Untitled - Papuaerfgoed.org

de nota's voor haar man en kleine kinderen in de warme as. Deze oudere
vrouw kiran daarom iedere morgen Till, en later ook mij, een paar heerliik
gepofte zoete aardappels brengen. Ze kwam als regel al heel vroeg,
voor de Mis. Maar deze morgen was onze oude moeder v/at laat. Ik was al
begonnen met het lezen van de N.Mis. Daar was verder - hoe kon het ook
anders ~ geen mens bij. In een hoek van het vertrek (dat was toen onze
kerk") stond een altaartje. Ha. een poosje boorde ik de deur open gaan.
"Nota moti" riep moeder : ik heb nota's voor ie, pak ze aan l Ik stond
met de rug naar haar toe en zei niets, mar dacht: ze legt ze wel op
het tafeltje naast de deur. Maar moeder durfde ze niet op het tafeltje
te leggen, bang dat iemand zou binnenkomen en ze misschien zou meepikken.
Daar ik verder niet reageerde, durfde ze ook niet langer roepen. Op een
gegeven ogenblik trok ze, voor zover dat mogelijk was, de stoute
schoenen aan en legde de nota's aan de Epistelkant op het altaar. "Ze
zijn nog lekker warm" zei en verdween. Het was juist offertoriioffergang.
Uit het verhaal van deze vrouw moet men niet concluderen dat de
vrouwen aan de Wisselmeren direct zo vertrouwelijk zijn met de blanke
mannen. Integendeel. Ze zijn zeer gereserveerd voor alles wat man is.
Zelden zal een vrouw alleen je deur binnenglippen. Ze neemt altijd een
andere vrouw mee of een kind. En vooral in het begin zal ze altijd angstig
er op toezien dat de deur niet dichtgaat. Natuurlijk maakt langduriger
contact ze vertrouwelijker en meer vrij. De Kapauku heeft vertrouwen
in de blanke, maar toch neemt de vrouw altijd wel haar voorzorgen
om niet in discrediet te komen bij baar stamgenoten. Waar evenwel ooit
een te grote vertrouwelijkheid zou kunnen ontstaan, moet de schuld wel
gezocht worden bii de vreemdeling. Want iedere Kapauku, en de vrouw des
te meer, heeft van nature een geweldig ontzag voor de machtige geest die
werkt in de vreemdeling die blank is.
Op een van deze dacen dat ik alleen thuis was, hoorde ik plotseling
een geweldig geioei. Mijn hart kromp ineen. Want ik zag in de verte een
hele groep mannen, gewapend met pijl en boog, Enagotadi binnenhollen.
In volle draf "juul juul" roepende, kwamen ze het weeje op dat lag tussen
de school en de pastorie. Ik dacht aan zoiets als een overval op
het dorp waar de blanken woonden. Want ik had zoiets nog niet meegemaakt.
Deze groet) kwam van verre, maar de mannen en jongens hadden helemaal
geen kwade bedoelingen. Ze waren gewoon gekomen om de blanke mensen
eens te bekijken. Het is maar een weet 1
MIJN EERSTE TOERWEE
Toen ik na een paar maanden wat was ingeburgerd, vroeg pastoor Tillemans
me om mee te gaan voor een bezoek aan een kleine groep mensen van de
Moni-stam in Kuguapa. Daar woonden nl. nog twee van de drie Moni-hoofden
die indertijd door Auki waren uitgenodigd naar de Mapija te komen om de
blanke mensen te bekijken. Met wat voorname mannen uit de Kamu, Tigi en
Panijai waren ze toen meegeeaan naar Modijo. Ze woonden voorheen als een
enclave heel vredig tussen de Kapauku's bii Itouda in Kamuvlakte. Later
zijn ze verhuisd na Kuguapa. Vóór de oorlog bad pastoor Tillemans ook bij
hen in Kuguapa al een schoolt ie geor>end. Hij ging nu die oude kennissen
weer opzoeken.
In heel het binnenland was er nog niets van een weg te bekennen. Je
moest gaan waar geen wegen gingen. Het grootste deel van onze "weg"
liep beneden door het moeras. Het pad over de heuvels bii het ziekenhuis
hielden de Kapauku's toen noc geheim. Pastoor Tillemans liep voorop. Balancerend
door de blubber zwenkte hij van links naar rechts, hij volgde
zoveel mogelijk het dansende paadje door het scherpe riet. Dikwijls zakte
de grond onder zijn voeten weg. Dan sprong hij alsof hij over ijsschotsen
_ IX. _