Verandering en verloedering - Marc van Oostendorp

More documents

Recommendations

Info

verandering en verloedering 19-12-2003 13:51 Pagina 32 Dat z’n eigen alleen maar een versimpeling zou zijn, is minder duidelijk. Zo zien we dat de verspreiding van z’n eigen in de dialecten aanzienlijk terugloopt als we kijken naar de vertalingen van zinnen als ‘Jan herinnert zich dat verhaal’. Nu zijn er ineens nog maar 45 dialecten – geïllustreerd door zwarte bolletjes op de kaart hieronder – die gebruikmaken van z’n eigen. Het lijkt erop dat z’n eigen zeer geschikt is om zichzelf te vervangen, maar minder om zich te vervangen. In dat laatste geval gaan de Vlaamse dialecten over op hem (net als in het Fries), terwijl Noord-Holland en de aan het zichzelf-gebied grenzende gebieden overstappen op zich. kaart 2. Jan herinnert ZICH dat verhaal wel 32
verandering en verloedering 19-12-2003 13:51 Pagina 33 Deze patronen laten zien dat het niet goed mogelijk is om verandering te beschouwen als versimpeling en al helemaal niet om versimpeling te beschouwen als verarming of vervlakking. Natuurlijk staat het iedereen vrij te spreken over ‘verloedering’ als se eige de overhand zou gaan krijgen in het Standaardnederlands, maar deze term zegt dan vooral iets over het perspectief van degene die aan het woord is. Wie vindt dat de standaardtaal ongewijzigd zou moeten blijven, vindt élke verandering onwenselijk. E EN MOOIE HUIS Laten we nu terugkeren naar ‘een mooie huis’. Vanuit een grammaticaal perspectief is hier zeker sprake van een versimpeling: de ingewikkelde regel die we in de eerste paragraaf van dit hoofdstuk beschreven hebben, kan worden vervangen door een veel eenvoudigere die stelt dat bijvoeglijke naamwoorden in een zelfstandig-naamwoordgroep uitgaan op een -e, terwijl bijvoeglijke naamwoorden die het naamwoordelijk deel van een gezegde vormen, of als bijwoord fungeren, nooit een -e hebben (het huis is mooi, het huis staat mooi aan het water). Stel dat we nu heel enthousiast worden over deze ‘verbetering’ van het Nederlands: kunnen we dan besluiten om de verbeterde en versimpelde regel in te voeren? Nee, natuurlijk niet. Een taalverandering kan alleen succesvol plaatsvinden als het merendeel van de taalgebruikers de verandering accepteert, en die tijd lijkt nog ver weg. Tegen de tijd dat de meeste mensen ‘een mooie huis’ zeggen en men dat ook als normaal beschouwt, is de nieuwe regel succesvol opgenomen als deel van de standaardtaal. De toekomst is te duister om nu te kunnen voorspellen of het ooit zover komt. 33
Page 1 and 2: verandering en verloedering 19-12-2
Page 31: verandering en verloedering 19-12-2
Page 83 and 84:
verandering en verloedering 19-12-2
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
show all

Verandering en verloedering - Marc van Oostendorp

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?