Vel 207. 791 Tweede Kamer. BIJEENKOMST 2dc BIJEENKOMST

More documents

Recommendations

Info

(ter Laan, den Haag, e. a.) 806 88ste VERGADERING. — 9 MAART 1915. 21. Nader© wijziging en aanvulling van do Pensioenwetten voor de land- en zeemacht 1902. de Tweede Kamer en aan de Regeering een plan gegeven, waaruit bleek, dat het niet noodig was, dat de onderofficieren den dienst op 31-jarigen leeftijd niet een klein pensioen verlieten. Volgens dat plan zou het mogelijk zijn, dat zij werkzaam bleven aan de taak, waaraan zij zich nu eenmaal hadden gegeven; daardoor zouden dezo personen niet op 31-jarigen leeftijd den dienst kunnen verlaten. Zij zouden dan den recrutendienst kunnen leiden op de plaats zelf; daardoor zouden wij ook vanzelf van de kazernes afkomen. Zij zouden de lotelingen op do plaats zelf kunnen africhten en de vooroefeningen van de jeugd kunnen leiden. Wanneer men wilde, zou men met dit plan bovendien den weg van het volksleger opgaan, een veel betere legerinrichting verkrijgen en van dit aeer onaangename onderwerp af zijn. Wanneer het mocht blijken, dat mijn denkbeeld eenigen 6teun ontvangt, dan wil ïk een amendement op art. 2 indienen. Allen, die iets gevoelen voor een meer democratische legerinrichting, zullen aan dit voorstel hun stem geven. Ik_ wil eindigen met een opmerking omtrent de weduwenpensioenen. Nu dit wetsontwerp er is, hunnen deze niet ongewijzigd blijven. De man betaalt nu een hoogere bijdrage, en de vrouw zou hetzelfde lage pensioen krijgen. Ieder voelt, dat dit niet aangaat, en natuurlijk is er zeer groote haast bij de zaak. Dit in 't algemeen. Mijnheer de Voorzitter! Er is ook nog een meer bijzonder geval. Daaromtrent hebben deze droevige dagen ons reeds een en ander geleerd. Eerst werd de soldaat Bovet te Rijswijk bij ongeluk door een kameraad doodgeschoten en daarna kwamen een aantal militairen bij het ongeluk op de Schelde om het leven. Wanneer een vrijwilliger, een landweerman of een milicien in 'slands dienst om het leven komt, spreekt het vanzelf, dat een pensioen van f 110 per jaar niet voldoende is voor zijn weduwe met of zonder kinderen. Nu zou ik aan de Regeering willen vragen: zoo men de uitkeering aan dergelijke weduwen niet dadelijk langs de geheele lijn wil verhoogen, zou men dan niet wat extra's willen doen voor hen, die weduwen en weezen geworden zijn ten gevolge van de tegenwoordige omstandigheden? Laat het toch niet kunnen gebeuren, dat dergelijke weduwen en weezen, voor de groote meerderheid natuurlijk jong,_ hun geheele leven moeten terugdenken aan deze dagen, niet alleen met diepe droefheid in het hart, maar ook nog onder rampzalige levensomstandigheden. Het zijn er gelukkig op het oogenblik nog zeer weinigen die het geldt en wij hopen, dat het daarbij blijven zal, maar ik zou zeer gaarne willen, dat de Ministers dadelijk bij dit ontwerp aan de Kamers een extra voorstel deden, om voor deze zwaar getroffenen wat buitengewoons te doen. De Voorzitter: Ik deel aan de Kamer mede, dat de door de heeren Hugenholtz, Albarda, Schaper, ter Laan (Rotterdam) en Klcerekopcr ingediende motie aldus luidt: ,,De Kamer, van oordeel dat het gewenscht is den grondslag voor de berekening der militaire pensioenen te herzien in dier voege, dat het merkelijk genoten pensioen zooveel mogelijk bedrage drie vijfde gedeelten van de aan den rang verbonden eindbezoldiging, met inbegrip van de in geld getaxeerde waarde van voeding en inwoning, voor zoover deze in de verschiller.de rangen en standen door het Rijk worden verstrekt, gaat over tot de orde van den dag." Voorgesteld zijnde door vijf leden, maakt deze motie een onderwerp van beraadslaging uit. Ik stel voor deze motie te behandelen op een later te bepalen dag. Daartoe wordt besloten. De heer Bosboom, Minister van Oorlog: Mijnheer de Voorz-itter! De gecchte afgevaardigde uit Weststellingwerf heeft met het oog op de amendementen, waarvan hij de eerste ondertceker.aar is, gezegd: de Regeering zelf heeft toch behalve de wijzigingen in den staat van art. 15 nog eenige veranderingen ia de wet voorgesteld en dus zal zij ook wel geneigd zijn onze amendementen in