 4.3.3 Tiboloon Tiboloon (bv. Livifem ® ) is ’n analoog van die progestien, noretinodrel. Tiboloon is nie ’n tradisionele hormoonterapie nie en word as ’n selektiewe weefsel estrogeniese aktiwiteitsregulator (STEAR) geklassifiseer. Na die inname daarvan word tiboloon in drie metaboliete omgeskakel, wat estrogeniese, progestiniese en androgeniese eienskappe het. Tiboloon word 10 April 2011
Tabel 4. Hormoonvervangings-opsies Vroue wat ’n Vroue met ’n ongeskonde uterus histerektomie ondergaan het Slegs estrogeen Perimenopouse, Postmenopouse, (oraal of ongereelde siklus / amenoree (geen transdermaal*) bloeding bloeding of “bloedvry”) d.i. na ten minste een jaar postmenopousaal Opeenvolgende* Deurlopende gekombineerde HVT gekombineerde HVT* *Nie-orale roete word *Progestien word by *Deurlopende verkies by vroue met estrogeen gevoeg vir gekombineerde estrogeen hipertrigliseriedemie, lewersiektes of migraine 14 dae van elke maand + progestien terapie as ’n deurlopende gekombineerde-tipe HVT beskou en is ’n bloedings-vrye preparaat en word dus verkies vir die gebruik by vroue wat ten minste een jaar verby hulle menopouse is. Onlangse riglyne oor die gebruik van tiboloon het tot die volgende gevolgtrekkings gekom: Tiboloon is net so effektief soos estrogeen vir die verligting van menopousale simptome soos warm gloede, nagsweet, slapeloosheid, hoofpyn en moegheid. Dit is besonder effektief by hoogs simptomatiese vroue en behoort oorweeg te word as die menopousale simptome ten spyte van estrogeenterapie voortduur. Dit is net so effektief soos estrogeen om beenmassa van die heup en ruggraat te vermeerder. Let wel: Tiboloon word met ’n verhoogde risiko van beroerte by ouer vroue verbind. 4.5 Vroeë newe-effekte van hormoonvervangingsterapie (HVT) Algemene newe-effekte wat aanvanklik voorkom sluit teerheid van die borste, waterretensie, gewigstoename, premenstruele sindroom, gemoedskommelings, hoofpyne, dismenoree en ongereelde bloeding in. Die enigste twee betekenisvolle neweeffekte van die bogenoemde is teerheid van die borste en aanvangsbloeding by vroue met ’n ongeskonde uterus. Hoofpyne klaar gewoonlik op. Sommige vroue kan naarheid en braking ondervind. Indien die HVT in die aand voor slaaptyd geneem word, kan naarheid gewoonlik verlig word. Baie vroue is bang om gewig op te tel. ’n Gewigstoename van 1 kg met HVT is normaal. Enige groter gewigstoename word slegs indirek met HVT verbind, aangesien die energie behoeftes tydens HVT afneem. Teer borste Teer borste kan van ’n verbygaande aard gedurende die eerste maand of wat van HVT wees en kan gewoonlik omgekeer word met ’n verlaging van die estrogeen dosis. Transdermale terapie word geassosieeer met ’n betekenisvolle laer insidensie van teer borste in vergelyking met orale terapie. Bloeding met aanvang van terapie Die kombinasie van estrogeen plus ’n progestien sal vaginale bloeding tot gevolg hê. Dit kan as ’n beplande maandelikse onttrekkingsbloeding by vroue op sikliese / opeenvolgende opsies, of as onbeplande of ongereelde bloeding by vroue op deurlopende gekombineerde opsies voorkom. Daar is geen duidelike aanduidings dat een progestien beter as ’n ander is ten opsigte van die beheer van vaginale bloeding nie. Lang siklus HVT d.i. slegs een onttrekkingsbloeding elke 3 maande, alhoewel verkies deur baie vroue, kan onaanvaarbare vlakke van endometriële hiperplasie veroorsaak en behoort nie as eerste linie terapie gebruik te word nie. Minder bloeding is normaal met aanhoudende gekombineerde opsies en ongeveer 40 % van vroue wat hierdie behandelings volg, ondervind deurbraakbloeding gedurende die eerste 6 tot 9 maande se behandeling. Na 6-9 maande sal meer as 85 % van vroue egter geen menstruasie ondervind nie. Om ongereelde vaginale bloeding te minimaliseer behoort vroue wat deurlopende gekombineerde opsies gebruik ten minste een jaar postmenopousaal te wees. Onlangse inligting dui daarop dat lae dosis HVT bloeding kan minimaliseer. Die rede hiervoor is dat hoe laer die estrogeen dosis, hoe laer die progestien dosis benodig om die endometrium te beskerm. Selfs al kom ongereelde vaginale bloeding aanvanklik met lae dosis preparate voor, is die voorkoms daarvan betekenisvol minder as met konvensioneledosis hormoonterapie. 5. HORMOONVERVANGINGSTERAPIE - RISIKO'S EN KONTROVERSIES Kardiovaskulêre siektes is oor die algemeen die grootste oorsaak van sterftes van vroue en dit is proporsioneel aan die toeneem in baie dele van die wêreld. In die Westerse wêreld vrees vroue borskanker die meeste, veral aangesien dit meer algemeen as hartsiektes tydens menopouse voorkom. Die risiko van sterfte as gevolg van kardiovaskulêre siektes is egter 1 uit 2 in vergelyking met 1 uit 26 vir borskanker as alle ouderdomsgroepe ingesluit word. Die risiko van kardiovaskulêre siektes verhoog na die menopouse. Die impak van sigaretrook, verhoogde trigliseried vlakke of lae vlakke van HDL-cholesterol op kardiovaskulêre siektes is ook baie groter by vroue as by mans. Baie van die risiko faktore van kardiovaskulêre siektes kan egter deur leefstyl aanpassings verander word en veral deur die effektiewe behandeling van hipertensie en diabetes, gekombineer met lipied modifikasie. Gegewe die risiko van kardiovaskulêre siektes by hierdie bevolkingsgroep, behoort gesondheidsorgwerkers vroue met menopousale simptome op so ’n wyse te behandel dat dit effektief is, maar ook nie die risiko van kardiovaskulêre voorvalle verhoog nie. Drie primêre kardiovaskulêre effekte sal bespreek word – koronêre hartsiekte, veneuse trombo-embolisme en beroerte. 11 April 2011
Page 1 and 2: Alpha Pharm Voortgesette Onderrig P
Page 3 and 4: 2.1 Die ovariale siklus Die maandel
Page 5 and 6: 3.2 Fases van die menopouse Tydens
Page 7 and 8: hipertensie. Die grootste voorspell
Page 9: Die konsensus oor estrogeen gebruik
Page 13 and 14: ULTRA LAE-DOSIS ORAAL DEURLOPEND- G
Page 15 and 16: Die insidensie van borskanker word

bp20543 - AlphaPharm - Afr Module.pmd - insightcpd.co.za

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?