Handleiding bij het de bachelorscriptie - instituut Beleid ...

3. Gegevensverzameling
Uiteraard is de uitvoeringsfase voor elk onderzoek anders en zullen we niet proberen hiervoor algemene
richtlijnen te geven.
De uitvoeringsfase van een onderzoek lijkt de drukste, maar toch zijn er tijdens de uitvoeringsfase van het
onderzoek regelmatig momenten waarin men moet wachten: op het terugsturen van postenquêtes, op
toestemming van derden zoals directies, op afspraken die gemaakt kunnen worden enzovoort. Maar ook kan
het werven van respondenten moeilijker gaan dan voorzien, waardoor er veel vertraging optreedt. Benut deze
‘dode’ momenten zoveel mogelijk met andere taken: het voorbereiden van eerste concepthoofdstukken voor de
scriptie, het uittypen van interviews en observatierapportages, het invoeren van de gegevens die men al heeft,
het maken van een codeboek enzovoort. Op basis van het projectvoorstel zijn er hiertoe al veel mogelijkheden.
Denk niet dat dit alleen maar vervelende klussen zijn, die niets opleveren. Hier begint feitelijk al de eerste
analyse, want tijdens het invoeren van gegevens of het uittypen van interviews vormen zich al de eerste ideeën
bij de onderzoeker over mogelijke verbanden en antwoorden op de probleemstelling. Noteer dit soort inzichten
in het onderzoeksdagboek.
Wanneer studenten zelf gegevens verzamelen moet er sprake zijn van voldoende dataverzameling.
- Bij kwantitatief onderzoek hangt dit af van de beoogde analyses. Het aantal verzamelde data moet het
mogelijk maken om de beoogde analyses zoals geformuleerd in het projectvoorstel te kunnen
uitvoeren. Bij onderzoek door middel van (mondelinge of schriftelijke) vragenlijsten moet waar
mogelijk en verantwoord gebruik gemaakt worden van gevalideerde meetinstrumenten. Afwijkingen
hiervan moeten gemotiveerd worden.
- Bij kwalitatief onderzoek moet in principe gebruik gemaakt worden van liefst drie
(interviews,observatie,documentanalyse)informatiebronnen, dit om betrouwbaarheid en validiteit te
verhogen (triangulatie). Wanneer het niet mogelijk is om drie informatiebronnen te gebruiken,geldt de
regel van saturatie. Hanteer een minimum van 8 interviews, bij voorkeur aangevuld met andere
databronnen(3 of 4 interviews zijn zeker niet voldoende).
Als belangrijkste product aan het einde van de tweede fase, heeft men een berg onderzoeksdata verzameld. De
volgende taak is nu structureren, reduceren en analyseren.
4. Analyse
De scheiding tussen het verzamelen en analyseren van gegevens is niet geheel strikt, zeker niet in kwalitatief
onderzoek. Daar vindt analyse van de verzamelde data vaak tijdens de uitvoering plaats en wordt verder
verdiept tijdens het schrijven van de rapportage, zodat ook de overgang naar de derde fase geleidelijk aan
plaatsvindt.
In kwantitatief onderzoek is de scheiding tussen verzamelen en analyseren wel wat strikter. Toch kan men ook
daar al met analyses starten nog voor dat men alle gegevens heeft ontvangen. Wanneer response langer op
zich laat wachten dan gehoopt, is het verstandig om alvast na te denken over de noodzakelijke analyses en
weer na te gaan hoe die bijvoorbeeld in SPSS kunnen uitgevoerd worden. Ook is het verstandig om wat
analyses uit te voeren op een kleiner bestand. Problemen met analysetechnieken komen dan al aan het licht en
men kan dan alvast gaan zoeken naar oplossingen. Later is het dan gemakkelijk om de analysetechnieken
waarover men geen twijfel meer heeft, toe te gaan passen op het volledige bestand.
Uiteraard is de uitvoeringsfase voor elk onderzoek anders en zullen we niet proberen gedetailleerde richtlijnen
hiervoor te geven. Bedenk wel volgende zaken. Data-analyse gaat in feite altijd om reductie van data (dit is de
selectie van relevante gegevens, statistische verbanden e.d.) en om interpretatie van data (wat betekenen de
gevonden verbanden, relaties, begrippen of thema’s).
17