Vel 207. 791 Tweede Kamer. BIJEENKOMST 2dc BIJEENKOMST

(ter Laan, Rotterdam.)
804
38ste VERGADERING. — 9 MAART 1916.
21. Nadere wijziging en aanvulling van de Pensioenwetten voor de land- en zeemacht 1902.
een gunst. Ik meen, dat het pensioen in elk geval zal moeten
zijn, in zijn wezen trouwens ook is, eou recht, en nimmer zal
kunnen worden beschouwd als te zijn een gunst. Een geëmployeerde,
hetzij hij in burgerlijken, hetzij hij in militairen
dienst is, — ik geloof' dat dit de algemeene vooropstelling is
en ook moet zijn en blijven — krijgt elk dienstjaar een zeker
pensioenrecht, totdat hij per slot van rekening met pensioen
het dienstvak verlaat. Ik ben dus zeer benieuwd op welke
ronden de heeren Ministers dit nieuwe beginsel, dat wij tot
f
usverre in onze pensioenwetgeving nog niet kenden, nader
zullen verdedigen. Ik meen, dat dit beginsel verderfelijk is
en dat het in onze pensioenwetgeving niet moet worden ingevoerd.
Maar dit wetsontwerp is ingediend vóórdat de mobilisatietoestand
in ons land en de oorlogstoestand in Europa intrad.
Men heeft bij de intreding van de mobilisatie dus kunnen verkrijgen
en ook verkregen de proef op de som en ik meen, dat
verschillende gepensionneerde militairen zijn opgeroepen,
althans zijn uitgenoodigd om wederom in werkelijken militairen
dienst te treden, en ik zou van de betrokken Ministers
aarne vernemen welk percentage van de betrokken personen
f
ie gepensionneerd waren, aan dat verzoek heeft voldaan,
omdat daaruit ook kan blijken in hoeverre thans een dergelijke
bepaling in de Pensioenwet practisch noodig zou zijn,
afgescheiden van het beginsel.
Een tweede punt waar ik een oogenblik bij wil stil staan
is het pensioen voor de weduwen en weezen. In de Pensioenwetten
van 1909 is het beginsel aanvaard — een zeer goed
beginsel — dat het wedu\ven- en weezenpensioen verband
moet houden met het pensioen van de betrokken militairen.
Het weduwenpensioen is daar bepaald op de helft van het
standpensioen en voor vijf kinderen komt daar nog eens de
helft van dat standpensioen bij. Voor dat weduwen- en
weezenpensioen is opgericht een fonds, dat zijn inkomsten
trekt uit bijdragen van de betrokkenen en uit bijdragen uit
's Rijks schatkist. De betrokken personen hebben over het
bedrag van het standpensioen daarin bij te dragen 6 pet.
Wat doet nu de Repreering ? Zij stelt thans een verhooging
voor van de standpensioenen. Uitstekend, hoewel ik het beginsel
van de standpensioenen zelf zeer verkeerd vind, maar
wat de verhooging betreft uitstekend. Maar zij laat te gelijker
tijd het beginsel, aanvaard in 1909, om het weduwen- en
weezenpensioen direct verband te doen houden met het bedrag
van het pensioen van de betrokken personen, los. Men voert
op dit oogenblik opnieuw ook standpensioenen in voor de
weduwen en weezen, terwijl men te gelijker tijd de storting
van 6 pet. natuurlijk ook laat doorgaan voor de verhoogde
standpensioenen die thans in dit ontwerp zijn opgenomen. Die
dingen kloppen niet met elkaar.
Nu is in den loop van dit debat aangetoond, dat voor tal
van gevallen de mededeeling in de Memorie van Antwoord,
dat het standpensioen zou bedragen ongeveer 3/5 van het
inkomen zonder de verschillende toelagen, onjuist is en dat
het in verschillende gevallen varieert tusschen 44 en 50 pet.
van het inkomen. Waar dat zoo is, wordt de positie voor de
weduwen en de weezen nog aanmerkelijk ongunstiger, en
wanneer men eenmaal aanvaardt het beginsel van de pensionneering
van de weduwen en de weezen, kan dat nooit
anders gebeuren dan op dezen voet, dat, wanneer de man
komt te sterven, de weduwe en de kinderen, zij het niet in
geheel, dan toch in ieder geval in ongeveer dezelfde levenspositie
kunnen blijven verkeeren en niet aan de liefdadigheid
zullen worden prijsgegeven.
Bereiken wij dat met de regeling, die de Regeermg voorsteit?
