Erfgoedstrategie voor het Leudal - Projectenbank Cultuurhistorie

ten noorden van het Leudal (Ophoven c.a.) hebben zich waarschijnlijk
twee sterrenbossen bevonden. Het toponiem Sterrenboschweg wijst hier
op. Op luchtfoto’s van Ophoven is in een stuk bouwland de 8-stralige
structuur te zien, terwijl op de Ferrariskaart iets meer naar het oosten
een bos met padenstelsel in Sterrenbosstructuur is ingetekend.
Maatregelencriteria In ieder geval de nog resterende padenstructuur actief in stand houden.
Het verdient aanbeveling om vanwege de beleving van het landschap,
en als completering vanuit het cultuurhistorisch besef, de 3 verdwenen
stralen weer te restaureren.
Stuifwallen
Definitie Opgeworpen aarden wal begroeid met bomen om stuivend zand tegen te
houden.
Korte omschrijving In de periode van de zandverstuivingen probeerde men te voorkomen
dat ontgonnen gebied, bouwlanden en dorpen werden overstoven.
Hiertoe werden aarden wallen opgeworpen of voormalige hout- en
wildwallen opgehoogd, loodrecht op de heersende windrichting, dus
noordwest-zuidoost georiënteerd. Beplanting met Eik.
Waarde Belangrijk cultuurhistorisch element in de bewoningsgeschiedenis
Veldherkenning Hogere wallen dan hout- en wildwallen en een oriëntatie loodrecht op
windrichting. Niet bekend van het Leudal. Een walaanduiding op de
kaart van 1780 wijst mogelijk op een stuifwal in het gebied tussen
Lange Pad en Zelsterbeek.
Maatregelencriteria Zie hout- en wildwal.
Vloeiweiden
Definitie Op zwak hellende dalflanken van de beekdalen (vaak in voormalige
overstromingsvlaktes) gelegen landbouwpercelen, die door middel van
aangevoerd beekwater bevloeid werden door middel van een stelsel van
greppels.
Korte omschrijving Het verhang in beekdalen werd benut voor het opstuwen van water en
aflaten daarvan via gegraven greppels naar een plaats benedenstrooms,
waar het over het land kan worden afgevloeid, en terugkeert in de beek.
Daarbij werd o.a. slib afgezet, wat als een natuurlijke bemesting kan
worden beschouwd. Verondersteld wordt dat vloeisystemen vooral
werden gebruikt voor wei- en hooiland, die ongetwijfeld een zeer hoge
botanische kwaliteit zullen hebben gehad.
Waarde Zeer specifiek in de historie van het agrarisch grondgebruik en daarom
cultuurhistorisch waardevol. Bij restauratie kunnen ook hoge
ecologische waarden ontstaan.
Veldherkenning In het Grootboek van de Limburgse watermolens (Rijksarchief
Maastricht; mond. med. H. de Mars) schijnt een verwijzing te staan naar
het voorkomen van een vloeiweide stroomafwaarts van St.-
Elisabethsmolen. De daar voorkomende rabatten hebben inderdaad een
geheel ander patroon dan gebruikelijk, wat er op kan duiden dat hier via
een aanvoertak opgestuwd beekwater over de bestaande weide en
eventueel ook het bos (dat eertijds eveneens weide was) stroomde.
Maatregelencriteria Van nog herkenbare vloeiweides dient het greppelsysteem in stand
gehouden te worden.
Erfgoedstrategie voor het Leudal
87