Untitled

More documents

Recommendations

Info

Annunciatiegroep, Jean Delemer, omstreeks 142 7- 1 428, krijtkalksteen (steen van Avesnes-le-Sec ?), Maria: 178 x 60 x 43 cm DOORNIK, ONZE-LIEVE-VROUWEKATHEDRAAL anachronistisch als zijn bekendere tegenhanger. In elk geval weten we dat Van der Weyden later af en toe betaald werd voor het polychromeren van beelden en dat hij ook in Brussel heeft samengewerkt met de uitmuntende Doornikse beeldhouwer Jean Delemer. ROBERT CAMPIN EN JAN VAN EYCK Op 7 juni 1423 vond in Doornik een sociale omwenteling plaats: de gilden grepen de macht in het stadsbestuur en verplichtten alle kunstenaars meteen tot lidmaatschap, wat verklaart waarom Rogiers leermeester Robert Cam pin pas op dat moment officieel ingeschreven werd, hoewel hij al sinds 1406 in Doornik actief was en in 1410 het poorterschap verwierf. In 1426 wordt Rogier voor het eerst vermeld in een officieel document: de stad Doornik biedt hem een erewijn aan en noemt hem meester. Ondanks die titel schrijft hij zich begin 1427 in als gezel in het atelier van Campin; in 1432 wordt hij vrijmeester van de Doornikse Sint-Lucasgilde. Dit verwarrende traject, van meester die een erewijn aangeboden krijgt door het stadsbestuur tot gezel in andermans werkplaats tot vrijmeester, kan te maken hebben met strikte administratieve voorschriften en voordelen na de sociale omwentelingen in Doornik. Dirk De Vos oppert de interessante hypothese dat de titel meester, die slechts aan enkele Doornikse schilders werd toegekend en zeker niet aan alle vrijmeesters van de gilde, wees op een intellectuele status, los van de sociale omkadering. Een 'meester' was dan iemand die meer vermocht dan louter decoratief schilderwerk leveren, een meester werd in staat geacht de grote religieuze en maatschappelijke thema's op een boeiende en waarde volle manier uit te beelden. Rogier zou dan 'meester' kunnen zijn en toch werken in het atelier van een ander, die vrijmeester (bedrijfsleider) en, in het geval van Campin, óók 'meester' was, net zoals een master in de KMO van een andere master kan werken. Campin was een zeer vooraanstaande bedrijfsleider in Doornik. Men ver moedt dat hij afkomstig was uit Valenciennes. De naam van zijn vrouw, Ysabel de Stoquiain, is een verfransing van Stokkern en verwijst naar een plaats in Gelderland of Limburg- de twee gebieden waaruit de meest voor aanstaande kunstenaars van de Bourgondische tijd stamden: de beeldhouwer Sluter, de schilder Malouel, de gebroeders Van Limburg en de gebroeders Van Eyck. Toen nog meer dan nu trouwden mensen in hun eigen beroeps kring. De verwantschappen van oude kunstenaars naspeuren is altijd in teressant, elke goede kunstenaar was het boegbeeld van een hele dynastie min of meer anonieme vakgenoten. Deze huwelijksband zou dus kunnen verklaren waarom Doornik met Robert Campin zo'n uitmuntende en ver nieuwende kunstenaar als burger verwierf. Daar bleef het niet bij. In 1426 of 1427 huwde Rogier van der Weyden een Brusselse, Liesbeth Goffaert. Waar schijnlijk had hij haar in de familiekring van de (kinderloze) Campin leren kennen: de moeder van Liesbeth Goffaert heette immers ook Van Stockem en was een zeer vermogende vrouw. 1426-1427 moet een cruciale periode geweest zijn in het leven van Rogier van der Weyden: hij ontving een erewijn van het stadsbestuur, hij trouwde met een rijke bruid uit de familie van Robert Campin, de beroemdste schil der van de stad, en op Sint-Lucasdag (18 oktober) 1427 was hij aanwezig • • • Rogier van der Weyden 1400 I 1464 9
