Hippocampus nr. 241 (november/december 2012) - volledige uitgave

tuurlijke zachte substraten rondom
de windmolens breidt uit, met o.a. de
waarneming van grotere vissen binnenin
het windmolenpark.
• Verschillende soorten meeuwen en
sternen worden aangetrokken tot de
windmolens, terwijl jan-van-genten
en zeekoeten deze vermijden.
• Bruinvissen worden drastisch, maar
voor korte duur, verstoord door de
heiwerkzaamheden in de windmolenparken.
windmolenparken als hotspots
voor biodiversiteit
De begroeiing van verschillende windmolensokkels
op verschillende afstanden
van de kust vertoont heel wat gelijkenissen,
maar evenzeer duidelijke verschillen.
Niet minder dan 50% van de 78 aangetroffen
soorten werden gevonden op zowel
de betonnen sokkels op de Thorntonbank
als de stalen sokkels op de Blighbank.
Foto's: BMM-KBIN.
De beide types sokkels werden gedomineerd
door het vlokreeftje Jassa herdmani,
dat voorkomt in dichtheden tot 90.000 individuen
per vierkante meter, en de gewone
zeester Asterias rubens. De betonnen constructies
op de Thorntonbank herbergen
echter duidelijk meer soorten, waaronder
enkele typisch kustgebonden tweekleppigen.
Tevens werd vastgesteld dat de
begroeiing van de sokkels nog steeds in
ontwikkeling is en dat een volwassen begroeiing
pas binnen ten vroegste 10 jaar
zal worden bereikt.
Het neerdwarrelen van de begroeiing, samen
met gewijzigde stromingspatronen
en sedimentsamenstelling, wordt geacht
verantwoordelijk te zijn voor de verrijkte
fauna van de zandige bodem rondom de
windmolens. Dit effect breidt zich verder
uit en strekt zich momenteel uit tot meer
dan 50 m van de kunstmatige harde structuren
van de molens. Ook hier worden hoge
dichtheden aan zeesterren aangetroffen,
tot 55.000 individuen per vierkante meter.
De bodemgemeenschappen nabij de windmolens
worden zo geleidelijk omgevormd
van een natuurlijke, vrij arme open zeegemeenschap
tot een veel rijker kustgemeenschap.
Aangezien de minimale afstand tussen
de windmolens slechts 350 m bedraagt,
is een gebiedsdekkende uitbreiding van dit
fenomeen helemaal niet ondenkbaar.
Hogere aantallen zeesterren werden ook
waargenomen verder van de windmolens,
terwijl de kleine pieterman blijkbaar de
windmolenparken vermijdt. Het blijft echter
moeilijk eenduidige trends in de veranderingen
in diversiteit en aantallen binnen
deze grotere bodemfauna, waaronder ook
heel wat soorten vis, te detecteren. Windmolenparken
blijken wel grotere individuen
van verschillende soorten te huisvesten.
Hieronder bevinden zich ook commercieel
belangrijke soorten, zoals grijze garnaal,
maar ook pladijs en tarbot. Dit effect wordt
toegekend aan de afwezigheid van visserij
en het veranderende voedselweb binnen de
windmolenparken. Al deze effecten, maar
vooral het effect van de grotere individuen,
worden verwacht meer uitgesproken te
worden naarmate de populaties zich langer
ontwikkelen binnen de unieke omgeving
van de windmolenparken.
windmolenparken,
zeevogels en zeezoogdieren
Zeevogeltellingen toonden aan dat de
dwergmeeuw, de visdief en de grote stern
aangetrokken worden tot de windmolens
van het C-Power park. Het Belwind park
daarentegen vertoont zowel aantrekking
van de stormmeeuw en de zilvermeeuw,
als afstoting van de zeekoet en de janvan-gent.
Meeuwen worden waarschijnlijk
aangetrokken omdat zij de windmolens als
herkenningspunt, rustplaats en/of uitvalsbasis
naar de open zee gebruiken. Sommige
veranderingen in aantallen (zeevogels
tot 50%) kunnen echter slechts na 10 jaar
opvolging aan het licht komen. De zeevogeltellingen
worden daarom aangevuld
met radarobservaties. Deze leveren gedetailleerde
informatie over vluchtpatronen
en gedrag, zelfs bij slechts weer en 's
nachts. De radar werd recentelijk geïnstalleerd
op het transformatorplatform van C-
Power en is klaar voor het onderzoek van
de herfstmigratie van de zeevogels.
De bruinvis is het meest voorkomend zeezoogdier
in Belgische wateren: tot 8.500
individuen werden er geteld! Gezien hun
gevoeligheid voor excessief geluid, wordt
het onderwatergeluid gegenereerd door
het heien van palen als belangrijke milieudruk
beschouwd. De heiwerkzaamheden
van C-Power veroorzaakten inderdaad
een geluidsdruk van 172-189 dB re 1 µPa
op 750 m van de heilocatie. Met een verstoringsgevoeligheid
van bruinvissen tot
140 dB, toonden vliegtuigtellingen aan dat
zo'n 2.000 tot 3.800 bruinvissen hierdoor
werden verstoord tot op een afstand van
22 km. De impact van het heien van de veel
grotere palen in het Belwind park, met de
geluidsdruk op 750 m tot 194 dB, wordt 1,5
keer groter geschat. Wanneer de heiwerkzaamheden
echter stopten, bleek de bruinvis
het verlaten gebied opnieuw te gaan
bezetten. Na een dag bleek de verstoringsafstand
gedaald tot 13 km.
Het volledige rapport kan je raadplegen via
op de website van MUMM (Management Unit
of the North Sea Mathematical Models):
www.mumm.ac.be/NL/Management/
Sea-based/windmills_docs.php?
proj=monitoring.
SIGRID MaEBE,
PUBLIC RELaTIONS MUMM
Hippocampus nov./dec. 2012
9