overweging te nemen. (Minister Bosboom.) De geachte afgevaardigde uit den Helder, voorzitter van den Militairen Pensioenraad, heeft ook eenige principes van deze wet besproken en de wenschelijkheid betoogd om in de toekomst in de beginselen van deze wet wijzigiug te brengen. De geachte afgevaardigde uit den Haag, de heer Ter Laan, heeft een speciaal door hem verlangde wijziging van deze wet bepleit. Naar aanleiding daarvan wil ik in herinnering brengen, dat de wijziging van de Pensioenwet, die thans door de Regeering wordt voorgesteld niet de bedoeling heeft en nimmer gehad heeft om verandering te brengen in de beginselen waarop de pensioenwetten voor de landmacht en voor de zeemacht steunen. Ik moet in herinnering brengen op welke wijze dit kleine wijzigingsontwerp is ontstaan. Het is voor deze Regeering tot op zekere hoogte een nalatenschap van de vorige. Wel is waar is het ontwerp door deze Regeering aangeboden, maar zij vond het bijna gereed. Het was de vervulling van een belofte van ons beider ambtsvoorganger. Dat wij tot Februari 1914 hebben moeten wachten vóór dit ontwerp aan deze Kamer werd ingezonden, was een natuurlijk gevolg van de omstandigheden. Den 31sten Augustus trad het Ministerie op en wij kwamen onmiddellijk voor den begrootingsarbeid te. staan. Het spreekt vanzelf, dat men de eerste maanden zich in zijn Departement thuis moet leeren gevoelen, en niet onmiddellijk gereed is, nieuwe wetsontwerpen in te dienen, maar zoodra de begrooting in den aanvang van 1914 was aangenomen, heeft de Regeering dit wetsontwerp aan deze Kamer aangeboden. Vóór dien tijd bleek het nog noodig in het oorspronkelijk wetsontwerp eenige wijzigingen aan te brengen, die intusschen niet raakten het artikel waarom het hoofdzakelijk gaat. Ik wil wel zeggen, dat wij de wijziging van art. 15 van ons beider ambtsvoorganger hebben overgenomen, zóó als het nu is ingediend. Dat wij te gelijker tijd een paar andere artikelen der wet hebben aangeroerd is waar, maar die artikelen zijn tot op zekere hoogte van zoo weinig beteekenis en de reden, waarom bet geschiedde, lag zoo voor de hand, dat men van principieele wijziging moeilijk kan spreken. Het gold de wijziging van artikel 7, waarmede een belofte werd nagekomen, door den heer Colijn gedaan, nadat hier in de Kamer in Maart 1913 het vermaarde debat over de heeren van der Linden c. s. had plaats gehad. Toen namelijk gedurende dat debat bleek, dat het artikel aanleiding gaf tot verschillende opvattingen en toen bleek dat er leden waren, die de strekking van het artikel niet begrepen, heeft onze ambtsvoorganger aanvulling van het artikel toegezegd. Het volgende, bij Nota van Wijziging door de Regeering voorgesteld, betreft artikel 13. Deze wijziging houdt eenvoudig verband met de wet op de amnestie, welke ten gevolge van de tijdsomstandigheden werd ingediend. Zij was een noodzakelijk gevolg van de aanneming dier wet. Eindelijk heeft de Regeering art. 28bis toegevoegd, dat eigenlijk geheel staat buiten het systeem van de wet en waarover ik straks, naar aanleiding van het door den geachten afgevaardigde uit Rotterdam gesprokene, nog het een en ander in het midden zal brengen. _ Alzoo, Mijnheer de Voorzitter, een principieele wijziging van de pensioenwetten ligt niet in de bedoeling van de Regeering. Ik wil wel erkennen, dat een wijziging van die pensioenwetten ook mij in vele opzichten wenschelijk toeschijnt. Ik heb de rede van den geachten afgevaardigde uit den Helder met de grootste belangstelling aangehoord, een belangstelling, welke te meer verklaarbaar is, waar hier aan het woord was de voorzitter van den Militairen Pensioenraad. Naar aanleiding van die rede wil ik wel zeggen, dat ik en ik raak hiermede ook het door den geachten afgevaardigde uit Weststellingwerf gesprokene^ — wat mij betreft veel zou gevoelen voor een militaire pensioenregeling, waarbij het kwam tot een compromis tusschen het bestaande stand, pensioen op rangsgrond, de beginselen van de burgerlijke pensioenwet, waarbij een bepaalde verhouding bestaat tusschen het laatst genoten traktement en het pensioen en in de derde plaats de Ongevallenwet.
