Vel 207. 791 Tweede Kamer. BIJEENKOMST 2dc BIJEENKOMST

More documents

Recommendations

Info

(de Meester.) 802 38ste VERGADERING. — 9 MAART 1916. 21. Nadere wijziging en aanvulling van de Pensioenwetten voor de land- en zeemacht 1902. «ijn ouders terugkeert als een gebroken man, dan moge er op grond vau de termen van de wet alleszins reden bestaan en met de wet in de band men zelfs niet anders .kunnen en mogen zeggen, dan: er is geen oorzakelijk verband en dus krijgt de man niets, maar de man komt in zijn omgeving terug en hij zelf en de zijnen voelen dit als een gruwelijke onbillijkheid en niet ten onrechte, want de ouders zullen zeggen: wij hebben den jongen gezond — ik wil toegeven schijnbaar gezond — aan bet Rijk afgestaan, wij krijgen hem ziek terug, en geenerlei vergoeding wordt hem gegeven. Dit wordt gevoeld en diep gevoeld en doet den militairen dienst kwaad. Het is ook niet billijk. _ Nu zou daarin, naar het mij voorkomt, een groote verbete» ring komen, niet wanneer men in de wet zette, dat enkele ziekten, bv. tuberculose, steeds geacht moeten worden in en door den dienst te zijn ontstaan, want als men dat doet zal men terstond zien dat andere ziekten zich gaan voordoen, die niet zijn opgenomen en dan wordt het onderscheid, dat men in het eene geval niets krijgt en in het andere wel, des te meer gevoeld. In zulke gevallen ware, desnoods wat den duur van het pensioen of het bedrag aangaat, een andere regeling te treffen dan voor gepensionneerden wegens gebreken in en door den dienst ontstaan, doch de aanspraak op een pensioen zou moeten worden erkend, zoo dikwijls de kwaal geacht kan worden in en door den dienst te zijn tot uiting gekomen. De Ministers weten zeer goed, dat zulke gevallen zich voordoen en dat zij tot groote ontevredenheid nebben aanleiding fegeyen, omdat de wet eenvoudig niet toestaat — in geval e dienst nog geen 5 jaren geduurd heeft — eenig pensioen te verleenen. Wanneer de kwaal kan geacht worden te zijn tot uiting gekomen door verrichtingen of vermoeienissen aan den dienst verbonden, of door een der andere oorzaken, in art. 2, 2°., der Pensioenwetten 1902 genoemd, dan moest in elk geval pensioen worden verleend. Wanneer dit gebeurde en men eenerzijds rekening hield met de overblijvende arbeidsgeschiktheid, anderszijds pensionneeren mogelijk maakte, zonder dat er oorzakelijk verband behoeft te bestaan, zou naar mijn overtuiging de zaak veel beter geregeld zijn. Ik wil niet uit het oog verliezen, dat men in de burgermaatschappij ook van die gevallen heeft, welke gelijkstaan met pensioen verkregen in en door den dienst, en dat in die gevallen 2/3 van den pensioensgrondslag wordt uitbetaald, doch deze gevallen zijn betrekkelijk zeldzaam. Sedert wij een pensioenwet hebben gekregen voor de gemeenteambtenaren, en daardoor een geheel korps gemeenteveldwachtcrs en politieagenten pensioengerechtigd is geworden, gebeurt het meer, maar in de gewone ambtenaarswereld komt het toch •wk wel voor. Nu draagt echter ook dan een dergelijk pensioen, naar het mij voorkomt, een ander karakter, dan een pensioen wegens langdurigen dienst, dat evenredig moet zijn aan de bewezen diensten. Het traktement en het pensioen moeten dan in een zekere billijke verhouding staan. Als men te doen heeft met de gewone gevallen van ontslag uit den militairen dienst wegens volbrachten (langdurigen) dienst en in den burgerlijken dienst van ontslag wegens 65-jarigen of voor sommige categorieën van ambtenaren wegens 55-jarigen leeftijd, dan is het volkomen rationeel te zeggen, gelijk ook de redeneering van den heer Hugenholtz was: nu is de man zijn arbeidsgeschiktheid kwijt, maar de opvoeding zijner kinderen is voltooid en hij kan dus met wat minder toe dan daarvóór. Dergelijke pensioenen worden nu ook aan militairen toegekend, niet alleen aan officieren doch ook aan onderofficieren en minderen, maar ik zou gerust durven zeggen, dat het aantal hetzij evenredige pensioenen hetzij verhoogde pensioenen ten gevolge van in en door den dienst ontstane ongesehiktheid, vooral bij de menschen beneden den rang van officier, grooter is, en dan hebben wij een geheel anderen maatstaf voor zulke pensioenen aan te leggen. Ik heb reeds gezegd, dat het pensioen in zekere verhouding zou