Nieuw Guinee - Stichting Papua Erfgoed

het eiland Woodlark, dat een voorpost voor 't grote eiland moest
worden.
Wanneer zo'n primitief volk onder de voogdijschap staat ener beschaafde
natie, dan staan de zaken heel anders; dan is er verbinding met de beschaafde
wereld en bescherming door de sterke arm van 't Bestuur. Toen in 1903
op het toenmalige Neu Pommern (nu New Britain, territory of New
Guinea) op die wijze de missie in 't binnenland bij de Baininers uitgemoord
werd, (2 Priesters, 3 Broeders en 5 Zusters) trad de Duitse regering straffend
op en kort daarna was die post weer bezet en kwam tot grote bloei.
Op Nederlands-Nieuw Guinee is de missie op de meeste plaatsen het
Bestuur vooruit gelopen, doch men wist, dat er ergens een Bestuur was,
waarvoor men zich behoorde te wachten. Op Nederlands-Nieuw Guinee
bood dus enkel de kuststrook van de Vogelkop enige mogelijkheid. Ofschoon
ook daar nog geen geregeld Bestuur gevestigd was, bestond er
toch enig toezicht en verkeer. Op het eiland Mansinam aan de Noordkust
was de zending reeds in 1855 haar werkzaamheid begonnen, doch het
zou nog jaren duren, eer zij enig succes kon boeken. In 1894 vestigde zich
de missionaris Pater Le Cocq d'Armandvüle in de omgeving van Fakfak,
waar de vooruitzichten veelbelovend waren, doch een ontijdige dood bij
een schipbreuk ontrukte hem aan zijn werk. Wegens tekort aan personeel
kon hij voorlopig niet vervangen worden. Intussen waren scheidingslijnen
getrokken voor üe arbeid van missie en zending en het zou dertig jaren
duren (tot 1926), eer daar het missiewerk weer kon worden opgevat.
Doch de mensen waren trouw op de missionaris blijven wachten.
Midden over het grote eiland loopt een streep van Noord naar Zuid,
die de grens aanduidt tussen het Nederlands en het Australisch (destijds
Engels en Duits) gebied. De verwoede koppensnellers ter Zuidkust trokken
zich van dat grenslijntje niets aan en pleegden hun roof- en moordtochten
even lustig op het Engels als op het Nederlands gebied. De Engelse Regering
beduidde aan de Nederlandse, dat dit niet door de beugel kon. Het
gevolg was, dat in 1902 een paar posten werden opgericht, om die
mensenjager^ in toom te houden.
De voornaamste dier posten was Merauke. De eerste Resident, wijlen de
heer Kroese, riep de hulp der missie in, om de zeer primitieve en verdierlijkte
inboorlingen enige ontwikkeling bij te brengen en in 1905 werd
daar de eerste missiepost gevestigd.
In hun fantastische overdadige opschik maakten de kloekgebouwde
Kaja-kaja's (zoals ze genoemd werden, ofschoon hun eigenlijke naam
Marimd is) een ontzagwekkende indruk. Doch hun maatschappelijke
instellingen berustten op moord en ontucht en het missiewerk bleef onvruchtbaar.
Toen bovendien een venerische ziekte het volk dreigde uit
te roeien, werd het hopeloos. Op de noodkreten der missionarissen (Vertentenen
van der Kolk) nam eindelijk (1920) de Regering het besluit om te
74