Brochure - Robeco.com

Opname en aanbod van kantoorrruimte
(In m2 X 1.000 V.V.O.)
6.500
5.500
4.500
3.500
2.500
1.500
500
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Aanbod Opname
Opname van kantoorrruimte naar grootteklasse
(In m2 X 1.000 V.V.O.)
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
< 1000 1.000-2.500 2.500-5.000
5.000-10.000 > 10.000
DEEL 1: NEDERLANDSE KANTORENMARKT
Kantorenmarkt
De kantorenmarkt in Nederland heeft momenteel
twee gezichten. Aan de ene kant zien we dat
kantoorgebruikers weer in beweging komen en een
toenemende vraag naar – vaak kwalitatief goede –
kantoorruimte genereren. Dankzij deze vraag neemt
de marktdynamiek weer enigszins toe. Een aantal
(grootstedelijke) regio’s laat zelfs een zeer substantiele
opnamestijging zien. Aan de andere kant vertonen
de meeste Nederlandse gemeenten toenemende
of gelijkblijvende (hoge) leegstandspercentages en
tevens een negatieve netto absorptie. Dit wordt
veroorzaakt doordat kantoorhoudende organisaties
vaak minder vierkante meters huren dan ze momenteel
in gebruik hebben. Voor 2006 verwachten we
opnieuw een toenemende vraag naar kantoorruimte.
Deze is mede ingegeven door een aantrekkende
economie. Desondanks zal de komende jaren sprake
blijven van een (zeer) ruime kantorenmarkt. Het
aanbod is anno 2005 dermate omvangrijk dat het niet
binnen enkele jaren tot een gewone stand kan worden
teruggebracht. Vooral de oudere panden op mindere
locaties staan een aantal zware jaren te wachten.
OPNAME VINDT WEG OMHOOG
De vraag naar kantoorruimte zit weer enigszins in de lift.
De redenen achter de vraag zijn echter zeer divers.
Naast de inmiddels bekende negatieve motieven, zoals
reorganisatie en bedrijfsconcentratie, zien we nu dat
gebruikers steeds vaker positieve verhuismotieven
hebben, zoals kwaliteitsverbetering en uitbreidingsbehoefte.
De opname van kantoorruimte in 2005 kwam mede
hierdoor uit op 1,6 miljoen m2 . Dit is een stijging van 15%
ten opzichte van het jaar daarvoor en een vergelijkbaar
niveau met 2002 en 2003.
De opnamestijging is voor het grootste deel toe te
schrijven aan een toename van het aantal grootschalige
(vanaf 10.000 m 2 ) transacties. Dit waren er het afge lopen
jaar meer dan 25, een verdubbeling ten opzichte van 2004.
Het bijbehorende aantal vierkante meters bedraagt maar
liefst 425.000 m 2 , een kwart van de totale kantoor opname.
De overige grootte klassen hebben een met 2004
vergelijkbaar opnameniveau.
Met name vanuit de commerciële markt is het afgelopen
jaar een groeiende vraag naar kantoorruimte geconstateerd.
Vooral de zakelijke dienstverlening nam absoluut
gezien substantieel meer vierkante meters op. De
non-profit sector was in 2005 echter wederom de
grootste speler op de kantoorruimtemarkt. Deze sector
nam in totaal circa 560.000 m 2 voor zijn rekening, een
lichte daling ten opzichte van 2004. De vraagdaling vanuit
de non-profit sector die wij vorig jaar voorspelden, is
dus maar gedeeltelijk werkelijkheid geworden. Voor 2006
verwachten wij een (substantiële) daling.
Het einde van de effecten van de reorganisatie- en liberaliseringgolf
lijkt nu echt in zicht te zijn. Bovendien zullen
zowel de rijks- als gemeentelijke overheden de komende
jaren blijven bezuinigen op huisvesting en eerder ruimte
afstoten dan toevoegen. Vanuit deze hoek mag dus geen
groei verwacht worden.
KANTOORAANBOD OPNIEUW GESTEGEN
Het aantal voor de markt beschikbare vierkante meters
kantoorruimte is gedurende 2005 opnieuw toegenomen.
Eind 2005 bedroeg het aanbod 6,3 miljoen m2 , ongeveer
8% meer dan het jaar daarvoor. In tegenstelling tot 2004
bestond de aanbodtoename in zijn geheel uit grotere panden
(vanaf 5.000 m2 ). Het aanbod in gebouwen en units
VISIE DTZ ZADELHOFF
3
DTZ ZADELHOFF