Management Scope 01 2008

INTERVIEW
Topcommissarissen
in duel
Trude Maas is een van Nederlands meest gewilde vrouwelijke commissarissen
en is kritisch over de rol van toezichthouders. “We weten
nooit alles. Er zijn bovendien meer partijen die toe kunnen zien op het
bestuur van een onderneming dan een handjevol bejaarde mensen.”
interview paul Nobelen | Tekst irene Schoemakers | Fotografie Lex Draijer
Het is even zoeken naar het huis van Trude Maas in Westbroek, een
streng gereformeerd dorp onder de rook van utrecht waar de tijd lijkt
te hebben stilgestaan. Een volledig in zwart uitgedoste begrafenisstoet
schuifelt richting de kerk. Even verderop vinden we aan het eind van
een smal weggetje dat kronkelt langs water en boerderijen, het huis
van de vrouwelijke topcommissaris. in de werkkamer van Trude Maas
staat een replica van een van aBN amro’s succesvolle jachten in de
Volvo ocean race op de vensterbank, aan de wand hangt een ingelijst
aBN amro-aandeel. De ex-topvrouw van automatiseerder origin en
tot voor kort Eerste Kamerlid voor de partij van arbeid, is sinds 2000
- ten tijde van het aantreden van rijkman groenink - commissaris bij de
inmiddels verkochte bank. Daarnaast heeft zij nog diverse andere commissariaten,
zoals bij philips Nederland en Schiphol group.
Wat hebt u, terugkijkend op de verkoop van ABN Amro, geleerd?
“ik denk dat het stof nog verder neergedwarreld moet zijn om hierover
iets te kunnen zeggen. Wel denk ik dat Nederlandse bedrijven zich
over het algemeen te snel neerleggen bij het feit dat de prijs van hun
aandelen in het buitenland vaak wordt beschouwd als ‘dutch discount’.
Dat geldt ook voor aBN amro. Het bedrijf had eerder en beter kunnen
onderzoeken waarom de koers zo laag bleef.”
Er was veel kritiek op Rijkman Groenink. De commissarissen
bleven buiten schot. Is dat terecht?
“Nee. Wij waren er immers ook bij. Het probleem is alleen dat je als
commissaris ook nooit alles overziet. Hetzelfde geldt overigens voor de
bestuursvoorzitter. De commissaris is als een hoofdje boven een wespentaille.
Het lijf wordt gevormd door de organisatie, wij zijn slechts het
‘koppie’. We kunnen niet alles zien en we weten ook niet alles. Niet
van de onderneming en niet van de omgeving. Dat is vrij ernstig. Het is
dé uitdaging voor de commissaris om te beoordelen of hij op alle, op
enig moment relevante gebieden over voldoende informatie beschikt.
Je bekijkt het als een puzzel en wanneer er problemen dreigen, moet je
CommissarisenTop50 nummer 34
als commissaris op dat moment beoordelen wat je nog kunt doen. Dat
is ingewikkeld.”
Misschien biedt het one tier-systeem soelaas? Daarbij is het
nadeel dat de onafhankelijkheid gevaar loopt, terwijl in het two
tier-systeem de toezichthouders soms niet weten wat er speelt.
Wat vindt u van die discussie?
“ik vind het vooral een theoretische discussie. Het komt er wat mij
betreft in de kern op neer dat je als toezichthouder alles weet dat je
moet weten. En dat is zoals gezegd moeilijk. Je weet altijd te weinig.
om die reden heerst er nu ook het gevoel dat de commissaris dichter
op het bestuur moet zitten. Maar dat kan zowel in een two tier als one
tier-systeem. En we moeten ons ook realiseren dat wanneer we systemen
veranderen, de wereld nog niet verandert. ik vind dan ook dat we
inhoudelijk moeten praten over wat we nu precies willen met toezicht
op ondernemingen. De discussie moet niet over systemen gaan.”
Er is ook veel kritiek geweest op de miljoenen die Rijkman
Groenink meekreeg. Kunt u dat aan uw sociaal-democratische
achterban verkopen?
“Dat valt wel mee. De mensen die hierover meedenken zijn zelf ook
niet helemaal van de straat. Ze weten verdomd goed dat het overgrote
deel van het bedrag de verzilvering van aandelen en opties betrof. Maar
het vervelende van het Kamerdebat waarin Wouter Bos zich over deze
kwestie moest verantwoorden, is dat topbestuurders door sommige
Kamerleden worden neergezet als graaiers en non-valeurs. Die beeldvorming
is slecht voor het vertrouwen in ondernemingen en schaadt
bedrijven. Die kant van het debat over honorering komt nog te weinig
aan de orde.”
Het lijkt erop dat door de toegenomen transparantie over topinkomens
de hoogte ervan alleen maar is toegenomen.
“Ja, maar dat lag ook in de lijn der verwachting. andere landen
gingen ons daar al in voor. Het is ook logisch dat wanneer het
ene bedrijf aangeeft een bepaald bedrag te betalen voor zijn
JaNuari 2008 27