moeten staan tot de overgebleven arbeidsgeschiktheid, wanneer wij te doen hebben met gebreken in en door den dienst ontstaan. Maar wanneer wij te doen hebben met gebreken, die met den dienst niets te maken hebben, dan wordt het geheel anders. Zulke gevallen komen er ongetwijfeld voor en zijn gewoonlijk van den tijd gedurende welken de man in dienst was, onafhankelijk. Ik zal eenige voorbeelden noemen. Iemand bezoekt — natuurlijk vrijwillig -— een herberg, krijgt daar met burgers ruzie en loopt daarbij een verwonding op die hem ongeschikt maakt voor den militairen dienst. Het spreekt vanzelf, dat zoo iemand moeilijk aanspraak kan maken op een pensioen, dat iets anders is dan een soort van eervollen onderstand, of, zoo hij wat langer gediend heeft, een pensioen dat in evenredigheid staat tot zijn wellicht nog niet lang bewezen diensten. Een ander geval — dat ook helaas dikwijls voorkomt — is, dat men luetische aandoeningen heeft en dat men, aan de gevolgen daarvan lijdende, den dienst deswege moet verlaten. Ik zal de laatste zijn om op die menschen, vooral wanneer het zeelieden zijn, den steen te werpen, maar het is duidelijk dat, wanneer zoo iemand nog slechts weinige jaren dienst heeft, dan het pensioen hetwelk hem toegekend wordt, gee* ander karakter draagt dan dat van een eervollen onderstand, waardoor men tracht hem in staat te stellen om in den eersten moeilijken tijd in zijn behoeften te voorzien en vervolgens weder terug te treden in de maatschappij en voor zijn eigen levensonderhoud zelf te zorgen. Op dit oogenblik is ook ongetwijfeld waar, dat de Pensioenwet onderscheidt tusschen die 3 categorieën. Wanneer men nu daarmede rekening blijvende houden, bovendien de twee desiderata welke ik noemde in de Pensioenwet bracht, dan zou daarvan het gevolg zijn, dat men aan de eene zijde in gevallen, waarin nu te veel gegeven wordt, iets zou besparen en daardoor aan den anderen kant weder geld zou vrij krijgen om in de gevallen, waarin het knijpt en de menschen wezenlijk geen arbeidsgeschiktheid meer hebben, wat hooger pensioen toe te kennen Voor die gevallen, waarin dat zoo is, waarin de man geacht moet worden in den dienst totaal versleten te zijn, is, naar mijn overtuiging, het standpensioen dikwijls te gering. Ik zeg niet: in alle gevallen, want ik ben het met de Ministers eens: dat bij het beoordeelen van het bedrag rekening wordt gehouden met de verschillende verhoogingen die een pensioen kan ondergaan en die wij allen kennen, t. w. een smartegeld of een verhooging wegens een zekeren diensttijd in den laatst bekleeden rang, of, bij de marine, voor het verblijf in overzeesche bezittingen, dat vind ik zoo billijk mogelijk. Dit wil niet zeggen dat dat geld niet echt en goed verdiend is; niemand zal dit beweren. Die menseben hebben daar inderdaad voor moeten werken; het verblijf van zeelieden in Indië aan boord van schepen levert zelfs zijn eigenaardige moeilijkheden en gevaren op. Maar dit neemt niet weg, dat wanneer zulk een man voor een standpensioen, plus een of meer verhoogingen wordt voorgedragen, men zich wel degelijk heeft af te vragen: wat krijgt die man in het geheel aan pensioen en is dat bedrag voor gewone gevallen voldoende om verder in de burgermaatschappij behoorlijk te kunnen voortleven? Nu heeft straks de heer Hugenholtz er aan herinnerd, dat bij de marine velen, 45 jaar oud, reeds hun pensioen bekomen, terwijl hij daartegenover stelde een man van 65 jaar, die in den burgerlijken dienst pensioen bekwam. Maar daarbij heeft hij over het hoofd gezien, dat die gepensionneerde van 45 jaar dikwijls nog wel degelijk arbeidsgeschiktheid overhoudt, dat hij heel vaak, als hjj op zijn verhaal is gekomen, een jaar bjjv. den kolonialen dienst achter den rug heeft, in de burgermaatschappij nog wel degelijk eenige verdienste kan maken, terwijl dit — hoogst enkele uitzonderingen daargelaten, ik herhaal het — m«t een 65-jarig