Vel 211. 8U7 Tweede Kamer. (Minister Bosboom.) 38ste VERGADERING. — 9 MAART 1916. 21. Nadere wijziging en aanvulling van de Pensioenwetten voor de land- eu zeemacht 1902. Maar, Mijnheer do Voorzitter, dit i« nog slechts een opyatting, meer niet. Ik zou mij dieper in het vraagstuk moeten inwerken, dan mij in mijn kort ministerieel leven is mogelrjk geweest, om deze opvatting te doen groeien tot een overtuiging. Hoe dit zij, het thans in behandeling zijnde ontwerp heeft in geenen deele ten doel, om het principe van het bestaande systeem te wijzigen. Ik meen dan ook op de hier ter sprake gebrachte wijzigingen niet dieper te moeten ingaan en moet dus thans lietzelfde standpunt innemen, als ik in de Memorie van Antwoord deed. Ik zal mij dus bepalen tot een beantwoording van de opmerkingen gemaakt naar aanleiding van het concrete voorstel der Regeering. Dit geldt derhalve in de eerste plaats en ik mag wel zeggen in de voornaamste plaats het bedrag van het pensioen. Men heeft daarvan gezegd, dat het bedrag te klein is, dat de vermeerdering ongelijk en willekeurig is aangebracht, dat de verhouding cusschen traktement en pensioen verkeerd is, dat de officieren begunstigd werden en de onderofficieren te kort worden gedaan. Ik geloof, Mijnheer de Voorzitter, dat men deze zaak uit drieërlei oogpunt moet beschouwen. Bij een pensioenregeling heeft men rekening te houden met de belangen van de personen, met het legerbelang en — last not least — met het belang der schatkist. Wat aangaat het belang van het personeel, dit — het spreekt vanzelf — dringt steeds naar hooger. Nu begrijp ik zeer goed, dat de geachte afgevaardigde uit Weststellingwerf en verschillende anderen trachten de belangen van het personeel in dien zin tot hun recht te brengen, dat zij steeds op verhcoging aandringen en beweren, dat het te weinig is wat door de Regeering gedaan wordt. Maar de Regeering moet ook de andere belangen in het oo» houden. Doe ik dat, dan geloof ik, dat de belangen van het personeel werkelijk naar behooren zijn behartigd. Wat betreft de vermeerdering, die eiken rang op zich zelf ten deel gevallen is in het standpensioen, wordt de opmerking gemaakt, dat de sergeanten slechts opklimmen met f 40, de sergeanten-majoor daarentegen met f 100 en de adjudanten-onderofficier met f 160. En men concludeert: zie eens, met welke verschillende maatstaven ge meet! Maar zóó moet de zaak niet bekeken worden. Men moet niet vragen: waarom krijgt deze thans wat meer, gene wat minder, maar men moet het eindresultaat beoordeelen. Dat de een wat minder krijgt en de ander wat SCeer, kan een gevolg hiervan zijn, dat de vroegere regeling niet deugde. Men moet vragen: waartoe komt ge? De opklimming gaat telkens met f 100 van korporaal af; f 300 korporaal, f/100 sergeant, f 500 sergeant-majoor, f 600 adjudant-onderofficier. Men zou kunnen zeggen: die opklimming van den eenen rang naar den anderen hebt go verkeerd genomen, ge hadt de sporten van de ladder niet op denzelfden afstand moeten nemen; maar men mag zijn conclusie niet gronden op wat vroeger was. De wijziging wordt juist voorgesteld omdat men hetgeen vroeger was niet goed vond. Wat aangaat de verhouding tot het traktement, in de schriftelijke gedachtenwisseling is door mij geantwoord, dat men zich had voorgesteld in het algemeen de verhouding van 3/5 te krijgen. Inderdaad is die dan ook vrijwel bereikt, soms zelfs eenigermate overschreden. Wanneer men toch het minimum pensioen en het minimum inkomen tegenover elkander stelt, dan blijkt die verhouding zelfs veel gunstiger te zijn. Zeer sterk spreekt dat bij de sergeanten. Het minimum inkomen is f450, bet minimum pensioen f400. De verhouding is dan niet 3 : 5, maar 4i : 5. Het minimum inkomen van een sergeant-majoor is 000, het minimum pensioen f500. Verhouding: 3Ï : 5. Ik voer dit niet zoozeer aan om te bewijzen dat in het algemeen de verhouding gunstiger is dan 3/5, doch alleen om te laten zien hoe 1'art de grouper les chiffres een kunst is waarmede men — laat mij dat woord gebruiken — elkander zand in de oogen kan strooien. Handelingen der Staten-Generaal. — 1914—1915. — II. Men moet de zaak van alle kanten bekijken en niet slechts van één zijde. Wanneer men de verhouding van verschillende kanten bekijkt, dan is liet zoo slecht