Verandering en verloedering - Marc van Oostendorp

verandering en verloedering 19-12-2003 13:51 Pagina 24
Nijmegen IJsselmeerpolders Heerlen
man-oud 2,8% oud 8,9% oud 6,7%
man-middel 14,3% middel 20,6%
jongens 25,7% jong 38,2% jong 27%
meisjes 36,1%
Dat wil niet zeggen dat alle jongere sprekers ‘hun hebben’ zeggen of dat zij een
positief oordeel over deze variant hebben. Zo zegt een jonge vrouw in Utrecht
het volgende: ‘waar ik me dood aan irriteer, dat is echt zo, is als mij en weet je
en hun hebben’. Zij blijkt zich er niet van bewust te zijn dat ze het werkwoord
irriteren gebruikt op een manier waaraan oudere generaties zich zouden ergeren.
H UN HEBBEN DE POEN
Als een vernieuwing ‘van onder’ zich maar genoeg doorzet, begint ze vertegenwoordigers
van de maatschappelijk elite als schrijvers en cabaretiers op te vallen.
Van Hout citeert het volgende refrein van een lied uit de musical Madam
(1979) van Annie M.G. Schmidt. De prostituees in dit stuk verwoorden op
muziek van Harry Bannink de volgende aanklacht tegen de mannen.
hun hebben de macht / hun hebben de poen
wij worden veracht en verkracht
en vernederd door alles wat ze doen
hun hebben de macht / hun hebben de poen
hun hebben de wijsheid in pacht
en alleen maar ellende gebracht
Het mooie van deze tekst is dat de schrijfster door ‘hun hebben’ de lage status
van prostituees in onze maatschappij benadrukt.
Sommige moderne dichters en schrijvers doen hun best om ‘hoge’ en ‘lage’
cultuur met elkaar te verbinden. Zij gebruiken expres ‘hun hebben’ in een lyrische
context, zoals Piet Gerbrandy in een gedicht dat in het voorjaar van 2003
verscheen in het literaire tijdschrift Raster en dat als volgt begint.
24