Dynamische strategievorming, een continu proces - Vastgoedkennis

Scenario's
Een tweede voordeel van het werken met
een assenkruis is dat het dwingt in
tegenstellingen of spiegelbeelden te
denken. Het denken in tegenstellingen
vergroot het begrip van het karakter van
strategische onzekerheden. Bovendien
heeft het een positieve invloed op de
mate waarin commissarissen en
bestuurders in staat zijn signalen uit de
omgeving op te pakken.
Hieronder geven wij de scenario’s weer
zoals die door Ernst & Young voor de
sector als geheel zijn ontwikkeld. Een
individuele woningcorporatie kan deze
sectorscenario’s gebruiken als
inspiratiebron voor de eigen analyse van
de externe ontwikkelingen. Een
zelfstandig uitgevoerd scenarioproject als
onderdeel van de externe controlcyclus
biedt een individuele corporatie specifiek
inzicht in de ontwikkelingen in de eigen
externe omgeving.
Meten van de waarschijnlijkheid van
scenario’s met behulp van een Early
Warning Systeem
Scenarioplanning vormt een onmisbaar
onderdeel van de externe
beheersingscyclus van corporaties. Een
set scherpe scenario’s inspireert, daagt
uit en initieert tijdig relevante discussies
tussen bestuurders en commissarissen.
Ondanks de duidelijke voordelen van het
werken met scenario’s merken wij in de
praktijk dat de interesse in
scenarioplanning in tijden van voorspoed
afneemt en in tijden van tegenspoed en
turbulentie juist enorm toeneemt. Dit is
begrijpelijk omdat een (potentiële)
crisissituatie bestuurders en
commissarissen wakker schudt en hen
confronteert met onzekerheid.
Het is echter riskant om in goede tijden
geen gebruik te maken van
scenarioplanning. Planning onder
veronderstelde zekerheid kan namelijk
leiden tot de nodige lock-in effecten, met
betrekking tot investeringen, contracten
en andere lange termijn verplichtingen.
Hierbij leggen organisaties zich voor de
langere termijn vast waardoor ze niet
makkelijk kunnen meebewegen met
veranderende omstandigheden. Het is
daarom van groot belang structureel
scenarioplanning te omarmen en de
waarschijnlijkheid van scenario’s
minimaal jaarlijks te actualiseren.
Een set scenario’s is geen statisch
gegeven. Naarmate de tijd vordert zijn
sommige scenario’s waarschijnlijker en
andere minder waarschijnlijk. Wanneer
een scenario in waarschijnlijkheid
toeneemt, worden kansen, bedreigingen,
opties en risico’s die in dit scenario
besloten liggen ook relevanter.
48 Visiedocument Woningcorporaties 2020 – Dynamische strategievorming, een continu proces
Met een early warning systeem schatten
corporaties volgens een vaste aanpak in
een vaste frequentie de onderlinge
waarschijnlijkheid van de scenario’s in.
Een early warning systeem is een
informatiesysteem dat de status van de
belangrijkste onzekerheden meet, de
onderlinge relevantie van de scenario’s
duidt en aangeeft welke risico’s en
kansen manifest worden. Door een aantal
veranderindicatoren te monitoren die
illustratief zijn voor de ontwikkelingsrichting
van een kernonzekerheid worden de
status van de belangrijkste onzekerheden
en de waarschijnlijkheid van de scenario's
bepaald.
Veranderindicatoren die illustratief zijn
voor de introductie van meer
marktwerking in de sector zijn
bijvoorbeeld de ruimte die corporaties
krijgen om marktconforme huurprijzen te
rekenen, de mate waarin financiering
door private partijen toeneemt of de
mate waarin de overheid taken aan de
corporatie overlaat.
Veranderindicatoren die kenmerkend zijn
voor een verbreding van het werkterrein
zijn bijvoorbeeld de mate waarin
corporaties op maatschappelijke
doelstellingen worden afgerekend en de
mate waarin faciliteiten zijn verruimd om
specifieke doelgroepen te bedienen.
Woningcorporaties kunnen de status van
veranderindicatoren bepalen door
bijvoorbeeld een expertpanel in te richten
dat periodiek een waarschijnlijkheid
koppelt aan de indicatoren. Er zijn diverse
corporaties die de beschikking hebben
over een goed werkend expertpanel.