Hippocampus nr. 241 (november/december 2012) - volledige uitgave

Reportage - BIOLOGIE
Links: Geel of gespikkeld zeepaardje
(Hippocampus kuda), een zeer gegeerd
zeepaardje in de handel voor de traditionele
geneeskunde, curiosa en aquaria.
Rechts: Hippocampus kuda is vaak helemaal
zwart met een korrelige textuur,
maar als alternatieve kleur is het soms
lichtgeel of crèmekleurig met vrij grote,
donkere vlekken (vooral de vrouwtjes).
Soms zijn ze zandkleurig en gaan volledig
op in hun omgeving.
Nakomelingen van grote mannetjes
hebben meer overlevingskans
De nakomelingen van oudere en grotere zeepaardjes worden groter
en hebben meer kans om te overleven.
In 2006 publiceerden wetenschappers
van Project Seahorse een studie over
het effect dat de leeftijd en de grootte
van de zeepaardjesouders hebben op de
vruchtbaarheid, de groei en de overlevingskansen
van hun nakomelingen. Het
onderzoek werd uitgevoerd op het gele
zeepaardje (Hippocampus Kuda), door
de biologen B. Dzyuba, KJW. Van Look, A.
Cliffe, HJ Koldewey en WW. Holt.
Zeepaardjes, met de wetenschappelijke
naam Hippocampus, behoren samen met
de zeenaalden en zeedraken − zoals bijv.
de grote rafelvis (Phycodurus eques) − tot
de familie Syngnathidae en de orde Syngnathiformes
(zeenaaldachtigen). Het zijn
de enige gewervelde dieren waarin de embryonale
ontwikkeling plaatsvindt in een
gespecialiseerd lichaamscompartiment
− het broedzakje − van de mannetjes vermits
zij de jongen baren, in plaats van de
vrouwtjes. De embryo's ontwikkelen zich
gekoppeld aan het epitheel broedzakje −
een soort uitwendige broedbuidel − op een
manier die enige gelijkenis vertoont met de
embryo-placentale relatie bij zoogdieren.
De onderzoekers hebben de hypothese
onderzocht, die stelt dat de ouderlijke li-
40 Hippocampus nov./dec. 2012
Foto: Luc Eeckhaut / GuyLian Seahorses of the World 2008.
chaamsgrootte en de leeftijd een gunstige
invloed zouden hebben op de postnatale
groei en overleving van de nnakomelingen,
dankzij de kwaliteit van het broedzakje van
oudere en grotere zeepaardjes, waardoor
de embryo's meer voeding en zuurstof aangeboden
krijgen.
Met behulp van een aquariumbevolking
van het gele of gespikkelde zeepaardje
(Hippocampus kuda) ontdekten de biologen
dat de initiële postnatale groei (week
één tot drie) van nakomelingen van grote,
oudere ouders significant hoger lag dan
die van de nakomelingen van de jongere
en kleinere ouders. Tijdens de duur van de
studie (7 weken) overleefden 90% van de
nakomelingen van de grotere individuen.
Minder dan 50% van de nakomelingen van
kleinere individuen overleefden tijdens dezelfde
periode.
Voor de nakomelingen van grote ouders
werden groeipercentages van individuele
mannen negatief gecorreleerd met
het aantal nakomelingen binnen dezelfde
soort. Dit was niet het geval voor de nakomelingen
van kleine ouders. M.a.w.:
oudere en grotere dieren hebben minder
nakomelingen in hun broedzakje zitten.
Waarnemingen van embryo's in het zakje
suggereren dat wanneer relatief weinig
embryo's aanwezig zijn, ze zich kunnen
hechten op de functioneel voordelige locaties
en daardoor dus extra fysiologische
ondersteuning krijgen tijdens de dracht.
Deze resultaten suggereren dat de lichaamsgrootte
van het mannelijk zeepaardje
en de daarmee gepaard gaande
grootte van de broedbuidel en haar functie,
de toekomstige fitness en overlevingskans
van hun nakomelingen beïnvloeden.
IvO MaDDER
Hippocampus kuda (gele of gevlekte
zeepaardje) is één van de meest waardevolle
soorten in de handel voor de
traditionele geneeskunde, curiosa en
aquaria. De vraag naar deze soort is
hoog vanwege de grote omvang, de
gladde textuur en de bleke teint wanneer
ze gedroogd zijn. Dit zijn alle
wenselijke eigenschappen voor de traditionele
geneeskundige doeleinden.
Net zoals de andere zeepaardjes staat
deze soort op de 'Red List' van bedreigde
soorten: www.iucnredlist.org/
details/10075/0.
Foto: Bettina Balnis / GuyLian Seahorses of the World 2010.