Medisch-specialistische zorg in 20/20 - RVZ - Raad voor ...

Druk op ziekenhuizen loopt
sterk op
Een Hoofdlijnenakkoord
overheid – veldpartijen
Deconcentratie én
concentratie zijn de
voorwaarden
Zie de achtergrondstudie
KPMG
Exogene krachten en
selectieve zorginkoop sturen
dynamiek
Meer risico’s: strategisch
gedrag
In samenhang bezien, loopt door dit alles de druk op ziekenhuizen om te
veranderen enorm op. Ziekenhuizen zullen onder moeilijke omstandigheden
hun financiële robuustheid moeten verbeteren en een bijdrage moeten
leveren aan het beheersbaar houden van de kosten van de totale zorg.
Tegelijkertijd moeten zij aan steeds hogere verwachtingen op het gebied van
kwaliteit en transparantie voldoen, (KPMG, 2011). Hiervoor is een andere
ordening van de medisch-specialistische zorg noodzakelijk.
Binnen de zorgsector is er op hoofdlijnen eensgezindheid over de richting
waarin het zorgaanbod moet veranderen. Medio 2011 hebben over heid en
veldpartijen een Hoofdlijnenakkoord gesloten dat erop is gericht de sterk
stijgende uitgaven voor de medisch-specialistische zorg te beperken tot een
jaarlijkse reële groei van 2,5%. Dit moet de zorgsector, zo blijkt uit het
akkoord, realiseren door structuurveranderingen in de vorm van concentratie
en deconcentratie.
Leidende gedachte hierachter is dat zorg zo dicht mogelijk bij de patiënt
geleverd moet worden en alleen wanneer het – om kwaliteits- of doelmatigheidsredenen
– niet anders kan, verder weg. Dit doel kan worden bereikt
door middel van deconcentratie, omdat veel hoogvolume, laagcomplexe
medisch-specialistische zorg verantwoord in de eerste lijn kan worden
aangeboden. Voor de complexere en laagvolume medisch-specialistische zorg
daarentegen is specialisatie – en dus vaak concentratie – nodig om kennis en
kunde te kunnen bijhouden en verder ontwikkelen.
Deze gedachte wordt ondersteund door de achtergrondstudie van KPMG:
“Voor het bereiken van een ziekenhuislandschap met optimaal hoge kwaliteit
en optimaal lage kosten (Droomland 2020) zijn twee grote bewegingen
essentieel: een maximale beweging richting buurtgezondheidscentra enerzijds
en een maximale beweging op spreiding en concentratie van zieken huisvoorzieningen
anderzijds”, (KPMG, 2011).
2.4 Conclusies
De dynamiek in en rond de medisch-specialistische zorg is groot en zal
alleen maar groter worden. De dynamiek ontstaat vooral door exogene en
autonome krachten: het internet, kennis, wetenschap en technologie, privaat
kapitaal. Maar de belangrijkste factor die de dynamiek zal gaan bepalen is
endogeen: de selectieve zorginkoop. Afschaffing van de ex post verevening bij
zorgverzekeraars zal een enorme impuls geven aan de selectieve zorginkoop
van tweedelijns zorg. Dit zal – samen met de hier genoemde exogene
factoren – het proces van specialisatie van ziekenhuizen sturen.
Het is duidelijk dat de risico’s voor de contractpartijen en in het bijzonder
voor de ziekenhuizen snel toenemen. Er is een risicocumulatie, terwijl
RVZ Medisch-specialistische zorg in 20/20 16