I 0 Rogier van der Weyden 1400 I 1464 op het banket dat de Doornikse kunstenaars aanboden aan Jan Van Eyck, de onovertroffen hofschilder van hertog Filips de Goede. Van Eyck woonde op dat ogenblik dichtbij, in Rijsel. Het kan niet anders of er moeten bij die gelegenheid meer dan beleefdheden zijn uitgewisseld. Gevestigde meesters als Campin en Van Eyck zullen elkaars reputatie gekend hebben en de veelbelo vende Rogier heeft allicht genetwerkt. Na Van Eycks dood in 1441 zou Rogier aan het Bourgondische hof zijn rol overnemen, echter zonder dat hij in vaste dienst werd aangenomen. Heeft Jan Van Eyck Rogier van der Weyden in die kringen gelanceerd als zijn mogelijke opvolger? DE LE PASTURE WORDT VAN DER WEYDEN In 1435 woonde Rogier in Brussel. In 1436, het jaar waarin Van Eyck in Brug ge de Madonna en kannunik Van der Paele voltooide, werd hij er de officiële stadsschilder. Die job was speciaal voor hem gecreëerd en hij behield ze tot het einde van zijn leven. De concrete aanleiding hiervoor was allicht de behoefte aan een prestigieus kunstwerk voor de gerechtszaal van het nieuwe stadhuis. Rogier is dus niet op eigen initiatief naar Brussel verhuisd, hij werd gevraagd er zich te vestigen. De banden met Doornik bleven behouden; hij behield een atelier in zijn geboortestad en vertrouwde de dagelijkse leiding ervan toe aan zijn neef Louis Ie Duq. Via dat bijhuis is allicht de opdracht voor de indruk wekkende Braque-triptiek (Parijs, Louvre) tot stand gekomen, gemaakt voor de weduwe van de Doornikse burger Jean Braque. Rogier van der Weyden, Triptiek van de familie Braque, 1450-1452 PARIJS, MUSÉE OU LOlNRE De afstand tussen Doornik en Brussel is niet groot, maar Rogier verhuisde naar een ander land waar men een andere taal sprak. Rogier de Ie Pasture werd Ro gier van der Weyden, de onderdaan van de Franse kroon een Brabander. Brussel was een veel rijkere, grotere stad, een stad die ontzettend haar best deed om de machtige, prachtlievende Bourgondische hertogen zo vaak mogelijk binnen haar muren te laten verblijven, een stad waar die hertogen en hun entourage veel prestigieuze opdrachten te verdelen hadden. Ideale omstandigheden. Voor Rogier volgden er een lange, bloeiende carrière, twee aanpalende woningen aan het Cantersteen, internationale roem als evenknie van de pictor doctus Van Eyck, een succesvolle reis naar Italië in het heilige jaar 1450, een speciaal uit Milaan naar Brussel gezonden leerling, Zanetto Bugatto, een begraafplaats in de Sint-Goedelekathedraal, jaargetijden, lovende geschriften, puzzelende kunsthistorici. Wie de documenten leest, krijgt er als bonus een hele microkosmos bij van mensen die opduiken en weer verdwijnen in de maalstroom van de tijd. Rogiers kinderen, Cornelis, Margareta, Pieter en Jan; zijn nichtje Hennette Caudiauwe, een wees kind wier voogd hij was; Jehan Cachet, een verder onbekende kopergieter die de opdracht kreeg om een kandelaar te maken die voor een nu verloren altaarstuk van Rogier geplaatst moest worden in de abdij van Saint-Aubert in Cambrai; Ro giers achter-achter-achterkleindochter Katelijne, die in Antwerpen woonde. Kleine historische echo's, die hun mysterie behouden. Over de drijfveren van de meester leren de documenten ons niets. Dat kunnen alleen zijn schilderijen. • • • Rogier van der Weyden 1400 I 1464 I I
Page 2 and 3: Rogier van der Weyden 1400 11464 In
Page 4 and 5: Legende van Trajanus en Herkenbald
Page 7: 6 Rogier van der Weyden 1400 I 1464
Page 12 and 13: MADRJD, MUSEO DEL PRADO ALS EEN VIS
Page 14 and 15: Rogier van der Weyden, Kruisiging,
Page 17: 18 Rogier van der Weyden 1400 I 146
Page 20: Maria met Kind, Ragier van der Weyd
Page 26 and 27: Unks: Portret van een jonge vrouw,
Page 28 and 29: 30 Rogier van der Weyden 1400 I 146
Page 30 and 31: voor het kerkinterieur van de Zeven
Page 32 and 33: als waar het venster achter Magdale
Page 34 and 35: Glossarium !.Atelier Rogier van der
Page 36 and 37: Glossarium Bourgondië zal hij met
Page 38: Praktisch AUTEUR Leen Huet is kunst

Untitled

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?