Alma - Tao van de Landbouw

aangaande de techniek werd gevoed door de toenemende kwaliteit van het voedsel. Dreigt de
opgaande spiraal om te slaan in een neerwaartse spiraal zodra de ontkoppeling wordt doorgevoerd?
Heeft dat misschien te maken met de arbeidsvervreemding die de smaak bederft en uiteindelijk
steeds meer gezondheidsklachten teweeg brengt?
Alma zag in de koppeling een soort van religieus kader. De ontkoppeling zou dus kunnen
samenhangen met het verval van de religie in de benedenwereld. In dat geval zouden we hoop
kunnen putten uit de prille tekenen van een religieuze renaissance. Die tekenen lijken voorlopig
zwakker dan het vertrouwen in de materialistische component van ons 'welzijn'.
Alma begon met te zeggen dat veel patiënten alleen maar naar boven klauteren voor een drankje of
kruidje en dat die instelling ten enen male ontoereikend is voor een structurele heling van ons soort
mensen.
Zij legde de vinger op de zere plek door te wijzen op ons gebrek aan geloof in verandering en herstel
van binnenuit. Ik had me nooit zo gerealiseerd dat de westerse mens in weerwil van z'n geloof in de
economisch-technologische vooruitgang nauwelijks iets verwacht van de vernieuwingskracht en
vooruitgang van zijn binnenwereld. Is dat niet tekenend voor de vervreemding van de natuur? In de
natuur zien we immers een evolutie waarin de organismen zich innerlijk transformeren. En dit
endogene vermogen heeft tot de meest ongelooflijke aanpassingen geleid. De mens daarentegen
lijkt al het endogene veranderingsvermogen op te offeren aan zijn vaardigheid de omgeving naar zijn
hand te zetten. Zou die overheersingdrang zo'n 'gebrekverschijnsel' zijn? Een aandoening die
voortkomt uit de ontkoppeling van het lichaam van zijn voedingsbodem de aarde?
Alma waarschuwt voor een godsdienst waarin de gelovigen de blik eenzijdig naar boven richten en
verzaken aan het domein van de natuur. Wat zij 'mensenwerk' noemt is misschien de tegenkracht
van de zelfonderschatting van ons endogeen veranderingsvermogen. Iemand die de binnenwereld
laat afsterven kan alleen nog maar op de buitenwereld vertrouwen. Dat wat hij technisch of
economisch niet kan bewerken, deelt hij als restpost aan de goden toe.
Alma kan over deze instelling ongetwijfeld goed oordelen. Veel van haar bezoekers grijpen haar aan
als (voor)laatste redmiddel. Zij verneemt van haar patiënten dat de technieken beneden niet
toereikend zijn voor hun kwaal en dat ze toen de blik naar boven hebben gericht. En deze opwaartse
blik treft soms 'per ongeluk' eerst de bergketen.
Alma houdt deze mensen voor dat ze de blik niet alleen naar boven of naar beneden maar vooral ook
naar binnen moeten richten.
Het is een welbekend feit dat het in deze contreien eens kwam tot een bloedige vervolging van de
gnostici. Wie weet is Alma een nazaat van een der overlevenden die in de bergen een veilig
heenkomen heeft gevonden. Tegelijk schiet me een herinnering te binnen aan de toespraak van
broeder Juan in het klooster. Die aanpak van de mystici die in de spiritualiteit van de Spaanse
karmelieten doordrong zou die misschien ook nog een gnostisch worteltje hebben? Mogelijk groeit
het achter de veilige bescherming van de dikke kloostermuren nog eens uit tot een welig tierend
spiritueel reservaat.
Zouden het mystieke opus van Juan en de concrete toepassing van Karmen dan toch veel meer bij
elkaar passen dan ik indertijd dacht? In ieder geval voldoen de kloosterlingen aan Alma's voorwaarde
dat de koppeling op het terrein van de voedselvoorziening moet plaats vinden binnen een religieus
kader. Zou de religieuze roeping om zich uit de wereld terug te trekken en een reservaatleven te
gaan leiden erop wijzen dat ons endogene evolutievermogen nog niet ten dode is opgeschreven?
42