Vel 207. 791 Tweede Kamer. BIJEENKOMST 2dc BIJEENKOMST

808
.. ,, SgCTBg 1 I I u 1 !__JJ IU—— .. -. Jll - J .
38ste VERGADERING. — 9 MAART 1916.
21. Nadere wijziging en aanvulling van de Pensioenwetten voor de land» en zeemacht 1902.
De heer Bosboom, Minister van Oorlog: Dat artikel hebben
wij inderdaad noodig om die doorstrooming gaande te
houden en boveudien hebben wij het noodig om oen reserve
te hebben van geoefende kaderleden, die in het leger geheel
thuis zijn en hoe korter de oefeningstijd is, des te meer
hebben wij voor het encadrement van het leger — om onze
soldaten, jonge en oude, maar vooral de oudere, die er
zoolang uit zijn, in een vast kader te zetten — menschen
van langeren diensttijd noodig, menschen die geheel in het
vak thuis zijn, menschen die met personeel weteu om te gaan.
Die menschen kunnen wij niet allen in het vredesleger
houden, want dan zouden wij een naar verhouding te groote
hoeveelheid kader hebben. Wij moeten die menschen er uit
laten stroomen, om hen bij mobilisatie terug te krijgen,
ten einde het dan zooveel talrijker leger behoorlijk te eucadreeren.
Nu gevoel ik zeer goed, dat daaraan inderdaad be-
«waren verbonden zijn. dat hier inderdaad de arbeidsmarkt
— om dat woord nog eens te gebruiken — tot op zekere hoogte
gedrukt wordt, maar waar het hier een evident legerbelang is,
moeten wij dat nadeel, dunkt mij, aanvaarden, omdat een
legerbelang een landsbelang is. Zoo moeten wij dat, mijns
inziens, beschouwen.
Ten slotte zijn de financiën op deze regeling van overwegend
belang. Wanneer wij de pensioenen nog meer verhoogden,
zou dat zeer zwaar op de schatkist gaan drukken.
Het is wel eigenaardig — en ik heb eenigermate gevreesd
voor de vergissing, welke de geachte afgevaardigde uit den
Haag heeft gemaakt — - dat die geachte afgevaardigde
meende, dat die verhoogingen f 28 000 per jaar zouden bedragen.
Ik erken, dat de schriftelijke stukken, wanneer men
zich er niet terdege inwerkt, zulk een vergissing mogelijk
maken, maar de bedoeling van hetgeen in de schriftelijke
gedachtenwisseling werd medegedeeld, is dat de pensioenslast
vermoedelijk zal vermeerderen met een jaarlijks wederkeerend
accrès van f28 000. Elk jaar komt er weer f28 000
bij, hoewel er dan van de f23 000 van het vorig jaar wat is
afgegaan. Last ons eens aannemen, dat de laatste man van
degenen, die in eenig jaar gepensionneerd worden, over 30
jaar sterft. Dan kan men de totale vermeerdering van den
ensioenslast voorstellen als het oppervlak aan een gelijkeenigen
driehoek. De grondlijn van dien driehoek is dan
f28 000 en de hoogte 30 jaar. Wanneer dan — natuurlijk
gaat het niet zoo gelijkmatig — de halve hoogte met de
basis wordt vermenigvuldigd, dan komt men op 15 maal
f 28 00O, dat zou dan een ton of vier zijn. Nu is al uit een
minder eenvoudige manier van berekening gebleken, dat voor
land- en zeemacht te zamen het geheele bedrag misschien wel
acht ton zal worden, althans wanneer wij aannemen, dat de
gang van zaken bij het kaderverloop ongeveer dezelfde zal
zijn als tot dusver.
Nu gevoelt men wel, waar het hier geldt verhcogingcn van
f 160 tot f 40, dat wanneer ik er nog eens bijv. gemiddeld
f 50 op leg er weer vier ton zouden bijkomen, en daaraan
mag de Regeering niet denken.
De geachte afgevaardigde uit Tilburg wenscht terugwerkende
kracht te geven aan deze verhooging tot het jaar 1911,
den datum waarop de officierspensioenen zijn verhoogd. Ik
ben daarvan een bepaald tegenstander. Elke wet — dat moet
m.i. de regel zijn — behoort te worden uitgevoerd nadat zij
is aangenomen, op het oogenblik, waarop is te voldoen aan
de behoefte, waarin de wet zal voorzien. Ik voor mij beu uit
staatsrechtelijk oogpunt vierkant gericht tegen terugwee
kende kracht in onze wetgeving. Waar ik nu zelf zondig
tegen dit beginsel, dat ik vooropstel, doe ik dat nolens volens.
Maar het teruggrijpen tot den datum, die door deze Regeering
wordt voorgesteld, staat in het navtwste verband met
een maatregel, die door de vorige Reegering genomen werd,
en wel het stop zetten van het pensionnceren van personen
die daartoe in de termen vielen en wel op 8 Mei 1913. Dit
geschiedde echter alleen bij de landmacht en niet bij de zeemacht.
