De Belgische monarchie (PDF, 4.07 MB) - Belgium

De Vlaamse Beweging tijdens de oorlog
AanhetIJzerfrontontstondeenbewegingvanVlaamse
intellectuelen, de zogeheten Frontbeweging die zich
verzette tegen het Franstalige karakter van het Belgisch
leger. Er was een gebrekkige communicatie tussen de
hoofdzakelijk Franstalige legerleiding en de Vlaamse
soldaten. Tegelijkertijd zocht een radicale vleugel van
de Vlaamse Beweging in het bezette deel van België
toenadering tot de bezettende overheid, om langs die
weg hervormingen te bereiken. Deze zogenoemde
“Activisten” probeerden een aantal Vlaamse eisen af
te dwingen. Frontbeweging en Activisme leidden na
de oorlog tot de oprichting van de Vlaams-nationale
Frontpartij.
Kort na de wapenstilstand in 1918 ontving de
Koning in het kasteel van Loppem een groep
vertegenwoordigers van de verschillende gezindheden
van het land. Daar werd “de regering van Loppem”
gevormd, een compromisregering met katholieken,
liberalen en socialisten.
De wederopbouw
Toen Koning Albert I na de oorlog met zijn familie
naar Brussel terugkeerde, werd hij door tienduizenden
landgenoten toegejuicht als een held. De Koning
besefte dat de Belgische bevolking bijzonder zwaar had
geleden onder de oorlog. Op 22 november 1918 deed
hij enkele “koninklijke beloften” tijdens zijn troonrede
in het Parlement, namelijk :
• de invoering van het algemeen enkelvoudig
stemrecht voor mannen
• de gelijkstelling van beide landstalen
• syndicale vrijheden
• de uitbreiding van de sociale wetgeving
• Nederlandstalig universitair onderwijs in Vlaanderen
In de daaropvolgende jaren werden die beloften
ingelost. Zo werd in 1921 de arbeidsduur beperkt tot
acht uur per dag. De Gentse universiteit werd in 1930
gedeeltelijk vernederlandst.
Na de “Groote Oorlog” leek niets nog hetzelfde.
Economisch waren het moeilijke jaren en ook op politiek
vlak veranderde er veel. Twee nieuwe politieke partijen
ontstonden : de Frontpartij en de Communistische
Partij. De invoering van het enkelvoudig stemrecht
voor mannen vergrootte het aantal kiezers aanzienlijk.
De Belgische Werkliedenpartij werd de op één na
grootste partij van België. Omwille van zijn houding
tijdens de oorlog genoot de Koning zowel in België als
internationaal bijzonder groot aanzien.
Een van de belangrijkste bekommernissen van de
Koning na de oorlog was de wederopbouw van het land.
Om woongelegenheid te verzekeren werd de Nationale
Maatschappij voor goedkope woningen opgericht. De
economie werd gestimuleerd door de oprichting van de
Nationale Maatschappij voor krediet aan de nijverheid
en ook het fel gehavende verkeersnet werd hersteld.
Onder impuls van Koning Albert I kreeg ook de
wetenschap een duw in de rug.
In 1927 hield de Koning een opmerkelijke toespraak in
de bedrijven van Cockerill in Seraing.
“Er heerst in België een echte crisis van de
wetenschappelijke instellingen en laboratoria.
Door de initiatieven van onze industriëlen en
financiers, de kunde van onze ingenieurs, de
bekwaamheid van onze arbeiders, zullen alle
hinderpalen uit de weg worden geruimd.”
Een jaar later werd met de steun van ondermeer de
kapitaalkrachtige familie Solvay en de belangrijkste
banken van België het Nationaal Fonds voor
wetenschappelijk onderzoek opgericht onder het
voorzitterschap van Emile Francqui.
Tot op vandaag wordt de prestigieuze Francquiprijs
van 150.000 € nog jaarlijks uitgereikt aan een
verdienstelijke jonge Belgische wetenschapper.
44 45