Woordenboek van neologismen - Etymologiebank

wel aan de index laten knoeien hoewel ze gezworen
hadden dat nooit te zullen doen. Er is een precedent
geschapen.
JefCoeck: Nieuwsspraak. Een zakwoordenboekje,
1994
Hij dankt zijn naam aan de keuze van de 'ongezonde'
producten die uit de gewone index van de
consumptieprijzen werden gelicht: de gezondheidsindex
houdt geen rekening meer met de prijzen
van tabak, alcohol, benzine en diesel.
De Standaard, 27-12-96
gft;gft-afval (acron. van groente-, fruit- en tuinafval),
organisch huisvuil dat apart aangeboden
moet worden.
Een tijdje geleden kwam een halfnaakte vrouw
nog snel even een emmertje gft brengen.
Opzij, februari 1997
Vuilverbrandingsovens raakten in de problemen
omdat te veel natte stof, dat voornamelijk wordt
aangetroffen in gft-afval, uit het huisvuil verdween.
HP/De Tijd, 19-06-98
ghb (acron. van gammahydroxybutyraat),
anestheticum dat in de jaren tachtig in de tandheelkunde
gebruikt werd en daar wegens allerlei
bijwerkingen afgevoerd, maar nu in België
nog steeds voorkomt op de lijst van farmaceutische
producten. In Nederland is het product
verboden nadat een tiental personen op Koninginnedag
onwel was geworden na het gebruik
ervan. In combinatie met alcohol kan het
leiden tot een coma. Ook zou het middel de
hartslag en de ademhaling vertragen.
Kleine dosissen GHB verminderen sociale remmingen
en doen het libido toenemen. Sommige gebruikers
vinden dat het effect lijkt op dat van XTC,
anderen vergelijken het met methaqualone, ooit
een populair kalmeringsmiddel in Groot-Brittannië.
De Morgen, 22-01-97
Minister van Volksgezondheid Marcel Colla (sP )
is van plan het omstreden pepmiddel GHB binnen
de maand op de lijst van verboden psychotrope
stoffen te plaatsen.
De Morgen, 14-03-97
gidsland (naar Eng. pilot country}), land dat
model staat voor een goed regeringsbeleid en
voor de oplossing van wereldproblemen; mo-
delland. Volgens de Haagse Post van 20-11-86
werd de term begin jaren zeventig gelanceerd
door de politicus Bas de Gaay Fortman. Dit
wordt echter tegengesproken door oudere bewijsplaatsen.
In het door H.A. van Wijnen geschreven
boek Willem Drees - democraat staat
op blz. 3 8: 'Wij waren,' schreef Cornells van
Vollenhoven, 'bij uitstek geroepen een "gidsland"
te worden om een nieuwe internationale
rechtsorde tot stand te brengen.' De daarbij behorende
voetnoot luidt: 'Vollenhoven, C. van,
De eendracht van het land, 1913.' Dan volgt de
zin: 'Het woord gidsland was zijn omloop door
de wereld begonnen.' Het woord is dus aanzienlijk
ouder. Toch werd het pas in de jaren
tachtig frequent gebruikt; vanaf dan duikt het
ook in de meeste handwoordenboeken op.
Reinsma (1984) citeert echter de NRC van 17-
4-72 als oudste vindplaats. Naar analogie ook
gidsgemeente, -stad 'gemeente of stad die een
voorbeeldfunctie vervult'.
Als Nederland in de dagen van Den Uyl koploper
en voortrekker is geweest, dan zal Den Uyl wel gecharmeerd
zijn van het woord 'gidsland'. Maar
nee: 'ik heb het altijd een afschuwelijk woord gevonden.
Ik zou die term het liefst in de hoek gooien.
Zoiets moet je niet willen, dat is veel te pretentieus.'
NRC Handelsblad, 20-02-87
Zelfonderzoek valt Nederland-gidsland zwaar.
Elsevier, 26-03-88
Zo gaat ook Jolanda Venema nu de wereld rond
met één, niet mis te verstane boodschap: in het
'gidsland' Nederland brengt zo een aantal agressieve
zwakzinnigen zijn leven door, aan de muur geketend
vanwege hun primitieve verzet tegen het
kapotte leven.
Vrij Nederland, 10-12-88
Eindelijk is Nederland het Gidsland en het voorbeeld
voor de rest van de wereld.
Wim de Bie: Morgen zal ik mijn mannetje staan,
1990
Israël is een gidsland voor veel Derde-Wereldstaten.
Elsevier, 26-01-91
gifpieper, aardappel die niet biologisch geteeld
is. Informeel.
De manier waarop Milieudefensie actie voert tegen
de 'gifpieper' blijft binnen de grenzen van de
zorgvuldigheid.
Trouw, 11-12-92
267