Van af het oogenblik, dat deze ongelijkheid intrad
kon correctie niet uitblijven en moest men uit een cogpunt
van billijkheid wel teruggrijpen tot den datum, waarop die
ongelijkheid in het leven was geroepen. Dit is de reden geweest
waarom ik, in strijd met het beginsel, dat ik ten aanzien
van de terugwerkende kracht belijd, toch heb gemeend ditraaal
te moeten toegeven.
Ik heb nog verzuimd om het verschil aan te duiden, dat
er ontegenzeglijk bestaat tusschen de officieren en de onderof
f icieieu.
De geachte afgevaardigde uit Weststellingwerf heeft gezegd:
die ffepensionneerde onderofficieren hebben nog te zorgen
voor do opvoeding van hun kinderen, en daarom moeten
zij toch werkelijk op dien leeftijd een beter pensioen hebben,
ik geloof, dat dat niet geheel juist is. Niet alleen komt de
gepensionneerde onderofficier gemakkelijker dan de gepensionneerde
officier opnieuw in de verdienste, maar men kan.
ook gerust zeggen, dat de leeftijd, waarop gehuwd wordt voor
de onderofficieren in den regel lager is dan voor de officieren.
Wanneer een onderofficier gepensionneerd wordt op
grond van langdurigen dienst, en wanneer hij niet er uit
gaat zoo snel mogelijk, zoo spoedig als de wet het toelaat, dus
niet op 50-jarigen leeftijd — in den regel doet hij dat ook
niet — dan zullen zijn kinderen meestal reeds bezorgd zijn.
Bij de officieren zal het veel meer voorkomen, dat zij op den
leeftijd van 56 jaar, waarop zij gerechtigd zijn tot pensioen
voor langdurigen dienst, nog kinderen tot hun last hebben.
Nog een enkel woord naar aanleiding van de pensioenen
voor de weduwen. Die zijn niet gewijzigd, en daarvan is mij
een grief gemaakt door den geachten afgevaardigde uit Rotterdam
V en den geachten afgevaardigde uit den Haag. Ik
kan daarop antwoorden, dat door mijn ambtgenoot van
Marine en mij met den Minister van Financiën overleg wordt
gepleegd — en ik geloof, dat dit de beste oplossing van deze
zaak is — om in de gevallen waarin de weduwe recht heeft op
rijkspensiosn, te zorgen, dat haar ook een gedeelte wordt
gegeven van het pensioen, dat zij in gewone omstandigheden
krachtens de Weduwenwet uit het fonds zou krijgen. Zooals
thans de toestand is, vervalt, zooals den geachten afgevaardigde
bekend is, het pensioen volgens de Weduwenwet, wanneer
zij rijkspensioen krijgt, maar wij willen trachten te bevorderen,
dat er cumulatie zal plaats vinden van het rijkspensioen
en het pensioen, geheel of gedeeltelijk, volgens de
Weduwenwet.
De geachte afgevaardigde uit Rotterdam heeft mij nog gevraagS
of ik wist welk percentage van de gepensionneerde
officieren en onderofficieren bij de mobilisatie weer in diensÊ
is gekomen. Ik kan daarop op het oogenblik geen antwoord
geven, maar wil de eerste gelegenheid aangrijpen om hem.
daaromtrent in te lichten.
Deze geachte afgevaardigde heeft ook bezwaar gemaakt
tegen het nieuwe art. 28bis. Hij heeft gezegd: pensioen is
geen gunst, maar een recht. Dat ben ik volkomen met hem
eens, maar aan een recht kan een plicht verbonden worden.
Men ontneemt het pensioen niet, men schorst het. Hij heeft
gezegd, dat hiermede in onze pensioenwetgeving een nieuw
beginsel werd gebracht, maar dat is toch niet juist, want
voor de officieren bestond het reeds. Het stond wel niet in
de Pensioenwet, maar in de Bevorderingswet. Het beginsel
il dus niet nieuw. Men heeft alleen van deze gelegenheid,
nu toch de pensioenen van de onderofficieren en minderen
verhoogd werden, gebruik gemaakt om het beginsel, dat eenmaal
voor de officieren was aangenomen, ook in te voeren
voor de onderofficieren en minderen.
Ten slotte nog een opmerking van den geachten afgevaar.
digde uit Tilburg, die den rang van brigadier bij de marechaussee
wilde herstellen. Feitelijk is die rang er nog. In de
Pensioenwet worden die menschen genoemd marechaussee
1ste en 2de klasse, maar in de wandeling noemt elkeen hen
brigadier of korporaal. Wanneer ik dien titel nu opnam in
de wet, zou ik het pensioen iets lager moeten stellen, omdat
dan die brigadiers zouden vallen onder de verhoogingen, die
bij langdurig bekleeden van een rang worden genoten. Dan