Vel 207. 791 Tweede Kamer. BIJEENKOMST 2dc BIJEENKOMST

(ter Laan, den Haag, e. a.)
806
88ste VERGADERING. — 9 MAART 1915.
21. Nader© wijziging en aanvulling van do Pensioenwetten voor de land- en zeemacht 1902.
de Tweede Kamer en aan de Regeering een plan gegeven,
waaruit bleek, dat het niet noodig was, dat de onderofficieren
den dienst op 31-jarigen leeftijd niet een klein pensioen verlieten.
Volgens dat plan zou het mogelijk zijn, dat zij werkzaam
bleven aan de taak, waaraan zij zich nu eenmaal hadden
gegeven; daardoor zouden dezo personen niet op 31-jarigen
leeftijd den dienst kunnen verlaten. Zij zouden dan den recrutendienst
kunnen leiden op de plaats zelf; daardoor zouden
wij ook vanzelf van de kazernes afkomen. Zij zouden de lotelingen
op do plaats zelf kunnen africhten en de vooroefeningen
van de jeugd kunnen leiden. Wanneer men wilde, zou
men met dit plan bovendien den weg van het volksleger opgaan,
een veel betere legerinrichting verkrijgen en van dit
aeer onaangename onderwerp af zijn. Wanneer het mocht
blijken, dat mijn denkbeeld eenigen 6teun ontvangt, dan wil
ïk een amendement op art. 2 indienen. Allen, die iets gevoelen
voor een meer democratische legerinrichting, zullen
aan dit voorstel hun stem geven.
Ik_ wil eindigen met een opmerking omtrent de weduwenpensioenen.
Nu dit wetsontwerp er is, hunnen deze niet ongewijzigd
blijven. De man betaalt nu een hoogere bijdrage, en
de vrouw zou hetzelfde lage pensioen krijgen. Ieder voelt, dat
dit niet aangaat, en natuurlijk is er zeer groote haast bij de
zaak. Dit in 't algemeen.
Mijnheer de Voorzitter! Er is ook nog een meer bijzonder
geval. Daaromtrent hebben deze droevige dagen ons reeds
een en ander geleerd. Eerst werd de soldaat Bovet te Rijswijk
bij ongeluk door een kameraad doodgeschoten en daarna
kwamen een aantal militairen bij het ongeluk op de Schelde
om het leven. Wanneer een vrijwilliger, een landweerman of
een milicien in 'slands dienst om het leven komt, spreekt
het vanzelf, dat een pensioen van f 110 per jaar niet voldoende
is voor zijn weduwe met of zonder kinderen. Nu zou ik aan
de Regeering willen vragen: zoo men de uitkeering aan dergelijke
weduwen niet dadelijk langs de geheele lijn wil verhoogen,
zou men dan niet wat extra's willen doen voor hen,
die weduwen en weezen geworden zijn ten gevolge van de
tegenwoordige omstandigheden? Laat het toch niet kunnen
gebeuren, dat dergelijke weduwen en weezen, voor de groote
meerderheid natuurlijk jong,_ hun geheele leven moeten
terugdenken aan deze dagen, niet alleen met diepe droefheid
in het hart, maar ook nog onder rampzalige levensomstandigheden.
Het zijn er gelukkig op het oogenblik nog zeer weinigen
die het geldt en wij hopen, dat het daarbij blijven zal,
maar ik zou zeer gaarne willen, dat de Ministers dadelijk
bij dit ontwerp aan de Kamers een extra voorstel deden, om
voor deze zwaar getroffenen wat buitengewoons te doen.
De Voorzitter: Ik deel aan de Kamer mede, dat de door
de heeren Hugenholtz, Albarda, Schaper, ter Laan (Rotterdam)
en Klcerekopcr ingediende motie aldus luidt:
,,De Kamer,
van oordeel dat het gewenscht is den grondslag voor de
berekening der militaire pensioenen te herzien in dier voege,
dat het merkelijk genoten pensioen zooveel mogelijk bedrage
drie vijfde gedeelten van de aan den rang verbonden eindbezoldiging,
met inbegrip van de in geld getaxeerde waarde
van voeding en inwoning, voor zoover deze in de verschiller.de
rangen en standen door het Rijk worden verstrekt,
gaat over tot de orde van den dag."
Voorgesteld zijnde door vijf leden, maakt deze motie een
onderwerp van beraadslaging uit. Ik stel voor deze motie te
behandelen op een later te bepalen dag.
Daartoe wordt besloten.
De heer Bosboom, Minister van Oorlog: Mijnheer de Voorz-itter!
De gecchte afgevaardigde uit Weststellingwerf heeft
met het oog op de amendementen, waarvan hij de eerste
ondertceker.aar is, gezegd: de Regeering zelf heeft toch
behalve de wijzigingen in den staat van art. 15 nog eenige
veranderingen ia de wet voorgesteld en dus zal zij ook wel
geneigd zijn onze amendementen in overweging te nemen.