Neen, dé verhouding voor de weduwen en weezen wordt
in aanzienlijke mate ongunstiger doordat de Regeering heeft
prijsgegeven het beginsel van 1909, dat voorschreef het
weduwenpensioen verband te doen houden met het loon van
den betrokken persoon. Ik zou gaarne zien, dat de Regeering
vasthield aan het standpunt van 1909 en ik meen, dat dit
kan. Het is ongetwijfeld waar, dat de stortingen, die de betrokken
militairen hebben te doen, niet zoo hoog reiken als
(ter Laan, Rotterdam, e. a.)
de stortingen, die de burgerlijke ambtenaren hebben te doen
— een imiitnir stort van elke f 100 inkomen niet meer dan
f 3,00, een burgerlijk ambtenaar f 5 — maar in 1909 heeft
men liet beginsel aanvaard, dat de rest zou worden bijgevoegd
door den Staat. Moet men daar thans op terugkomen? Het
komt mij tocb in hooge mate onwenschelijk voor, dat men
plotseling op een eens verkregen recht terugkomt op grond,
dat men op bet oogenblik nog niet weet — althans volgens
de Memorie van Antwoord — hoe do wetenschappelijke balans
van het fonds, die bij de begrooting voor 191G moet worden
overgelegd, er uit zal zien. Ik meen, dat dit aan de hoegroot»
heid van de ueduwenpeusioenen niets moet afdoen, die zullen
in geen geval naar beneden kunnen gaan, maar wanneer c!ie
wetenschappelijke balans een nadeelige uitkomst aanwijst, zal
moeten wolden overwogen of men èn de bijdragen van de
betrokkenen, èn die vai. de schatkist verhoogen moet, of alleen
de laatste, iun:ir in geen geval zal men er in de tegenwoordige
omstandigheden tw» kunnen komen het verband tusschen r.e
weduwen- ea woez?npensioenen e\- het inkomen van de betrokken
personen los te maken.
Dat voor de wc:üuwen- en wezenpensioenen moet worden
betaald naar de hneft'/ootheid van de standpensioenen lijkt
mij ook een verkeerd uitgangspunt, en wil de Regeering in
dit opzicht komen tot een herziening, die ook ten goede zal
komen aan het fonds, dan zal zij meen ik deze omstandigheid
in overweging hebben te nemen, dat het wenschelijk zal zijn
de bijdragen niet te Isten looper. over het bedrag van het
standpensioo ï. maar Jie te regelen naar de werkelijke inkomsten,
de woningtoela^e enz. inbegrepen, en het weduwenpensioen
ook met die toelagen verband te doen houden.
Het zal mij dus aangenaam zijn, Mijnheer de Voorzitter,
als do heeren Minister* ook aan deze punten hun aandient
nader zouden willen wijcien.
De heer ter Laan (den Haag): Mijnheer de VoorzitterI
Ik sluit mij aan bij mijn beide partijgenooten, die in deze
Kamer heden het woord hebben gevoerd over dit wetsontwerp.
Ik heb hierbij een afzonderlijk onderwerp te bespreken,
maar vóór ik dat doe, wensch ik even te herinneren aan het
feit, dat reeds enkele jaren geleden door mij in deze Kamer
een poging gedaan is om tot behandeling van dit onderwerp
te komen. Ik heb toen een motie ingediend, waarbij als het
oordeel van de Kamer werd uitgesproken, dat de regeling
van de pensioenen voor de onderofficieren aan die voor de
officieren behoorde vooraf te gaan.
Die motie is niet aangenomen. Maar wel is toen, zonder
hoofdelijke stemming, het besluit genomen, dat ook deze zaak
zoo spoedig mogelijk en zoo goed mogelijk aan de orde zou
komen.
En wanneer ik mij nu afvraag, of hieraan is voldaan, dan
mag ik ronduit zeggen: neen. Zelfs de Regeering durft dat
niet beweren. Zij zegt in de stukken, dat de verbetering of
wijziging van de pensioenwetten in andere opzichten naar
de meening van de heeren Ministers beter ware uit te stellen,
tot een meer principieele herziening van de wet aan de orde
kan komen.
Uit deze woorden blijkt, dat de Reeering toegeeft: wij zijn
van deze zaak niet af. Én wat nog erger is: ook van het eigenlij
ke onderwerp dat ons nu bezighoudt, de verhooging van de
standpensioenen en — zooals de vorige geachte spreker heel
duidelijk heeft aangetoond — ook van de weduwen» en
weezenpensioenen, daarvan zijn wij ook volstrekt niet af,
wanneer deze wet zal zijn tot stand gekomen De zaak is niet
in orde. Dit blijkt oogenblikkelijk, wanneer ik naga, hoeveel
de kosten zullen zijn. Het is nu geen gelukkige tijd, om over
dure dingen te praten, maar deze zaak kost jaarlijks volgens
de opgave in de stukken f 28 000, een sommetje dat nog lang
geen tiende is van het bedrag voor de officieren, en dat voor
een veel grooter korp3. De verbeteringen die nu voorgesteld
worden zijn niet wat men redelijkerwijze had mogen verwachten
en ook niet in overstemming met het besluit, indertijd
door de Kamer genomen.