Een goede naam voor de betere boekhandel - Genootschap Onze ...

naschrift
jannemieke van de Gein
Borsten en Jongenelen roeren een heikel
punt aan: het criterium dat je hanteert
om een uitspraak te doen over
iemands spelvaardigheid. Hun criterium
is de toetsscore, het mijne is de praktijk
van het schrijven. “Appels met peren”,
vinden zij, want “leerlingen die zelf hun
werkwoorden mogen bepalen, zullen
misschien bepaalde vormen achterwege
laten”. Als hiermee wordt bedoeld dat
scholieren in eigen werk weinig ‘instinkers’
produceren, hebben ze gelijk. De
talige werkelijkheid grossiert niet in
‘instinkers’, maar een toets kan niet zonder
en is daardoor moeilijker. Alleen,
hoe ‘makkelijk’ het schrijven van een
tekst zonder werkwoordfouten in vergelijking
ook is, havisten en vwo’ers
slagen er toch echt minder goed in dan
achtstegroepers.
De suggestie dat dat de schuld is van
samengestelde zinnen, is niet meer dan
dat: een suggestie. Empirische ondersteuning
ontbreekt, en in mijn data vind
ik die ook niet.
Verder menen Borsten en Jongenelen
dat het oneerlijk is om de prestaties van
achtstegroepers te vergelijken met die
van eindexamenkandidaten, omdat de
eersten wél wisten dat ze op de werkwoorden
afgerekend zouden worden, en
de laatsten misschien niet. Mag ik hieruit
opmaken dat zij de zwakke prestaties
van de eindexamenkandidaten vergoelijken?
Hoe dat ook zij, de examinandi
wisten het wél. Het eindcijfer
voor het schoolexamen schrijfvaardigheid
is een gewogen gemiddelde van
een cijfer voor ‘inhoud’ en een cijfer
voor ‘taal’. En dat meegewogen taalcijfer
werd 48 procent van de eindexamenkandidaten
noodlottig.
Rest de vraag hoe het mogelijk is dat
leerlingen die op toetsen goed scoren,
het er in de praktijk van het schrijven
slechter vanaf brengen dan achtstegroepertjes.
Veelzeggend in deze context
lijkt mij het feit dat het kennelijk nodig
is om zelfs eindexamenkandidaten erop
te wijzen dat werkwoordspelling ‘meetelt’.
In het basisonderwijs hoeft dat
niet. Daar weten de zevende- en
achtstegroepers dat de werkwoorden
meetellen, altijd, met als gevolg dat ze
doorlopend oefenen met het in praktijk
brengen van het geleerde. Zo niet, begrijp
ik, in het voortgezet onderwijs.
Daar tellen de werkwoorden ook weleens
níét mee. Geen doorlopende praktijkoefening
dus. Zit ’m misschien daar
de kneep?
a
Haha!
Van Aaf tot z
Onlangs betrapte ik mezelf erop dat ik in een e-mail twee keer het
woord haha! had gebruikt. Of is haha! eigenlijk wel een woord?
Even uitleggen waarom ik überhaupt aan haha! doe. Ik heb er
een hekel aan als mensen hun mails en sms’en doorspekken met :-) en ;-(.
Ten eerste omdat ik het armoedig vind om je emoties door leestekens te
laten uitdrukken, en ten tweede omdat ik altijd zo lang moet staren, eventueel
met een gekanteld beeldscherm: is dat nou een lachend of een pruilend
mondje? En knipoogt dat verdrietige gezichtje nou? – wat verwarrend.
Haha! vind ik dan een beter alternatief; je begrijpt meteen wat er staat en
het is tenminste nog een woord. Een soort woord, in ieder geval.
Soms schrijf je nu eenmaal iets op waar je in het dagelijks leven een ironische
toon bij zou aanslaan of een grappig gezichtje bij zou trekken, en
dat kan niet in een mail. Dus dan schrijf ik, om duidelijk te maken dat ik
het allemaal zo ernstig niet meen, haha! achter een zin. Maar: enig zoeken
in mijn correspondentie van de laatste tijd wijst uit dat ik bijna dagelijks
een e-mail verstuurd heb waarin ik haha! gebruik. Dat vind ik veel.
Uit verdere analyse blijkt dat ik haha! vooral in mails aan kennissen en
werkrelaties gebruik, en minder in mails aan vrienden. Blijkbaar veronderstel
ik dat vrienden mijn wrange humor wel begrijpen, maar dat mensen
die iets verder weg in mijn sociale cirkel zitten, bij elke poging tot leuk
doen er hardhandig op gewezen moeten worden dat dit grappig bedoeld is,
middels dat dwingende haha!
Ook gebruik ik haha! in antwoord op grappig bedoelde mails van anderen.
Iemand stuurt me een eenregelig bericht met een klein mopje erin, en
ik schrijf dan ‘Haha!’ terug. En verder niets. Het doet me een beetje denken
aan het vaste antwoord van mijn zus in Amerika, als ik haar een foto van
mijn kinderen stuur. Dat is altijd, al twee jaar lang, áltijd: “lief!!!!!!!” En
“lief!!!!!!!” is natuurlijk wel lief, maar toch ook aan inflatie onderhevig, als
je het altijd als reply gebruikt.
Ditzelfde geldt in mijn geval voor haha! ‘Haha!’ Dus ik ga ermee stoppen.
Want dit kan zo niet langer. Nee, niet haha! Helemaal niet haha, zelfs.
Aaf Brandt Corstius
(advertentie)
Bevoegdheid 1e graad halen?
Bij Hogeschool Utrecht kunt u doorstuderen voor een Master of Education Nederlands.
Kom naar een van de open dagen of kijk op www.masters.hu.nl/nederlands voor meer
informatie.
ER VALT NOG GENOEG TE LEREN
o n z e t a a l 2 0 1 2 • 6
173