De Belgische monarchie (PDF, 4.07 MB) - Belgium

Tijdens de eerste jaren van Boudewijns koningschap
was Leopold III zijn grootste raadgever. Naarmate
zijn koningschap vorderde en zeker na zijn huwelijk,
groeide het zelfvertrouwen van de jonge Koning.
Tijdens het bewind van Boudewijn bleef Europa van
oorlogen gespaard. Het was echter, zowel nationaal
als internationaal, een woelige en moeilijke tijd
waarin grote veranderingen plaatsvonden.
Het Schoolpact
Tussen 1950 en 1954 werd het land geregeerd door
homogene christendemocratische regeringen.
In 1952 kwam er een wet die voorzag in ruime
financiering van het vrij onderwijs, dat voornamelijk
katholiek was. De oppositiepartijen, die het
rijksonderwijs verdedigden, protesteerden met klem.
Na de verkiezingen van 1954 werd een regering
gevormd van socialisten en liberalen. Deze regering
Van Acker wijzigde de vorige wet op het onderwijs
grondig en financierde de bouw van rijksscholen.
In katholieke kringen brak protest uit. De tweede
Schoolstrijd woedde tot in 1958, het jaar waarin
een akkoord werd bereikt met het zogenoemde
Schoolpact.
Einde van het koloniale tijdperk
Op 30 juni 1960 werd Congo onafhankelijk. De
verhouding tussen België en de voormalige kolonie
verliep daarna met hoogten en laagten. Koning
Boudewijn zei tijdens de onafhankelijkheidsceremonie:
“Mijn Land en ik erkennen met vreugde en
ontroering dat Congo vandaag
in volle overeenstemming en vriendschap
met België de onafhankelijkheid en de
internationale soevereiniteit verwerft.
God bescherme Congo!.”
Daarna nam de Congolese Eerste Minister Patrice
Lumumba het woord. Hij bekritiseerde het koloniale
beleid van België.
Korte tijd later braken in Congo zware onlusten uit,
waarbij een aantal landgenoten werden gedood of
mishandeld. Veel Belgen moesten het land verlaten.
Met president Joseph-Désiré Mobutu verliep de relatie
verscheidene jaren vrij goed. Maar na verloop van tijd
vertroebelden de betrekkingen en zag de Belgische
overheid zich genoodzaakt, afstand te nemen van het
in Congo gevoerde beleid. Toen Koning Boudewijn
in 1993 overleed, werd president Mobutu niet op de
begrafenis uitgenodigd. Nochtans bleef de Belgische
regering zich samen met vele private organisaties
in het raam van ontwikkelingssamenwerking altijd
nadrukkelijk inzetten voor de verbetering van de
situatie van de Congolese bevolking.
De gevolgen van de algemene stakingen
De Koning was eind 1960 op huwelijksreis in Spanje
toen hij ijlings moest terugkeren als gevolg van
de algemene staking die de socialistische vakbond
afkondigde als verzet tegen de Eenheidswet van de
regering Eyskens.
Deze wet voorzag in een ambitieus economisch programma,
maar hield ook drastische bezuinigingen
in. Er waren woelige onlusten, vooral in Wallonië.
Voor het eerst laaide de communautaire strijd in alle
hevigheid los.
Het zou een constante worden in de regeerperiode van
Koning Boudewijn.
De opkomst van het federale België
Regionale partijen deden hun intrede in het Belgische
Parlement : de Volksunie in Vlaanderen, het
Rassemblement wallon in Wallonië en het Front
démocratique des Francophones in Brussel. In een
poging om de problemen globaal aan te pakken,
schafte de regering in 1961 de talentelling af. De
overheid mocht voortaan de taal van de burgers niet
meer registreren. Later werd de taalgrens tussen
Vlaanderen en Wallonië vastgelegd. Er kwamen wetten
voor het taalstelsel in het onderwijs en het taalgebruik
in bestuurszaken.
Deze richtlijnen gaven in 1966 aanleiding tot een
betwisting over de Franstalige afdeling van de
Katholieke Universiteit Leuven. In Vlaamse kringen
werd aangedrongen op de overheveling naar Wallonië.
Dat werd uiteindelijk beslist in 1968 : de Leuvense
Universiteit werd gesplitst en er ontstonden twee
nieuwe universiteiten met een eigen rechtspersoonlijkheid.
De “Katholieke Universiteit Leuven” bleef
te Leuven. De “Université catholique de Louvain”
verhuisde naar Ottignies - Louvain-la-Neuve.
De Vlaams-Waalse tegenstellingen kregen ook een
weerslag op de structuur van de traditionele partijen.
Geleidelijk aan splitsten ze zich op in autonome Vlaamse
en Franstalige partijen, die vooral op het vlak van de
taalproblematiek uiteenlopende standpunten innamen.
58 59