Vel 210. 803 Tweede Kamer. (de Meester.) 38ste VERGADERING. — 9 MAART 1916. 21. Nadere wijziging en aanvulling van de Pensioenwetten voor do land- en zeemacht 1902. man dio den burgerlijken dienst verlaat, niet het geval zal zijn. Ex is echter ééu categorie ten opzichte van den zeedienst, waarin ik dan Minister van Marine zou willen vragen rekening te houden met het feit dat de menschen, daar bedoeld, niet naar indië gaan en dus in hun diensttijd buiten hun scüuld zich de Indische toelage niet kunnen verzekeren. Dat zijn ÜO sta f muzikanten. Wanneer een stafmuzikant in den rang van sergeant na wel volbrachten dienst ontslagen wordt en hij ziet oen sergeant van de manne die eenige jaren in Indië heelt doorgebracht en dientengevolge een veel hooger pensioen krijgt clan hij, dan voelt hij dat verschil waaraan hij niets heeft kunnen verhelpen, als een onbillijkheid voor hem. Nu behoeft om die reden geen wijziging te worden gebracht in het standpensioen, zooais ons dit door den Minister is voorgedragen. Maar voor dat geval, en ook voor andere gevallen, waarover de lieer Hugenholtz al gesproken heeft en zich voor mededeeling van do plannen van oen Minister van Marine heeft aanbavolen — bij welk verzoek ik my aansluit —, kan men veel doen voor toepassing van art. 15, 2do lid, van de Pensioenwetten van 1902. Ik heb hier vóór mij een afschrift van een Koninklijk besluit van '6 April 1909, waarin bepaald is dat onder de botrekkingen, welke voor de pensionneering zijn gelijkgesteld met den rang van hoofdopzichter voor de fortificatiën, mede irordt opgenomen die van vaandeldrager bij het regiment grenadiers en jagers en bij de regimenten infanterie. Dat is natuurlek een besluit, op voordracht van den Minister van Oorlog genomen. Welnu, iets dergelijks — ik noem het slechts exenipli gratia — zou men kunnen doen voor de etafmuzika.nten bij do marine, dio een zeker aantal jaren in hun rang werkzaam zijn geweest. Indien men bijv. bepaalde — dit kan bij gewoon Koninklijk besluit gebeuren •— dat zij, wat hun pensioen betreft, na acht jaren dienst gelijkgesteld worden met een sergeant-majoor, dan zouden zjj niet langer in die ongelijkheid staan ten opzichte van de sergeanten van de marine, waarover zij zich thans beklagen. Er is nog iets ten opzichte waarvan de militairen bij de marine achter liggen bij de militairen van de landmacht. Dat is het ontbreken in de Pensioenwet voor de zeemacht van de bepaling van art. 2, G 0 ., der Pensioenwet voor de landmacht. De Minister van Oorlog — ik durf zeggen, dat daarvan zeer zeker blijken zal — stelt prijs op behoud van die bepaling. Op dit oogenblik kunnen de militairen van de landmacht na 15 jaren dienst op hun verzoek ontslagen worden indien zij zich verbinden een zekeren tijd bij de reserve te dienen. Dat gebeurt dikwijls en naar verluidt is dit om voor de reserve van de landmacht de noodige menschen aan te werven en die reserve in stand te houden. Die bepaling ontbreekt in de Pensioenwet voor de zeemacht. Ik heb nagegaan waarom dat het geval is. De redenen daarvoor waren van dien aard, dat ik op grond van die geschiedenis geen vrijheid vind, den Minister in overweging te geven in dat opzicht het voorbeeld te volgen dat zijn ambtgenoot van Oorlog destijds heeft gegeven. Ik pleit dus niet voor een opneming in de pensioenwet voor de zeemacht van een bepaling gelijkluidend aan die van art. 2, 6°, van de pensioenwet voor de landmacht, maar dit neemt' niet weg dat tot dusverre de kansen op promotie van do onderofficieren en korporaals van de zeemacht daardoor naar mijn meening veel slechter zijn dan die van de onderofficieren en korporaals van de landmacht en nu vlei ik mij al durf ik niet bepaald de verwachting uitspreken —, dat het onlangs aangenomen wetsontwerp betreffende „het kort dienstverband en de opleiding van onderofficieren" mede ten n-evol"-e zal hebben, dat er een krachtige doorstrooming komt en dientengevolge de kans op promotie voor de onderofficieren bij de zeemacht verbetert. Indien dit gebeurt zal ik mij daarover zeer verheugen, maar mocht het blijken dat de kans op promotie voor de onderofficieren van de zeemacht nog te veel blijft achterstaan, dan zou ik ernstig aan den Minister Handelingen der Staten-Generaal. — 1914—1915. — II. (de Meester e. a.) van Marine willen verzoeken voor dat geval op een andere wijze — ik kan natuurlijk nief. zeggen op welke wijze dit zou kunnen geschieden — voor een krachtige doorstrooming te zorgen, zoodat voor do onderofficieren de kans op promotie bij de zeemacht gelijk wordt aan die bij de landmacht. Ten slotte nog