Nieuw Guinee - Stichting Papua Erfgoed

als ware het een kostbaar kleinood en soms met een big op de schouders.
Van allerlei werd te koop aangeboden en het was om het bivak een geroezemoes
van stemmen als op een markt.
De mannen daar in het centrale bergland zijn gemiddeld bijna 1.56
meter en de vrouwen ruim 1.46 meter. De diepliggende ogen worden
beschermd door vooruitspringende oogkussens, de neus is breed en stomp,
de mondspleet groot. De mannen bezitten een weelderige baard, die nooit
geknipt of geschoren wordt, evenmin als het dichte hoofdhaar. De heren
der schepping bedekken het hoofdhaar met een glad over het hoofd getrokken,
van achteren saamgebonden net. De vrouwen dragen om het
voorhoofd een net-tas, waarin ze van alles meetorsen, tot baby's en
biggetjes toe.
Aardewerk of kookgerei zijn in deze archaïsche samenleving onbekende
artikelen. Het vaatwerk van de keukeninventaris bestaat uit een ruw uitgeholde
schotel. Grote kalebassen vervullen de rol van flessen, terwijl
kleine kalebasjes dienen voor het bewaren van betelkalk. De wapens
bestaan uit pijl, boog en speer, die slechts in geringe mate bewerkt zijn.
Deze bergbewoners hebben weinig zin voor ornamentiek; zij zijn bij uitstek
practisch. Kunstig kan men het net- en vlechtwerk noemen. Mandjes
en andere gevlochten voorwerpen kennen zij echter niet.
Hun geestvermogens zijn allerminst begrensd, zoals men zich dat veelal
voorstelt bij primitieve volken. Mijn zegsman is zelfs van oordeel, dat zij
opgewekter, ondernemender en levendiger van geest zijn, dan de meeste
Maleise volken. Zodra zij Europese voorwerpen en zaken en het gebruik
ervan hebben leren kennen — en daarin bestaat toch eigenlijk het onderscheid
tussen de z.g. „wilde" en de geciviliseerde — kunnen zij zich voor
wat hun geestelijke vermogens betreft in de kortst mogelijke tijd meten
met elke onontwikkelde Maleier, Dajak of Chinees. Zij willen de naam kennen
van elk voorwerp. Hoe en waarvan is het gemaakt? Zij overleggen
onderling waarvoor zij het zouden kunnen gebruiken.
Overal liggen de aanplantingen; vrij grote, omheinde stukken grond.
De bomen zijn binnen die omheining geveld, maar overal liggen nog boomstammen,
half verbrand en langzaam vermolmend en vergaand. Het opzetten
van zo'n omheining is een zwaar werk. Het ontginnen en planten
geschiedt bij stukjes en beetjes en dat duurt bij grotere aanplantingen soms
maanden. Die aanplantingen bestaan uit knollen, een soort bladgroente,
komkommersoorten, suikerriet en bananen. Overal ziet men de broodboom
en de slanke arênpalm.
Dicht bij die aanplantingen liggen de kleine nederzettingen, bestaande uit
enkele verspreide hutten, vervaardigd uit ruw gekapte, door rotan bij elkaar
gebonden planken, en met een kegelvormig grasdak, dat ongeveer 3 a 3,5
meter boven de grond is. Er zijn twee soorten hutten, nl. die bewoond
worden door de vrouwen en kinderen, en de mannenhutten, die door de
36