Untitled - Papuaerfgoed.org

otswand weggeschoten, ^oen is de Jahwei ontstaan en langs de Jahwei
is hij toen naar Tigi gevlucht. Zo zijn de Mote's in Tigi en Jaba
gekomen. De Jahwe] brengt uiteindeliik ziin water naar de zee in Uta.
's Morgens vroeg is het kil op de JaKvci. De zon dringt dan nog
niet door tot op het water. De heuvels langs het water zijn hoog begroeid.
Alleen bij Wotai en Kenejana is het vlak en ruim. Toch is
het heerliik rustig OP het water» met langs de kanten overal uitzicht
op bomen en struikenen daartussen heel dikwijls veelsortige orchideeën
en rhododendrons.
De vrouwen roeien goed, ze hebben er zin aan. Misschien gaan ze
ook een dagie uit. Stroomafwaarts gaat het vlug. Slet duurde net even
twee uur toen we al bij het prauwbivak in Utateida waren.
De klim naar boven viel niet mee. Tk pufte als een buiteriboordmotortje.
Een weg naar Wakeitei was er toen nog niet. Niets wat daar
op leek. Het bos was wel niet zwaar, maar heuvelachtig em"modderig.
Je baant ie een weg over de met mos bedekte en dikwijls half verrotte
bomen en ie hebt dan weinig interesse voor een mooie orchidee of
rhodondendron, die je ergens OP een modderig en onbegaanbaar plekje
ziet staan. Je klautert of gliidt langs een helling, je strompelt
over een gladde boon of door een steenrivier om het wiebelige brugje
of de gladde boomstammen die er over liggen, te ontlopen. Dat is voor
ons meestal het beste, want wii hebben geen grijptenen zoals de Papua's
en met schoenen aan is het dikwijls levensgevaarlijk.
Om verbranding te voorkomen had ik deze keer een lange broek aangetrokken.
IV was de reis naar Kugapa nog niet vergeten. Maar als ik v/at
te veel aandacht had voor mi in hoofd, bleef ik met mijn broekspijpen
aan een stuk hout hangen of viel ik tegen een stekelige pandanusboom.
Miin broekspiipen waren al flink gescheurd en na een paar uur heb ik
ze er toen maar afgesneden. Later vond ik thuis een naar politiepoeti's.
Met die dingen om mijn benen heb ik heel was afgebaggerd.
Rond Rnagotadi was er een heel stuk tameliik vlak en open, maar daarna
kwamen we in een erbannerliike blubbertroen terecht. Na urenlange
training van oog- kuit- en hartspieren in het bos zagen we op een zanderig
en onvruchtbaar stuk grond de pastorie van Leo staan. Ze stond daar
eenzaam op de hoge heuvelrand. Van een dorp kon ie nog niet praten. Hier
en daar lagen OP afstand wat Kapauku-hutten. Fnkelen op de hoge zandgrond
, maar de meesten beneden aan de kant van het meer, waar ook de
tuinen lagen.
Aan de Wisselmeren vindt men geen vulkaankegels en dus nergens die
vruchtbare vulkanische gronden als h.v. op Java. De grond is hier arm
en de enige bemesting is rumput : gras en onkruid. Met de jadau (een
stok die als schop dient, een graaf stok dus") wordt het land omgewerkt,
het onkruid eronder gestopt en de goten gegraven voor de afvoer van
het vele water. Maar ieder doet dat alleen voor zich zelf. De buren
moeten er zelf maar weer voor zorgen hun water kwijt te raken. Als de
goten gegraven ziïn door de mannen, dan komen dr vrouwen om er de stekken
van de zoektc aardappelen in te planten. Zij moeten de akkertjes
ook schoon houden. En iedereen ziet dan weer verlangend uit naar de vruchten.
Dat duurt een maand of viif a zes. Als de bodem is uitgeput (dat is in
Tigi gaitw klaar1 dan begint men weer op een ander stukje grond elders.
De tuingronden die men op het bos en het moei as moet veroveren zijn niet
erg groot. De bostuinties hebben meestal voor, dat ze minder last van
het water hebben. Van die magere stukjes grond rond het meer moeten
toch wel zeker zo'n 10.000 mensen leven net als enig eiwitijk voedsel,
wat kreeften uit het meer.
Het bambu-hutie was ook hier opgetrokken rond é*6n vl iegtuigraam aan
de voorkant, hier woonde Leo. Nadat we ons in een miezerig plasje water
wat hadden schoongemaakt, keken we van verre neer op het Tigi-meer en
- 27 -