Erfgoedstrategie voor het Leudal - Projectenbank Cultuurhistorie

3.5 Archeologische waardering
Het Leudal als geheel
Het Leudal is een kleinschalig, reliëfrijk beekdallandschap dat aan het einde van de laatste
ijstijd grotendeels zijn huidige vorm kreeg. In vergelijking met de uitgestrekte agrarische
gebieden rondom het natuurreservaat hebben grootschalige bodemingrepen in de vorm van
ontginningen, egalisaties en vergravingen er niet of alleen kleinschalig plaatsgevonden.
Geomorfologische en bodemkundige eigenschappen die het gebied van oudsher kenmerken,
zijn in grote delen van het Leudal bewaard. Een relatief ongeschonden beekdallandschap is
ook van archeologische betekenis: het wijst op een goede fysieke kwaliteit van archeologische
resten die in samenhang met aardkundige en paleo-ecologische waarden kunnen worden
bestudeerd. Op grond van deze samenhang en van de aard en verspreiding van de
archeologische vindplaatsen en vondsten kan het gehele gebied als archeologisch waardevol
worden aangemerkt. Deze classificatie sluit aan bij het kaartbeeld van de IKAW, die voor het
Leudal hoofdzakelijk zones met een hoge archeologische verwachting laat zien.
Binnen het Leudal
Als wij in meer detail naar het archeologisch bodemarchief van het Leudal kijken, is het
mogelijk om bovenbeschreven classificatie voor het gebied als geheel te verfijnen. Het
toekennen van een bepaalde archeologische waarde aan landschappelijke zones geniet daarbij
de voorkeur: geen geïsoleerd archeologisch terrein ‘losgeweekt’ van zijn landschappelijke
context, maar grotere landschappelijke eenheden die op archeologische, aardkundige en
paleo-ecologische kwaliteiten worden beoordeeld en gewaardeerd. Uitgangspunt daarbij is
een beoordeling van de inhoudelijke en fysieke kwaliteit van (de vindplaatsen in) deze zones.
Voor de urnenvelden en grafheuvels speelt ook de zichtbaarheid van archeologische
fenomenen een rol.
1) Zichtbaarheid
Zichtbaarheid en daarmee een zekere belevingswaarde van archeologische fenomenen is
nauwelijks van toepassing op de prehistorische vindplaatsen in het Leudal. Vrijwel alle
vindplaatsen zijn bekend van vondsten verzameld op akkers of andere plaatsen waar zichtbare
archeologische fenomenen ontbreken. Tot deze categorie vindplaatsen kunnen alle
vuursteenvindplaatsen uit het Laat-Paleolithicum en Mesolithicum worden gerekend. Maar
ook de vele vindplaatsen van vuursteen en/of aardewerk die sporen van bewoning uit de latere
fasen van de prehistorie weerspiegelen, zijn aan de oppervlakte niet zichtbaar. Wel is
zichtbaarheid van toepassing op vier (in 2004 gerestaureerde) grafheuvels van de Busschop en
kleinere opgeworpen heuvels die deel uitmaken van urnenvelden. Vanwege de kleine
afmetingen, hun ligging in bosgebied en de nabijheid van op natuurlijke wijze gevormde
heuvels is de zichtbaarheid van laatstgenoemde heuvels echter zeer beperkt. Zelfs met een
geoefend oog kunnen ze zeer moeilijk als zodanig worden herkend.
2) Inhoudelijke kwaliteit
De meeste archeologische vindplaatsen in het Leudal liggen op de hoger gelegen, goed
gedraineerde dekzandruggen. Op basis van inhoudelijke kwaliteit, d.w.z. de aard,
zeldzaamheid en ensemblewaarde van archeologische vindplaatsen, kan aan de volgende
gebieden een hoge waarde worden toegekend:
- het gebied van de Boshei: bijzonder rijke voorkomens van laat-paleolithische
artefacten, maar ook uit latere perioden zijn vondsten afkomstig;
Erfgoedstrategie voor het Leudal
30