(Minister Bosboom.)
De geachte afgevaardigde uit den Helder, voorzitter van den
Militairen Pensioenraad, heeft ook eenige principes van deze
wet besproken en de wenschelijkheid betoogd om in de toekomst
in de beginselen van deze wet wijzigiug te brengen.
De geachte afgevaardigde uit den Haag, de heer Ter Laan,
heeft een speciaal door hem verlangde wijziging van deze
wet bepleit.
Naar aanleiding daarvan wil ik in herinnering brengen,
dat de wijziging van de Pensioenwet, die thans door de
Regeering wordt voorgesteld niet de bedoeling heeft en
nimmer gehad heeft om verandering te brengen in de beginselen
waarop de pensioenwetten voor de landmacht en voor
de zeemacht steunen.
Ik moet in herinnering brengen op welke wijze dit kleine
wijzigingsontwerp is ontstaan. Het is voor deze Regeering
tot op zekere hoogte een nalatenschap van de vorige. Wel is
waar is het ontwerp door deze Regeering aangeboden, maar
zij vond het bijna gereed. Het was de vervulling van een belofte
van ons beider ambtsvoorganger. Dat wij tot Februari
1914 hebben moeten wachten vóór dit ontwerp aan deze Kamer
werd ingezonden, was een natuurlijk gevolg van de omstandigheden.
Den 31sten Augustus trad het Ministerie op en wij
kwamen onmiddellijk voor den begrootingsarbeid te. staan.
Het spreekt vanzelf, dat men de eerste maanden zich in zijn
Departement thuis moet leeren gevoelen, en niet onmiddellijk
gereed is, nieuwe wetsontwerpen in te dienen, maar
zoodra de begrooting in den aanvang van 1914 was aangenomen,
heeft de Regeering dit wetsontwerp aan deze Kamer
aangeboden. Vóór dien tijd bleek het nog noodig in het oorspronkelijk
wetsontwerp eenige wijzigingen aan te brengen,
die intusschen niet raakten het artikel waarom het hoofdzakelijk
gaat. Ik wil wel zeggen, dat wij de wijziging van
art. 15 van ons beider ambtsvoorganger hebben overgenomen,
zóó als het nu is ingediend.
Dat wij te gelijker tijd een paar andere artikelen der wet hebben
aangeroerd is waar, maar die artikelen zijn tot op zekere
hoogte van zoo weinig beteekenis en de reden, waarom bet
geschiedde, lag zoo voor de hand, dat men van principieele
wijziging moeilijk kan spreken. Het gold de wijziging van
artikel 7, waarmede een belofte werd nagekomen, door den
heer Colijn gedaan, nadat hier in de Kamer in Maart 1913
het vermaarde debat over de heeren van der Linden c. s. had
plaats gehad. Toen namelijk gedurende dat debat bleek, dat
het artikel aanleiding gaf tot verschillende opvattingen en
toen bleek dat er leden waren, die de strekking van het
artikel niet begrepen, heeft onze ambtsvoorganger aanvulling
van het artikel toegezegd. Het volgende, bij Nota van
Wijziging door de Regeering voorgesteld, betreft artikel 13.
Deze wijziging houdt eenvoudig verband met de wet op de
amnestie, welke ten gevolge van de tijdsomstandigheden
werd ingediend. Zij was een noodzakelijk gevolg van de aanneming
dier wet. Eindelijk heeft de Regeering art. 28bis toegevoegd,
dat eigenlijk geheel staat buiten het systeem van
de wet en waarover ik straks, naar aanleiding van het door
den geachten afgevaardigde uit Rotterdam gesprokene, nog
het een en ander in het midden zal brengen. _
Alzoo, Mijnheer de Voorzitter, een principieele wijziging
van de pensioenwetten ligt niet in de bedoeling van de
Regeering. Ik wil wel erkennen, dat een wijziging van die
pensioenwetten ook mij in vele opzichten wenschelijk toeschijnt.
Ik heb de rede van den geachten afgevaardigde uit
den Helder met de grootste belangstelling aangehoord, een
belangstelling, welke te meer verklaarbaar is, waar hier aan
het woord was de voorzitter van den Militairen Pensioenraad.
Naar aanleiding van die rede wil ik wel zeggen, dat ik
en ik raak hiermede ook het door den geachten afgevaardigde
uit Weststellingwerf gesprokene^ — wat mij betreft
veel zou gevoelen voor een militaire pensioenregeling, waarbij
het kwam tot een compromis tusschen het bestaande stand,
pensioen op rangsgrond, de beginselen van de burgerlijke
pensioenwet, waarbij een bepaalde verhouding bestaat tusschen
het laatst genoten traktement en het pensioen en in
de derde plaats de Ongevallenwet.