Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Inleiding<br />
Hoe kun je effectief sturen in omstandigheden waarin je niet volledig<br />
‘in control’ bent? In verschillende bewoordingen is dit de steeds terug-<br />
kerende vraag waar veel overheidsorganisaties zich voor gesteld zien als<br />
het gaat om beleidsuitvoering of beleidsrealisatie in maatschappelijke<br />
contexten. Hoewel ‘in control zijn’, ‘grip hebben’, ‘verantwoordelijkheid<br />
nemen’, ‘overzicht hebben’, ‘regie voeren’ en ‘leiderschap tonen’ veel-<br />
gehoorde termen in het publieke domein zijn, is hier de wens vaak de<br />
vader van de gedachte. Immers, in veel gevallen is er niet één overheids-<br />
organisatie ‘in control’, maar is samenwerking noodzakelijk met be-<br />
lendende departementen, met decentrale overheden en/of met taak-<br />
organisaties, die steeds hun eigen afwegingen en autonomie kennen.<br />
1.1 Grip zonder control<br />
En in veel gevallen is er nauwelijks ‘grip’ te krijgen op complexe maat-<br />
schappelijke vraagstukken. Ongrijpbaarheid is dan geen indicatie van een<br />
incomplete aanpak, maar de kern van waar het bij het vraagstuk om gaat.<br />
Zo ontglippen ‘wicked problems’ 1 zelfs aan de meest integrale en verfijnde<br />
beleidsvorming. Doordat ze van aard veranderen, elders weer opduiken<br />
of omdat betrokkenen en belanghebbenden reflexief reageren op beleids-<br />
prikkels. Het ‘tonen van leiderschap’ komt in de praktijk daarom vaak<br />
neer op het sluiten van allianties in plaats van het daadkrachtig top-down<br />
interveniëren. Niet om het frontaal bestrijden van het probleem, maar<br />
om het vaardig eromheen bewegen, om het inkapselen, incorporeren en<br />
geleidelijk ontkrachten. ‘Dienstbaar leiderschap’ is de taalvondst die daar<br />
in het leiderschapsdiscours voor is gedaan: 2 voorgaan, maar daarbij wel<br />
steeds op zoek naar anderen die mee willen. Met krachtig optreden, maar<br />
waarbij de daadkracht niet exclusief verwijst naar het uitrollen van alles-<br />
omvattende oplossingen.<br />
1 H. Rittel & M. Webber, “Dilemmas in a General Theory of Planning”,<br />
in: Policy Sciences, Vol. 4 1973, pp. 155-169.<br />
2 D. Fousert, Dienstbaar leiderschap: dát werkt, Kluwer 2005.<br />
<strong>Beweging</strong> <strong>bestendigen</strong> Over de dynamica van overheidssturing in het rizoom 5
Change language