De oratie - Nyenrode Business Universiteit

More documents

Recommendations

Info

34 sterker zijn door een risicogebaseerd regime met marktwaardering en een belangrijke versterking van het geïntegreerde groepstoezicht. In zekere zin zijn de veranderingen in de verzekeringssector dan ook ingrijpender dan bij banken, omdat er sprake is van structurele veranderingen in de sector en de uitgangssituatie bij verzekeraars – het niet risicogebaseerde Solvency I – niet te vergelijken is met de uitgangssituatie onder Bazel II. Dit alles zal naar verwachting leiden tot gedragsaanpassingen in de verzekeringssector. Net als bij banken onder Bazel III zal Solvency II tot een stijging van de kapitaaleisen leiden. Uit de recente kwantitatieve impactanalyse blijkt dat de Nederlandse verzekeraars zullen kunnen voldoen aan deze nieuwe hogere kapitaaleisen. Het vrije eigen vermogen – het kapitaal dat beschikbaar is bovenop de kapitaaleis – zal echter wel afnemen. Verzekeraars zullen hier mogelijk op reageren door risico’s af te bouwen en het beleggingsgedrag aan te passen. Het is belangrijk om deze ontwikkelingen goed in de gaten te houden, vanwege de effecten op de financiële markten, de reële economie en de mogelijke samenloop met Bazel III. Pensioenfondsen De grote Nederlandse pensioenfondsen behoren tot de allergrootste ter wereld. Het totaal van de beleggingen bedraagt ongeveer 750 miljard (circa 130 procent BBP). Internationaal bezien is dit uitzonderlijk hoog. Zodanig beschouwd, heeft Nederland één van de meest solide pensioensystemen ter wereld. Dit wordt ook benadrukt door internationale organisaties als de OESO en het IMF. Weinig landen hebben meer dan hun BBP opzij gezet ter financiering van de pensioenen. Dit neemt niet weg dat de dekkingsgraad van Nederlandse pensioenfondsen zich al meer dan tien jaar in een neerwaartse trend bevindt (Figuur 5). Rond de millenniumwisseling zag de financiële positie van pensioenfondsen er nog rooskleurig uit met een gemiddelde dekkingsgraad van ongeveer 190 procent. Eén decennium en twee financiële crises later ziet het beeld er echter anders uit. De gemiddelde dekkingsgraad is trendmatig gedaald en zakte na de val van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers eind 2008 zelfs onder het wettelijke minimum niveau van 105 procent. Deze daling gaf aanleiding tot het op grote schaal indienen van herstelplannen. Na een kortstondig herstel zijn de dekkingsgraden in 2011 wederom onder de kritische grens van 105 procent beland.
Figuur 5 Lange termijn INSERT ontwikkeling FIGUUR 5 dekkingsgraad (dekkingsgraad pensioenfondsen pensioenen) 190 175 160 145 130 115 100 85 Q1 1999 Q1 2000 Naast de ontwikkelingen op de financiële markten zijn er ook andere trends die hebben bijgedragen aan de uitholling van de financiële positie van pensioenfondsen. Denk bijvoorbeeld aan de vergrijzing van de samenleving. Dit betekent dat er minder actieve deelnemers zijn die een tegenvaller via een premiestijging kunnen opvangen. Hierdoor zal het risicodraagvlak van pensioenfondsen de komende jaren verder afnemen. Daar staat tegenover dat de kosten voor pensioenfondsen de afgelopen jaren zijn toegenomen door de daling van de kapitaalmarktrente en de alsmaar stijgende levensverwachting. Ter illustratie: bij de invoering van de AOW in 1957 ging men nog uit van een gemiddelde levensduur bij 65-jarige leeftijd van circa 15 jaar. De laatste prognose van het CBS stelt dat 65-jarige vrouwen in 2010 naar verwachting ongeveer 21 jaar te leven hebben, en 65-jarige mannen ongeveer 18 jaar. 23 Om het systeem in stand te houden zijn in de pensioensector structurele aanpassingen nodig. De belangrijkste daarvan betreft het pensioencontract. Het akkoord dat onlangs is bereikt gaat in de richting van zachtere reële aanspraken, waarbij dan ook een aangepast Financieel Toetsingskader (FTK) past. De vormgeving van het nieuwe pensioenstelsel is echter een gecompliceerde en politiek beladen discussie. Daarnaast speelt er een fundamenteel overgangsprobleem met het overzetten (“invaren”) van oude rechten, waar nog een oplossing voor moet worden gevonden. Gezien het maatschappelijke belang van pensioenen vergt dit een hoge mate van zorgvuldigheid. 23 Gorter en Rijsbergen (2011). Q1 2001 Q1 2002 Q1 2003 Q1 2004 Q1 2005 Q1 2006 Q1 2007 Gemiddelde dekkingsgraad Minimum vereist eigen vermogen Q1 2008 Q1 2009 Q1 2010 Q1 2011 35
Page 1: toezicht 2.0 nieuwe spelregels voor
Page 4 and 5: 2 Copyright ©2011 Prof. Dr. P.L.C.
Page 7 and 8: Inleiding Mijnheer de Rector Magnif
Page 9 and 10: 1. De financiële crisis: wat ging
Page 11 and 12: spelen verschillende, onderling sam
Page 13 and 14: Zoals de afgelopen jaren hebben lat
Page 15 and 16: Box 1: Negen lessen van de crisis:
Page 17 and 18: waardoor de instelling direct in li
Page 19 and 20: Figuur 1 Bouwstenen van macro-prude
Page 21 and 22: effectiveness”) en het stimuleren
Page 23 and 24: (via crisismanagement groepen) en h
Page 25 and 26: 3. Case study: de totstandkoming va
Page 27 and 28: Figuur 2 Kapitaaleisen INSERT Bazel
Page 29 and 30: De afspraken uit Bazel III moeten v
Page 31 and 32: 4. Goede impactanalyses zijn nodig
Page 33 and 34: De uitbreiding van het toezicht met
Page 35: Figuur 4 Kapitaalratio Nederlandse
Page 39 and 40: Figuur 6 geeft de twee uiterste uit
Page 41 and 42: 5. Agenda voor de toekomst Ik wil t
Page 43 and 44: toezichtterrein: een relatief strak
Page 45 and 46: INSERT FIGUUR 7 (verschillende nive
Page 47: financiering, econometrie, actuaria
Page 50 and 51: 48 Polak, Onno de Beaufort Wijnhold
Page 52 and 53: 50 Commissie - Scheltema (2010), Ra
Page 54: 52 Poelhekke, Steven (2011), Home b

De oratie - Nyenrode Business Universiteit

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?