Handleiding bij het de bachelorscriptie - instituut Beleid ...

III De tweede fase: de uitvoering van het onderzoek t.b.v. de bachelorscriptie
Nadat het projectvoorstel is goedgekeurd, begint men met de uitvoering van het onderzoek. Dit is voor veel
studenten de meest opwindende fase van het onderzoek. Men gaat ‘het veld’ in, stage lopen, interviews doen,
vragenlijsten opstellen en versturen enzovoort. Als men het onderzoek goed heeft voorbereid, zal men in deze
fase weinig fundamentele problemen tegenkomen, zij het dat men bijvoorbeeld wel problemen met response
kan tegenkomen. Response problemen komen frequent voor en mede daarom is het belangrijk om op tijd met
de gegevensverademing te beginnen. Over de uitvoering van onderzoek en het gebruik van
onderzoeksmethoden heeft men in het methodologieonderwijs al veel geleerd. In deze fase heeft men over het
algemeen wat minder contact met de afstudeerbegeleider. Als men het onderzoek in opdracht van een
organisatie doet, heeft men in deze fase wel veel contact met de externe begeleider. Het is wel erg belangrijk
om zeker de voorbereiding van de gegevensverzameling nog voor de kerstvakantie klaar te hebben, zodat
meteen daarna met de eigenlijke gegevensverzameling gestart kan worden.
Soms en deels tegelijkertijd, soms na afloop van de gegevensverzameling, moet men de data analyseren. Deze
fase wordt door veel studenten wel als erg moeilijk ervaren. Dat is niet verbazingwekkend, maar eerder
normaal: tenslotte is dit de eerste keer dat men een onderzoek alleen uitvoert en niet in groep, waar men de
analyses samen met andere studenten uitvoerde (of in het slechtste geval zelfs niet betrokken was bij de
analyses).
In deze fase vinden volgende activiteiten plaats:
- Ontwikkeling van onderzoeksinstrumenten (bij voorkeur voor de kerstvakantie)
- Selectie van de onderzoekspersonen of organisatie(s) (bij voorkeur voor de kerstvakantie)
- Verzamelen van de gegevens (vanaf januari)
- Analyse van de gegevens (zo snel als mogelijk).
1. Ontwikkeling van onderzoeksinstrumenten
Het eind van de eerste en het begin van de tweede fase staat in het kader van de ontwikkeling van
onderzoeksinstrumenten, die men bij de uitvoering van het onderzoek gaat gebruiken. Denk hierbij niet alleen
aan vragenlijsten, maar ook aan topiclijsten voor interviews, checklists voor observaties en dossieranalyses
enzovoort. De keuze moet goed aansluiten bij de probleemstelling, maar denk ook alvast na over de analyses
die men wil gaan doen, zodat de instrumenten ook daarop afgestemd kunnen worden.
Voor de ontwikkeling van onderzoeksinstrumenten verwijzen wij hier naar de literatuur in het kader van het
onderwijs in methodologie, ten behoeve van het kwantitatieve en kwalitatieve leeronderzoek en vakken zoals
SPSS, statistiek en multivariate analyse. In de literatuur die men voor deze vakken bestudeerd heeft, zullen de
meeste van de vragen beantwoord worden. Maak gebruik van de ervaring die onderzoekers eerder hebben
opgedaan binnen het onderzoeksterrein. Denk vooral om de validiteit en de betrouwbaarheid van het
meetinstrumentarium. Neem ook altijd enkele proefinterviews of proefenquêtes bij respondenten of bij ‘derden’
af voor ‘echt’ van start te gaan.
2. Selectie van onderzoekspersonen / organisaties
In principe heeft men hierover al nagedacht in de 1 e fase. In deze 2 e fase moet bijvoorbeeld daadwerkelijk een
steekproef worden getrokken of een andere methode ter verkrijging van medewerking op punt worden gesteld.
Ook hier is het niet mogelijk om veel algemeen geldende richtlijnen te geven maar denk toch aan volgende
zaken, die met name de non response betreffen en hoe het ermee omgaan:
- non-response zoveel als mogelijk vermijden door goede introductie bij potentiële respondenten
- opvolgen response en eventueel maatregelen nemen ter vervanging
- in kaart brengen van wie niet bereid is om mee te werken d.m.v. enkele relevante karakteristieken en
de motivering van de betrokkene om niet mee te werken.
16