Hippocampus nr. 241 (november/december 2012) - volledige uitgave

Vrijduiken houdt in dat er gedoken
wordt met ingehouden adem (apneu)
zonder de mogelijkheid verse ademlucht
te inhaleren tijdens de duik.
Er bestaan verschillende disciplines
van vrijduiken, grofweg in te delen in
statische apnea en dynamische apnea.
Opleidingen, wedstrijden en recordpogingen
worden nauwkeurig begeleid,
bijgehouden en gecontroleerd door
CMAS en AIDA International. Vrijduikcursussen
kunnen gevolgd worden via
sommige NELOS-duikscholen: meer
info op www.NELOS.be.
De naam Fred Buyle wordt steeds geassocieerd
met doorgedreven vrijduiken
op hoog niveau, gekoppeld
aan onderwaterfotografie. Maar deze keer
gingen Fred's voordrachten niet over zijn
sportdiscipline 'vrijduiken', maar wel over
de projecten waaraan hij zijn medewerking
als vrijduiker verleent.
Deze projecten staan allemaal in functie
van onderzoek en bescherming van diverse
haaiensoorten in onze wereldzeeën. Als
vrijduiker, zonder de lawaaierige luchtbellen
van een persluchtduiker, die haaien
angstig doen wegvluchten, kan hij haaien
zeer dicht benaderen, op aaiafstand als het
ware. Zodoende is hij voor haaienonderzoekers
van onschatbare waarde. Fred kan
immers zeer gedetailleerde foto's nemen
van de haai in kwestie, wat de individuele
herkenning van het dier mogelijk maakt.
Hij kan de haai 'taggen' in situ, evenals een
DNA-staal nemen. De haai hoeft dus niet
meer, zoals het tot nu toe werd gedaan, gevangen
te worden genomen en aan dek gebracht
om al deze handelingen te verrichten,
wat beduidend minder stress en risico
betekent voor het dier.
Taggen van haaien houdt in dat een
duurzaam label met allerlei informatie
wordt aangebracht in de eerste
rugvin (de dorsale vin) van de haai, als
unieke identificatie en informatie over
dit dier. Welke type tags er worden gebruikt
hangt af van de haaiensoort, de
leeftijd en de grootte van het dier.
De meest gebruikte tag is de 'dart tag'. Dit
is een pijltje dat verankerd wordt in de dorsale
vin van de haai. Aan het pijltje hangt
een koordje met info over de haai en contactgegevens.
Het is immers de bedoeling
dat wie dan ook de haai vindt of vangt, contact
contact opneemt met de verantwoordelijke
organisatie die op de tag vermeld
staat, om zo waardevolle informatie door
te geven aan het onderzoekersteam dat de
haai heeft getagd.
Vissers worden getraind om de door hen
gevangen haaien correct zelf te kunnen
taggen met deze 'dart tags' om zo het aantal
getagde haaien te vergroten, wat het
onderzoek flink vooruit kan helpen. Ook
krijgen ze een opleiding om te weten wat te
doen met getagde haaien die ze opvissen.
Ze worden via allerlei manieren aangemoedigd
om mee te werken aan de onderzoeken
en de gevangen haaien terug vrij te
laten.
Een ander type en ook erg dure tag is de
'sonic/radio-tag'. Met deze tag kunnen de
haaien continu gevolgd worden. Dit type
tag wordt enkel gebruikt voor de grote migrerende
haaiensoorten.
De 'satellite-tag' is eveneens zeer kostbaar
en wordt gereserveerd voor grote migrerende
en bedreigde haaiensoorten, zoals
de witte haai, de walvishaai en de reuzenhaai.
Boven: Speren met daaraan een tag.
Onder: Ook filmen van de haaien doen we in apneu.
Hippocampus nov./dec. 2012
51