niet. Het spreekt; wel vanzelf, dat wij ons niet hebben kunnen richten naar da Burgerlijke Pensioenwet. Het is reeds herhaaldelijk gezegd, dat men, wanneer iemand eerst op 65-jarigen leeftijd recht krijgt op pensioen, voor dezen een hooger percentage geven kan. Zoo iemand leeft niet zoo lang meer op kosten van den Staat. Afgescheiden van elke billijkheidsoverweging kan men zoo iemand wat meer geven. De militairen komen — dat moet werkelijk in overweging genomen worden — in den regel zooveel vroeger in het geaot van pensioen. Nu weet ik wel, dat men de grootte van het pensioen niet beoordeelen mag volgens den maatstaf van de waarde die do man nog heeft op de arbeidsmarkt. Maar het gaat ook niet, aan, geheel buiten rekening te laten, dat het grootste gedeelte van de militairen beneden den rang van officier, die wegens langdurigen dienst worden gepensionneerd, nojj inverdienstcn kan komen, verdiensten, die werkelijk soms niet onbeteekenend zijn. Ik heb in do schriftelijke beantwoording daarover niet de gegevens kunnen verschaffen die ik wel gaarne had willen geven. Ik heb het onderzoek in die richting voortgezet en ik heb daarbij cijfers verkregen, die ook nog Tang niet nauwkeurig en volledig zijn, maar die toch wel een beeld geven van den toestand der wegens langdurigen dienst gepensionneerden, nadat zij het leger hebben verlaten. Over een paar jaar heb ik dat vreten bijeen te verzamelen van 112 menschen. Daarvan is het van 17, dus van ongeveer 15 pet., gebleken, dat zij geen betrekking meer hadden, hetgeen nog niet altijd beteekent. dat zij geen enkele bijverdienste hebben. Ik noem bijv. dit geval: het betrof een gewezen kapelmeester. Zoo iemand verdient eigenlijk wel: hij gaat uit muziek maken, hij geeft vaak lessen, en dat deed deze man ook. Van 18, ongeveer 16 pet. van dat getal, was het onbekend hoeveel zij verdienden. Daar waren menschen bij met eigen zaken: een boekhandelaartje, iemand die een sigarenwinkel hield enz. Van de overige 66 waren allen in de verdiensten. Van 58 pet. varieerden de verdiensten tusschen f 300 en f 1000. sommigen waren daarbij met vrije woning, vuur en licht. Slechts van 8 pet. waren de verdiensten beneden de f 300, het minimum was f 100 met nog enkele emolumenten. Ik herzeg: men mag natuurlijk bij de vaststelling van het pensioensbedrag niet bepaald er op speculeeren, dat die menschen later op andero wijze weer in de verdienste komen, maar wegcijferen mag men het ook niet, dat die mogelijkheid bestaat en dat die mogelijkheid nauw verwant is aan den leeftijd waarop de menschen wegens langdurigen dienst rekenen kunnen gepensionneerd te worden. Ik geloof werkelijk, dat wij op dit oogenblik met de pensioenen, zooals die thans door de Regeering worden voorgesteld. een etappe hebben bereikt, -waar»p wij weer een tijd rust kunnen nemen en waarbij wij allen moeten trachten, het drijven naar hooger pensioen een tijdlang tegen te gaan. ook in verband met de tijdsomstandigheden. De belangen van den dienst — zooeven besprak ik de belangen van de personen — brengen mede dat wij het leger niet volstoppen met menschen, die op hun pensioen dienen: het vergrijzen in den dienst is tegen het belang van den dienst. Die doorstrooming is daarstraks voorgesteld als eigenlijk een wanbegrip. Neen, dat is zoo niet. Wij moeten kloeke, frissche en werkkrachtige menschen als kader in het leger hebben en het door den geachten afgevaardigde uit den Haag^ zoozeer gewraakte art. 2, 6°., is inderdaad voor het legerbelang noodig, in de eerste plaats om die doorstrooming in de hand te werken. Ik geloof, dat ook de geachte afgevaardigde uit Steenwijk tegen dat artikel bezwaar had. De heer Duymaer Tan Twist: Ik heb mij over dat artikel niet uitgelaten.
Page 1 and 2: Vel 207. 791 Tweede Kamer. BIJEENKO
Page 3 and 4: 793 38ste VERGADERING. — 9 MAART
Page 5 and 6: Vel 208. 795 Tweede Kamer. (Hagenho
Page 7 and 8: (Ungenholtz.) 21. Nadere wijziging
Page 9 and 10: Vel 209. 799 Tweede Kamer. (Arts e.
Page 11 and 12: (Dcymaer van Twist 6. ft.) 801 88«
Page 13 and 14: Vel 210. 803 Tweede Kamer. (de Mees
Page 15: (ter Laan, den Haag.) 805 38at« VE
Page 19: (Minister Bosboom e. »•) S09 38s

Vel 207. 791 Tweede Kamer. BIJEENKOMST 2dc BIJEENKOMST

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?