De oratie - Nyenrode Business Universiteit

14
Maar sterkere buffers alleen zijn niet voldoende: ze helpen wel de risico’s van grote
schade te verminderen, maar nemen de oorzaken van de problemen niet weg. Als
zodanig lijken ze op de veiligheidseisen voor auto’s, zoals kreukelzones,
veiligheidsriemen en airbags. Ze verkleinen wel de gevolgen van ongelukken, maar
dragen er niet aan bij deze te voorkomen.
Ook in het financieel toezicht geldt: voorkomen is beter dan genezen. Er zullen
daarom nieuwe accenten in het toezicht moeten worden gelegd.
2.2 Meer vooruitblikkend toezicht
Het tweede cluster behelst het toepassen van een meer vooruitblikkende benadering.
Kapitaal, liquiditeit en winstgevendheid zijn voornamelijk terugblikkende indicatoren.
Ze weerspiegelen ontwikkelingen in het verleden. Het toezicht gaat echter om het
beheersen van risico’s in de toekomst. Daarvoor is het nodig de reikwijdte van het
toezicht te verbreden.
Toezichthouders zullen zich moeten begeven op nieuw beleidsterrein en meer
aandacht schenken aan “zachte” indicatoren die al in een vroeg stadium kunnen
aangeven dat problemen zich aan het ontwikkelen zijn. Deze vooruitblikkende
benadering van het toezicht komt concreet naar voren bij de volgende twee aspecten.
Houdbare bedrijfsmodellen en strategie
De toezichthouder zal zich ten eerste, meer dan in het verleden, een oordeel moeten
vellen over het bedrijfsmodel en de strategie van een instelling. Financiële
ondernemingen maken vandaag de keuzes die de rendementen, maar ook de risico’s,
van morgen bepalen. Bepaalde bedrijfsmodellen zijn tijdelijk hoog renderend, maar op
langere termijn riskant of zelfs onhoudbaar 4 .
Denk bijvoorbeeld aan een financiële instelling die klanten lokt door een bepaald
kernproduct erg scherp te prijzen, en deze klanten vervolgens andere producten
opdringt met een onacceptabel hoge kostenstructuur. Die zal vroeg of laat met die
tweede categorie producten in moeilijkheden raken. Een ander voorbeeld betreft een
instelling die onevenredig veel korte financiering aantrekt voor lange kredietverlening.
Deze instelling loopt het gevaar dat bij de geringste onzekerheid in de markt ten
aanzien van de kwaliteit van de kredieten, de beschikbare financiering snel opdroogt,
4 Zie bijvoorbeeld Bank of England en Financial Services Authority (2011) voor een beschrijving van het belang van bedrijfsmodellen en
strategie in het toezicht.