Inleiding tot de bibliografie van de IP (M. Ledoux)

psychothérapie institutionnelle" (Enfance aliéné, p.171-191) de dialectiek
tussen de stijl van de vraag en het overdrachtelijke klimaat van de instelling
uiteengezet. Zo komt hij tot een drietal verschillende stijlkategorieën die
terzelfdertijd openbarend zijn voor de verhoudingen tussen de verschillende
aktoren van de instelling.
Een eerste kategorie sluit de vraag op in de semantiek van "la demande à"
(aan iemand iets vragen), wat hij de orale stijl van vragen noemt. Hierdoor
worden de verhoudingen gekenmerkt door een hiërarchische geleding van
afhankelijkheid.
Een tweede kategorie openbaart ons de vraag als een "demande de" (vraag
om), wat Oury de anale stijl van vragen noemt. Hierbij zijn de verhoudingen veel
meer gekenmerkt door een interpellerende, verantwoordende stijl.
Tenslotte wordt de vraag ook gekenmerkt als een "demande tout court", wat
hij de castratieve stijl van vragen noemt, en waarbij de verhoudingen veel meer
gericht zijn op ieders verantwoordelijkheid en verschil.
Y. Racine vertrekt in zijn analyse van de vraag en van de overdracht, niet
zozeer vanuit de vraag, maar vanuit de objecten van uitwisseling. In zijn artikel
"Rapports entre groupes de psychothérapie et groupes d' activités dans un
collectif soignant" (Revue de P.T.I., 1967, V, p.73) stelt Racine het probleem
van de vergoeding van de patiënten in de groepstherapieën van het ziekenhuis.
Dit probleem benadert hij vanuit de vraag hoe de vergoedingen geregeld worden
in de ateliers van de ergotherapie in de Club. Hij constateert dat wat er bij de
ateliergroepen op het einde van de maand vergoed wordt, overeenkomt met een
som van groepsinteracties en een waardenschaal tussen de verschillende
groepsleden. Maar in tegenstelling tot wat er in de groepspsychotherapieën
gebeurt, vernietigt het maandelijks bilan van de ateliers van de Club onmiddellijk
"de betekenissen van deze waardenschaal" (p. 73). Hieruit besluit Racine dat,
wanneer men de vergoedingen niet meer psychologisch, maar kwantitatief
onder de vorm van geldcirculatie evalueert, men die verhoudingen kan
uitbreiden naar andere uitwisselingspatronen op andere niveaus van het
collectief.
In een boekje "Argent et échanges à l' hôpital psychiatrique" (Scarabée,
1967), gaat Racine nog verder en is hij nog veel duidelijker. Hij stelt dat de
financiële vergoeding van de arbeidsverhoudingen en van de affectieve
verhoudingen therapeutisch is.
De wezenlijke therapeutische taak bestaat er in duele relaties open te
trekken naar triangulaire patronen die in een verwantschapssysteem of in een
commercieel handelssysteem in te schrijven zijn.
Op het einde van zijn boekje kenmerkt Racine die openingen als overgang, als
overdrachtelijk... En hij geeft als taak aan de institutie mee die overgangen van
zeer nabij te analyseren opdat ze therapeutisch zouden zijn.
10