You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
jan van Eyck, Madonna en kanselier Rolin, ca. 1435, olieverf op paneel, 66 x 62 cm<br />
LOUVRE, PARIJS<br />
De legende sloeg ook in het westen aan, vanaf de vijftiende eeuw beelden Eu<br />
ropese schilders Lucas af terwijl hij een portret schildert van Maria met baar<br />
kind op de arm. Rogier van der Weyden was omstreeks 1435 een pionier van<br />
deze voorstelling, er zou slechts één oudere bekend zijn en die werd geschilderd<br />
door zijn leermeester Robert Campin. Rogier stelt als eerste de evangelist voor<br />
terwijl die met zilverstift een schets maakt van de Madonna. Zo gunt hij ons<br />
een blik op de praktijk in een schildersatelier -omdat geen enkel model dagen<br />
lang kan poseren moet er met schetsen worden gewerkt en dit geldt des te meer<br />
wanneer het model in een visioen verschijnt. Schetsen en voorstudies waren<br />
vaak de grootste schat van een werkplaats, de enige visuele herinnering die de<br />
medewerkers hadden aan de vondsten van de meester. Het is ook typerend voor<br />
de renaissance dat men een groter intellectueel belang hecht aan tekeningen.<br />
Voor de compositie van dit werk baseerde Van der Weyden zich op Jan Van<br />
Eycks meesterwerk De Madonna en Kanselier Rolin, in de houding van zijn<br />
personages, het ongewoon rijke landschap en zelfs de twee ruggelings geziene<br />
figuurtjes die de blik van de toeschouwer de verte in voeren. In Sint-Lucas zien<br />
velen een geïdealiseerd zelfportret van Van der Weyden. Lucas' gelaatstrekken<br />
lijken inderdaad op die van de man in het pas herontdekte portret van Van der<br />
Weyden en zijn vrouw, vermoedelijk geschilderd door hun zoon Pieter, en op<br />
die in de gravure van Cornelis Cort van omstreeks 1565. Beide portretten gaan<br />
terug op een verloren zelfportret/schets uit het atelier van de meester.<br />
Deze De heilige Lucas tekent de Madonna, nu bewaard in Boston, is een be<br />
ginselverklaring over de macht van de schilderkunst. Zonder schilders geen<br />
blik op het heilige, alleen maar abstracte begrippen. Zonder schilders geen<br />
directe ontroering of emotie voor de grote massa van ongeletterde gelovigen.<br />
In een tijd dat beelden en kleuren zoveel schaarser en kostbaarder waren,<br />
moet elk schilderij wel een grote indruk hebben gemaakt. Zoals Rogiers<br />
jongere tijdgenoot François Vilion schreef in de Ballade voor zijn moeder<br />
om te bidden tot Onze-Lieve-Vrouw:<br />
4 Rogier van der Weyden 1400 I 1464<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Portret van een man<br />
en een oudere<br />
vrouw in gebed<br />
(Rogier van der Weyden<br />
en zijn echtgenote<br />
Elisabeth Gaffoert ?),<br />
atelier van Rogier<br />
van der Weyden<br />
(Pieter van der Weyden ?),<br />
Brussel (?),omstreeks 14 70,<br />
olieverf op eikenhouten<br />
paneel, lijst en paneel uit<br />
één stuk 18,2 x 12 cm<br />
(dagmaten 14,4 x 8,4 cm)<br />
NEVV YORK, COLLECTIE<br />
ALEXANDER ACEVEDO<br />
De heilige Lucas<br />
tekent de Madonna,<br />
Rogier van derWeyden (naar),<br />
olieverf op paneel,<br />
133 x 107 cm<br />
BRUGGE, STEDELIJKE MUSEA,<br />
GROENINGEMUSEUM
Change language