dit. De uitbetaling van de kleine pensioenen om de drie maanden levert voor de belanghebbenden een zeer root bezwaar op, en nu heb ik met veel genoegen in do f [emorie van Antwoord gelezen, dat de Ministers met hun ambtgenoot voor Einanciën in briefwisseling zijn getreden, om te trachten het daarheen te leiden, dat do pensioenen beneden de f 600 voortaan zullen worden betaald bij de maand. Het spreekt vanzelf, dat hieraan bezwaren zijn verbonden, die voornamelijk hieruit voortvloeien, dat de Rekenkamer blijft eischen een attestatie de vita, vóórdat tot de betaling van een pensioen mag worden overgegaan. De administratieve omslag zou dus voor de belanghebbenden en ook voor de burgemeesters, die de attestaties hebben af te geven, grooter worden, en ook zal er meer werk zijn, omdat elke maand de rol moet worden geschreven. Maar ik hoop niettemin dat de bezwaren zullen blijken niet van overwegenden aard te zijn, want het is voor die menschen, die gewoon zijn aan „leven bij de week", al moeilijk over te gaan tot „leven bij de maand", maar wanneer dat drie maanden wordt is het voor hen een te groot bezwaar. En nu zijn er wel op enkele plaatsen instellingen die voorschotten geven op pensioenen en dit doen tegen zeer matige rente, doch ten eerste bestaan deze maar op enkele plaatsen, en ten tweede zitten de menschen als zij eenmaal voorschot hebben genoten, ook hun geheele leven verder in de schuld bij zulk een instelling: zij komen er niet uit. Dit is ook een motief om ernstig te wenschen, dat er in de wijze van betaling der pensioenen verbetering wordt gebracht en ik eindig dus met den wensch uit te spreken, dat het overleg dat tusschen de Ministers plaats heeft om daarin verbetering aan te brengen, tot een goed einde zal leiden. De heer ter Laan (Rotterdam): Mijnheer de Voorzatter! Verschillende sprekers, die mij zijn voorafgegaan, hebben reeds het vraagstuk van de pensionneering van de mindere militairen bij de land- en zeemacht van verschillende kanten bekeken. De verhooging van het pensioen, dat thans ligt in deze voorstellen, zijn bekeken van af het standpunt van de belanghebbenden, in de eerste plaats door mijn partijgenoot Hugenholtz, van uit het groote belang, dat deze personen hebben bij deze verhooging, en ook is aangetoond, dat deze verhooging in verschillende opzichten niet ver genoeg gaat en binnen zeer korten tijd aan een nadere herziening zal moeten worden onderworpen, terwijl aan den anderen kant deze voorstellen eveneens en in zeer sterke mate zijn bekeken van uit een oogpunt van het dienstbelang. Waar van die twee zijden de zaak is behandeld mag ik zeggen, dat ik met groote belangstelling het antwoord van de betrokken Ministers wensch af te wachten en ik op deze verschillende punten althans niet meer en niet nader zal ingaan. Maar wat ik wel een oogenblik onder de aandacht wensch te brengen zijn twee andere punten en wel ten eerste het nieuwe beginsel, dat de Minister in de pensioenwetgeving van ons land wenscht in te voeren. Ik wensch n.1. een oogenblik de aandacht te vestigen op het voorstel, dat wordt gedaan om een pensioen, dat is verleend, op een gegeven oogenblik te schorsen. Onze pensioenwetgeving staat nog altijd op het standpunt, dat een eens verkregen pensioen is een recht en geen gunst, en wanneer men in de wet invoegt een bepaling waaraan een militair gepensionneerde na zijn pensionneering heeft te voldoen en wanneer hij die voorwaarde niet nakomt, dat dan zijn pensioen wordt geschorst, dan behoeft men het niet bij dit eene voorbeeld te laten, maar dan kan men in de pensioenwetgeving tal van voorwaarden opnemen, waaraan een gepensionneerde moet voldoen, en dan is het pensioen geen recht meer, maar
Page 1 and 2: Vel 207. 791 Tweede Kamer. BIJEENKO
Page 3 and 4: 793 38ste VERGADERING. — 9 MAART
Page 5 and 6: Vel 208. 795 Tweede Kamer. (Hagenho
Page 7 and 8: (Ungenholtz.) 21. Nadere wijziging
Page 9 and 10: Vel 209. 799 Tweede Kamer. (Arts e.
Page 11: (Dcymaer van Twist 6. ft.) 801 88«
Page 15 and 16: (ter Laan, den Haag.) 805 38at« VE
Page 17 and 18: Vel 211. 8U7 Tweede Kamer. (Ministe
Page 19: (Minister Bosboom e. »•) S09 38s

Vel 207. 791 Tweede Kamer. BIJEENKOMST 2dc BIJEENKOMST

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?